*แจ*

น. ผงเครื่องหอมต่าง ๆ ที่ประสมกันสำหรับทา เจิม หรืออบผ้า โดยปรกติมีเครื่องประสม คือไม้จันทน์ แก่นไม้หอม ชะมดเชียง หญ้าฝรั่น.

น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Naringi crenulata (Roxb.) Nicolson ในวงศ์ Rutaceae ขึ้นในป่าเบญจพรรณ ต้นและกิ่งมีหนามเปลือกขรุขระสีเทา ดอกเล็กสีขาวเป็นช่อสั้น ยาวประมาณ ๒ เซนติเมตร กลิ่นหอมอ่อน ท่อนไม้ฝนกับนํ้าใช้เป็นเครื่องประทิ่นผิว รากใช้ทำยา, กะแจะ ขะแจะ ตุมตัง หรือ พญายา ก็เรียก.

น. ชื่อรูปปลอกเหล็กสำหรับจับช้างดุ ทางปลายสัณฐานปากเปิดอย่างคีมคีบเบ้าทองเหลือง มีกำลังหดตัวให้ปลายจดเข้าหากันได้ ที่ริมปากมีงาแซงทำด้วยเหล็กปลายแหลมข้างละอัน ที่โคนปลอกมีที่สำหรับสวมคันไม้ไผ่ที่ทะลวงให้กลวง ร้อยเชือกซึ่งผูกจากปลอกลอดออกมาจากคันไม้ ใช้สำหรับพุ่งเข้าไปเกาะขาช้างข้างใดข้างหนึ่งไว้ เมื่อเกาะได้แล้ว โรยปลายไปผูกกับขอนไม้ไว้เพื่อช้างจะได้ลาก ช้างกำลังดุก็ลากไป งาแซงก็จะฝังลึกเข้าไปทุกทีจนไม่สามารถจะก้าวขาได้ ก็เป็นอันจับได้

โซ่หรือกำไลเหล็กที่ทำเป็นปลอกสวมเท้าหน้าช้างทั้งคู่ให้ชิดกัน เพื่อมิให้ช้างเดินได้เร็วจนไกลถิ่นเกินควร ใช้เมื่อปล่อยช้างให้หากินในป่า.

น. นอกร่มไม้ชายคา.

ดู กระแจะ ๒.

ก. ถือศีลอย่างญวนหรือจีน โดยกินอาหารจำพวกผักล้วน ไม่มีเนื้อสัตว์.

ก. เปิดเผยเรื่องที่ทำกันในที่ลับ.

น. เครื่องสำหรับใส่ประตูหน้าต่างเป็นต้น เพื่อยึดหรือสลักไม่ให้เปิดเข้าออกได้ เวลากดหรือไขออกมีเสียงลั่นดังกริ๊ก มีลูกไข เรียกว่า ลูกกุญแจ, ประแจ ก็เรียก.

น. กุญแจที่เปิดโดยใช้รหัส.

น. เครื่องมือโลหะชนิดหนึ่ง รูปร่างตอนปลายทั้ง ๒ ข้างคล้ายก้ามปู มีขนาดปากตายตัว ใช้สำหรับขันหรือคลายนอตเป็นต้น.

น. ลูกกุญแจหรือเส้นลวดเป็นต้นที่ทำขึ้นสำหรับไขกุญแจ มักใช้เพื่อการทุจริต.

น. ห่วงเหล็กมีกุญแจไข สำหรับเจ้าหน้าที่ใช้ใส่ข้อมือผู้ต้องหา.

น. กุญแจที่ใช้ระบบสัญลักษณ์

สมุดประมวลรหัส เพื่อใช้เข้ารหัสและถอดรหัส บรรจุข้อความที่เข้ารหัสไว้ด้านหนึ่งและข้อความที่ถอดรหัสแล้วไว้อีกด้านหนึ่ง.

น. เครื่องมือโลหะชนิดหนึ่ง มีส่วนประกอบสำหรับเลื่อนเพื่อปรับขนาดปากได้ ใช้สำหรับขันหรือคลายนอตเป็นต้น.

(-แหฺวน) น. เครื่องมือโลหะชนิดหนึ่ง ตอนปลายทั้ง ๒ ข้างมีลักษณะคล้ายแหวน ขอบเหลี่ยม มีขนาดตายตัว ใช้สำหรับขันหรือคลายนอตเป็นต้น.

น. เครื่องหมายกำหนดระดับเสียงตัวโน้ตตามหลักดนตรีสากล ปรกติเขียนไว้ซ้ายสุดของบรรทัด ๕ เส้น.

น. ระบบเสียงซึ่งประกอบด้วยกลุ่มโน้ต โดยมีโน้ตใดโน้ตหนึ่งทำหน้าที่เป็นศูนย์กลาง.

ดู กระแจะ ๒.

น. ข้าวที่ทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตาย.

ว. แตกจากหมู่, กระจัดกระจาย, ในคำว่า หนีญญ่ายพายจแจ้น (จารึกสยาม).

ว. กระชั้นชิด (ใช้เกี่ยวกับเวลา).

ว. เสียงดังเช่นนั้น, เสียงของคนมาก ๆ ที่ต่างคนต่างพูดกันจนฟังไม่ได้ศัพท์.

ว. มีผู้คนคับคั่งและมีเสียงเซ็งแซ่ เช่น ผู้คนจอแจ ตลาดจอแจ

จวนแจ เช่น เวลาจอแจเต็มที.

ว. เสียงอย่างเสียงเด็กพูด.

ว. กระจ่าง, ชัดเจน, แจ่มแจ้ง.

ว. แจ่ม, ใส, กระจ่าง, ชัดเจน, ไม่มัว.

ก. เตรียมการ.

น. นกกางเขนบ้าน. (ดู กางเขน).

น. ชื่อหอยทะเลกาบเดี่ยวชนิด Cerithidea obtusa (Lamarck) ในวงศ์ Potamididae เปลือกขรุขระ รูปค่อนข้างยาว ปลายแหลม สีเทาอมดำหรือน้ำตาล.

น. ชื่อเพลงไทย อัตรา ๒ ชั้น หน้าทับปรบไก่.

ว. มีเสียงไพเราะทอดยาวติดต่อเรื่อยไปไม่ขาดระยะ.

ว. กระชั้นชิด, ไม่คลาด, ไม่ห่าง, (ใช้ในอาการที่คุมหรือติดตาม) เช่น คุมแจ ตามแจ.

ว. เบียดเสียดกัน, ยัดเยียดกัน, แน่นกัน, อัดแอ, มากนัก

อึกทึก, อึง.

น. อาหารที่ไม่ปรุงด้วยเนื้อสัตว์ และผักบางชนิดเช่นกระเทียม กุยช่าย ผักชี, เจ ก็ว่า.

น. ชื่อไก่ซึ่งคัดเลือกสายพันธุ์มาจากไก่ [ Gallus gallus (Linn.) ] ตัวเล็กเตี้ย สั้น กลม หลังสั้นกว้าง หัวใหญ่ หงอนใหญ่ตั้งตรงมี ๕ หยัก เหนียงใหญ่กลม ห้อยลงทาบข้างคอ จะงอยปากแข็งแรง โค้งลงเล็กน้อย ตาและติ่งหูใหญ่ คอสั้น ปีกใหญ่ยาว ปลายปีกชี้จดพื้นดิน หางพัดใหญ่ กางแผ่ออกตั้งชี้ขึ้น ขาสั้น แข้งไม่มีขน นิ้วตีนเล็ก ตรง, ไก่เตี้ย ก็เรียก.

ว. ลักษณะของต้นไม้เตี้ย ๆ ที่มีกิ่งทอดแผ่ออกไปโดยรอบ, โดยปริยายหมายถึงสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น เรือนทรงแจ้.

ว. จัด (ใช้แก่สีแดงหรือแสงแดด) เช่น แดงแจ๋ แดดแจ๋.

ก. แบ่งหรือปันให้แก่คนหลาย ๆ คน เช่น แจกเสื้อผ้า แจกสตางค์

กระจายออก, แยกออก, เช่น แจกออกเป็นแม่ ก กา.

ก. แบ่งปันให้ไปทั่ว ๆ.

ก. อธิบายขยายความออกไป, อธิบายแสดงรายละเอียด.

ก. แบ่งไพ่ให้แก่ผู้เล่นทุกคนตามกำหนดกฎเกณฑ์.

น. ภาชนะสำหรับปักดอกไม้ตั้งเครื่องบูชาหรือประดับสถานที่ มักมีรูปคล้ายขวดปากบาน.

น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Maerua siamensis (Kurz) Pax ในวงศ์ Capparaceae ลำต้นเกลี้ยง เปลือกสีเทาดำ เรือนยอดเป็นพุ่มทึบ ผลกลมรี สุกสีเหลือง.