*วุ่นวาย*

ไม่สงบ เช่น บ้านเมืองวุ่นวายเกิดจลาจลไปทุกหนทุกแห่ง.

น. ความไม่สงบ เช่น เกิดวุ่นวายไปทั่วบ้านทั่วเมือง.

ก. วุ่นวายใจ, แสดงอาการวุ่นวายไม่เป็นสุข.

ก. กระวนกระวาย, วุ่นวายใจ, แสดงอาการวุ่นวายไม่เป็นสุข, เช่น เมื่อเราอยู่ที่นี้จะต้องกระวายกระวนด้วยเหลือบยุงริ้นร่าน (ม. ร่ายยาว สักบรรพ).

ก. รบกวนทำให้เกิดความรำคาญ เช่น กวนใจ, ก่อกวนทำให้วุ่นวาย เช่น กวนบ้านกวนเมือง, ชวนให้เกิดความรำคาญ ชวนให้ทำร้าย เช่น กวนมือ กวนตีน.

กลุ่มคนที่มักก่อความวุ่นวาย เช่น ก๊วนมอเตอร์ไซค์ซิ่ง ก๊วนกวนเมือง.

น. ไฟ เช่น เกิดกุณฑ์วุ่นวายทั้งเวียงชัย (อิเหนา).

(-หน) ว. อื้ออึง, เอิกเกริก, วุ่นวาย, (โบ; กลอน) ใช้เป็น โกลา โกลี ก็มี เช่น เสียงโห่โกลาเกรียงไกร (คำพากย์), พระกุมารโกรธใจเป็นโกลี (ไชยเชฐ).

(จะลาจน) น. ความปั่นป่วนวุ่นวายไม่มีระเบียบ.

ว. ชุลมุน, วุ่นวาย, จ้าละหวั่น ก็ใช้.

ว. ชุลมุน, วุ่นวาย, จะละหวั่น ก็ใช้.

น. เรียกพิธีทอดกฐินที่ต้องทำตั้งแต่ปั่นฝ้าย ทอ เย็บ ย้อมผ้ากฐิน และถวายสงฆ์ให้เสร็จในวันเดียว, โดยปริยายหมายความว่า งานที่ต้องทำอย่างชุลมุนวุ่นวายเพื่อให้เสร็จทันเวลาอันจำกัด.

โดยปริยายหมายความว่า วู่วาม, หุนหันพลันแล่น, เช่น อย่าจู่ลู่ดูถูกนะลูกรัก (อภัย), ดูทำนองพระมณีพี่ยา เห็นว่าจะจู่ลู่วู่วาม (มณีพิชัย), เพื่อนกันช่วยฉุดยุดไว้ ผิดไปไม่ได้อย่าจู่ลู่ ตามกรรมตามเวรนางโฉมตรู จู่ลู่จะพากันวุ่นวาย (สังข์ทอง).

ก่อเรื่องวุ่นวาย, เอะอะอาละวาด.

ก. สับสนวุ่นวายเพราะมีเรื่องเกิดขึ้นปัจจุบันทันด่วนโดยไม่คาดฝัน.

(ชุนละ-) ว. สับสนวุ่นวายไม่เป็นระเบียบ เช่น เดินกันชุลมุน ชกต่อยกันชุลมุน.

ก. กังวล, ห่วงใย, เช่น เป็นทังวี้ทังวลวุ่นวาย (คาวี).

ก. ห่วงใย, วุ่นวายใจ.

ว. อาการที่เป็นไปอย่างขลุกขลัก ยุ่งยาก วุ่นวาย ไม่เป็นระเบียบ.

ก. เคลื่อนไหวไปมาอย่างรุนแรงผิดปรกติ เช่น ทะเลป่วนปั่น, สับสนวุ่นวายผิดปรกติ เช่น ใจคอป่วนปั่น ท้องป่วนปั่น บ้านเมืองป่วนปั่น, ปั่นป่วน ก็ว่า.

ก. เคลื่อนไหวไปมาอย่างรุนแรงผิดปรกติ เช่น ทะเลปั่นป่วน, สับสนวุ่นวายผิดปรกติ เช่น ใจคอปั่นป่วน ท้องปั่นป่วน บ้านเมืองปั่นป่วน, ป่วนปั่น ก็ว่า.

(-กฺว้า) ว. หวาดหวั่น, ว้าวุ่น, วุ่นวายใจ, เช่น อกกระอุเปลืองปลิว พรั่นกว้า (ทวาทศมาส).

ก. ห่วงเรื่องต่าง ๆ จนวุ่นวายใจ.

ก. หาเรื่องทำให้วุ่นวาย, หาเรื่องทำให้เดือดร้อน, เช่น พาลหาเรื่อง พาลหาเหตุ.

ก. พาลหาเรื่องทำให้วุ่นวาย.

ว. อาการของสิ่งที่เป็นเส้นเป็นฝอยสับสนพัวพันกันถึงกับต้องสางจึงจะเป็นระเบียบเรียบร้อยได้ เช่น ผมยุ่ง ไหมพันกันยุ่ง, ไม่เรียบร้อย เช่น เขียนหนังสือยุ่งอ่านไม่ออก ข้าวของปนกันยุ่ง, อาการที่ทำให้สับสน เช่น ทำเรื่องยุ่ง, เรียกผู้ที่ชอบทำให้สับสนวุ่นวาย ว่า ตัวยุ่ง.

ก. เข้ามาเกี่ยวข้องพัวพันโดยไม่จำเป็น เช่น อย่าไปยุ่งเรื่องของเขา อย่าไปยุ่งกับเขา, มีธุระพัวพันมาก เช่น กำลังยุ่งอย่ามากวนใจ, วุ่นวายไม่เป็นปรกติ เช่น ยุ่งกันไปทั้งบ้าน.

ว. ยุ่งมาก, นุงนัง, สับสนวุ่นวาย.

ก. กังวลวุ่นวายใจ เช่น เรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ก็ทำให้ยุ่งใจได้.

ว. ยุ่งกันใหญ่, วุ่นวายไม่มีระเบียบ, เช่น การจลาจลทำให้บ้านเมืองยุ่งเหยิง.

วุ่นวาย, เกิดความไม่สงบ, เช่น บ้านเมืองระส่ำระสาย.

ก. ตื่นใจ, วุ่นวายใจ, เช่น เห็นเพชรเม็ดงามละลานใจ.

ว. เปื้อน เช่น เสื้อเลอะเขม่า หน้าเลอะหมึก, เปรอะไปด้วยสิ่งเปียก ๆ แฉะ ๆ มีลักษณะเละอย่างโคลนเลน เช่น ย่ำโคลนขึ้นบ้านเลอะหมด, เรี่ยรายกระจัดกระจายไปทั่วอย่างไม่มีระเบียบ เช่น วางข้าวของไว้เลอะเต็มห้อง, โดยปริยายหมายความว่า วุ่นวายสับสน เช่น เรื่องนี้ชักเลอะกันใหญ่ ผ้าดอกเลอะ

โดยปริยายหมายความว่า สับสนวุ่นวายไม่เป็นระเบียบ เช่น ลูก ๆ ทำครัว วางข้าวของกันไว้เละ พ่อแม่ไม่อยู่ บ้านเละหมด.

วุ่นวาย, วุ่นใจ, เช่น ในสุรสถานดำหนักพน อย่ารู้วิจลสักอันเลย (ม. คำหลวง จุลพน).

(-จุนละกะถิน) ก. อาการที่ต้องทำงานอย่างชุลมุนวุ่นวายเพื่อให้เสร็จทันเวลาอันจำกัด.

ก. รู้สึกมึนหัว ตาลาย ใจหวิว มองเห็นอะไรหมุนไปหมด, โดยปริยายหมายถึงอาการที่ทำให้รู้สึกงง สับสน วุ่นวาย รำคาญ เป็นต้น จนทำอะไรไม่ถูกหรือจับต้นชนปลายไม่ติด เช่น งานยุ่งเสียจนเวียนหัว ลายมือยุ่ง อ่านแล้วเวียนหัว.

(สะหฺงบ) ก. ระงับ เช่น สงบจิตสงบใจ สงบสติอารมณ์ สงบศึก, หยุดนิ่ง เช่น คลื่นลมสงบ พายุสงบ, กลับเป็นปรกติ เช่น เหตุการณ์สงบแล้ว, ปราศจากสิ่งรบกวน เช่น จิตใจสงบ, ไม่กำเริบ เช่น อาการไข้สงบลง ภูเขาไฟสงบ, ไม่วุ่นวาย เช่น บ้านเมืองสงบปราศจากโจรผู้ร้าย.

(-คฺลี) ว. วุ่นวาย, พัลวัน.

น. คนที่อาละวาดพาลหาเรื่องทำให้วุ่นวายทั่วไปหมด.

(อะนาทิปะไต, อะนาทิบปะไต) ว. ภาวะที่บ้านเมืองไม่มีรัฐบาล ไม่มีกฎหมายและระเบียบ ทำให้เกิดความวุ่นวายทางการเมือง.

(อนละ-) ว. ชุลมุน, วุ่นวาย, แตกตื่น.