*เคือง*

ก. โกรธกรุ่น ๆ อยู่ในใจ, เคืองขุ่น ก็ว่า.

ก. ไม่พอใจและเริ่มรู้สึกโกรธ

ระคาย เช่น เคืองตา, รำคาญ เช่น เคืองหู เคืองใจ.

ก. โกรธกรุ่น ๆ อยู่ในใจ, ขุ่นเคือง ก็ว่า.

ก. มีไม่สู้จะพอใช้พอสอย.

น. เคราะห์กรรมหรือโทษทัณฑ์ร้ายแรงที่เกิดจากอำนาจเบื้องบนหรือผู้ปกครอง เช่น ต่อฟ้าเคืองสันหลังจึงรำพัน (ขุนช้างขุนแผน).

ว. เคืองแค้น.

ว. ยากจน, เข็ญใจ, ฝืดเคือง, ในคำว่า เบียดกรอ.

(-เสียน) ว. คับแคบ, ลำบาก, ฝืดเคือง, ใช้เข้าคู่กับคำ กระเบียด เป็น กระเบียดกระเสียร.

(กฺริ้ว) ก. โกรธ, เคือง.

(-ดาน) ว. อัตคัด, ฝืดเคือง, เช่น กันดารข้าว กันดารน้ำ, ลำบาก, แห้งแล้ง, คำนี้มักใช้แก่เวลา ท้องที่ หรือถิ่นที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น คราวกันดาร ทางกันดาร ที่กันดาร.

น. สารที่อยู่ในสภาพที่แพร่กระจายเป็นไอหรือควัน ทำให้ระคายเคืองนัยน์ตาอย่างรุนแรง นํ้าตาไหล และมองไม่เห็นชั่วขณะหนึ่ง.

(โกฺรด) ก. ขุ่นเคืองใจอย่างแรง, ไม่พอใจอย่างรุนแรง, ราชาศัพท์ว่า ทรงพระโกรธ เช่น ก็จะทรงพระโกรธดั่งเพลิงกาล (อิเหนา).

ก. ไม่ใคร่จะมี, ฝืดเคือง, ไม่คล่อง, ไม่เป็นปรกติ.

ว. ฝืดเคือง, อัตคัด, ขาดแคลน

ก. แค้น, เคือง, โกรธ, มักใช้เข้าคู่กับคำอื่น เช่น โกรธขึ้ง ขึ้งโกรธ ขึ้งเคียด.

ก. หมองใจ, ไม่พอใจ, ขัดเคืองกัน.

ว. ลำบาก, ยากไร้, ฝืดเคือง, ลำบากเพราะถูกบีบคั้นทางใจหรือความเป็นอยู่.

ก. เคือง, โกรธ.

ก. โกรธแค้น, เคืองแค้น.

ก. โกรธเจ็บใจอยู่ไม่หาย เช่น แค้นใจ แค้นเคือง.

ก. แสดงอาการโกรธเคืองหรือไม่พอใจเพื่อให้เขาง้อ, ทำจริตสะบัดสะบิ้ง.

ว. อัตคัดขัดสน, ฝืดเคือง, มีเงินไม่พอยังชีพ.

ก. อาการของลมที่พุ่งออกมาทางจมูกและปาก มักจะเป็นห้วง ๆ ในทันทีทันใดโดยไม่ตั้งใจ เพราะเกิดระคายเคืองในจมูก

ว. เสียงลูกคู่เพลงร้องรับจังหวะพ่อเพลงแม่เพลง มีเสียงต่าง ๆ เช่น ชะฉ่า ชาฉ่า ชัดฉ่า เป็นต้น เช่น ขอพวกกัญญาอย่าเคือง เอ๋ยในใจเอย ฉ่าฉ่าฉ่าชา ชะฉ่าไฮ้, ชะฉ่าชะฉ่า ชะฉ่าไฮ้ เล่นเพลงปรบไก่จนหัวไหล่ยอก (บทเพลงปรบไก่), เอ่ชา เอ๊ชา ชา ฉ่า ชา นอยแม่ (บทเพลงฉ่อย).

ขุ่นเคือง, ไม่พอใจ.

ว. ขัดสนมาก, ฝืดเคืองมาก, เช่น หากินเต็มแกน.

ก. ฝืดเคือง, อด.

ชื่อกลบทอย่างหนึ่ง บังคับให้ซ้ำคำ ๒ คำต้นในวรรค โดยคำที่ซ้ำเปลี่ยนไปทุกวรรค เช่น กุ๋ยกุ๋ยหน้าไม่เก้อละเมอหึง ฟังฟังก็เหมือนแกล้งแพร่งความอึง คิดคิดและให้ขึ้งขุ่นเคืองใจ (ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ).

น. ชื่อกลอนกลบทแบบหนึ่ง กำหนดบังคับวรรคหนึ่ง ๙ คำ แบ่งเป็น ๓ จังหวะ จังหวะละ ๓ คำ แต่ละจังหวะให้ขึ้นต้นด้วยการซ้ำคำเดิม และ ๒ คำหลังให้สัมผัสเสียงพยัญชนะกันทั้ง ๓ จังหวะ ส่วน ๒ คำหลังของ ๒ จังหวะแรกให้ใช้เสียงสระเดียวกันเฉพาะแต่ละจังหวะ เช่น ระรื่นชื่นระรวยชวยระเริงฉาว จนข่าวหนาวจนเคืองเนื่องจนเขาหนี ทำซื่อดื้อทำสู้ดูทำสิ้นดี อารีชีอารอบชอบอารมณ์ชาย (ประชุมจารึกวัดพระเชตุพนฯ).

ก. รู้จักผ่อนปรนเข้าหากัน มิให้กระทบกระเทือนใจกัน, รู้จักถนอมนํ้าใจไม่ให้ขุ่นเคืองกัน, บัวไม่ให้ชํ้า นํ้าไม่ให้ขุ่น ก็ว่า.

ก. โกรธเคืองกัน, หมองใจกัน, ผิดใจกัน.

น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิดหลายวงศ์ ในอันดับ Lepidoptera มีขนอ่อนปกคลุมตามตัว เมื่อถูกตัวจะเกิดระคายเคือง เมื่อเจริญวัยเปลี่ยนเป็นดักแด้และออกมาเป็นผีเสื้อกลางคืน เช่น ชนิด Leucoma ochripesMoore ในวงศ์ Lymantriidae, ชนิด Ceratonotos transiensWalker ในวงศ์ Arctiidae.

(-กฺรอ) ว. ฝืดเคือง, กระเบียดกระเสียร, เช่น ใช้จ่ายอย่างเบียดกรอ.

ก. ขุ่นเคืองใจ.

ก. โกรธ, เคือง, ใช้ว่า ทรงพระพิโรธ.

น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Balakata baccatum (Roxb.) Esser ในวงศ์ Euphorbiaceae เป็นไม้เนื้ออ่อน มียางทำให้ระคายเคืองต่อผิวหนัง ผลใช้เบื่อปลา, พายัพเรียก กระดาด.

น. ชื่อแมลงหลายชนิดในวงศ์ Formicidae ส่วนท้องปล้องที่ ๑ หรือปล้องที่ ๑ และปล้องที่ ๒ ที่ติดกับอกคอดกิ่ว ด้านหลังส่วนที่คอดมีโหนกนูน ลักษณะนี้ทำให้มดแตกต่างไปจากต่อ แตน และปลวก มีรูปร่าง ลักษณะ สี และกลิ่นแตกต่างกันตามชนิด เดินกันเป็นทางเพื่อขนอาหาร หรือย้ายรัง เป็นแมลงสังคม ทำรังอยู่เป็นกลุ่ม แบ่งชั้นวรรณะเป็นมดนางพญา มดผู้ และมดงาน มดงานเป็นมดเพศเมียที่เป็นหมันทำหน้าที่สร้างรัง เลี้ยงดูตัวอ่อน และหาอาหาร บางชนิดเมื่อถูกรบกวนจะป้องกันตัวโดยใช้อวัยวะต่อยปล่อยกรดหรือกัดให้เกิดแผลและปล่อยกรดออกมาทำให้เกิดอาการระคายเคืองหรือทำให้เจ็บปวดได้.

ก. หมาง, หมองใจ, เคืองใจ.

น. ลูกระเบิดซึ่งบรรจุสารเคมีที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองแก่เยื่อตา ทำให้นํ้าตาไหล ลืมตาไม่ขึ้นอยู่ชั่วขณะ.

ว. แตกร้าว, แตกร้าวกัน, โกรธเคืองกัน, เช่น การทะเลาะเบาะแว้งทำให้เกิดร้าวฉานกัน.

ก. ระคายเคือง เช่น รำคาญหู รำคาญตา รำคาญเนื้อ รำคาญตัว

น. ชื่อแมลงหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Ceratopogonidae ขนาดเล็กเท่าแมลงหวี่ มีปีกคู่เดียว มักพบบินอยู่ตามริมแม่น้ำ ลำคลอง หรือชายทะเล ดูดกินเลือดคนและสัตว์ ทำให้เกิดอาการระคายเคือง ที่พบมากอยู่ในสกุล Culicoides และ Leptoconops ถ้าพบมากตามเขตติดต่อกับทะเล เรียก ริ้นน้ำเค็ม.

ก. แค้นเคือง, โกรธ.

ว. ฝืดเคือง, ขัดสน, ขาดแคลน, เช่น เขามีชีวิตอยู่อย่างแร้นแค้นขาดแคลนไปเสียทุกสิ่งทุกอย่าง.

ก. เคือง, แค้น.

(โรดสะนะ) น. ความเคือง, ความแค้น.

น. สิ่งที่มีรูปร่างต่าง ๆ บรรจุดินระเบิดหรือสารเคมีบางอย่าง เมื่อเกิดการระเบิด บางชนิดมีอำนาจในการทำลาย เช่น ลูกระเบิดทำลาย ลูกระเบิดสังหาร บางชนิดก่อให้เกิดไฟไหม้ เช่น ลูกระเบิดเพลิง บางชนิดก่อให้เกิดอาการระคายเคืองแก่เยื่อตา เช่น ลูกระเบิดน้ำตา.