*งา*

วัตถุที่มีผิวมันสามารถส่งภาพหรือแสงสะท้อนกลับได้.

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Cananga odorata (Lam.) Hook. f. et Thomson ในวงศ์ Annonaceae ดอกหอม กลีบบาง มี ๖ กลีบ ดอกใช้กลั่นนํ้ามันหอมได้, กระดังงาใหญ่ สะบันงา หรือ สะบันงาต้น ก็เรียก. (เทียบ ม. canaga, kénanga)

พรรณไม้ชนิดนี้มีพันธุ์หนึ่งเป็นไม้พุ่ม ดอกมักมีกลีบมากกว่า ๖ กลีบ หอมอ่อน เรียกว่า กระดังงาสงขลา [ Cananga odorata (Lam.) Hook. f. et Thomson var. fruticosa (Craib) J. Sinclair ].

น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Artabotrys hexapetalus (L. f.) Bhandari ในวงศ์ Annonaceae ดอกหอมจัดตอนเย็น กลีบหนา มี ๖ กลีบ ก้านดอกเป็นขอ, สะบันงาจีน ก็เรียก.

ดู การเวก ๓.

น. หญิงที่เคยแต่งงานหรือผ่านผู้ชายมาแล้ว ย่อมรู้จักชั้นเชิงทางปรนนิบัติและเอาอกเอาใจผู้ชายได้ดีกว่าหญิงที่ยังไม่ได้แต่งงาน.

ก. แตกเป็นลายงา เช่น พลุกกระแบกงาแต่ต้น จนปลาย (ตำราช้างคำโคลง).

ว. กว่าจะได้ผลดังประสงค์ ก็ต้องเสียอย่างใดอย่างหนึ่งไป ดุจเอาถั่วกับงามาคั่วพร้อมกัน กว่าจะคั่วจนถั่วสุก งาก็จะไหม้หมดไปก่อน.

ก. กินอาหารมื้อเช้า.

น. ห่าน, ใช้หมายความถึง นกยูง ก็มี เช่น แพนกุงานกระพือ (สมุทรโฆษ), กลางคชเทอดแพน กุงาน ง่าคว้าง (ลิลิตพยุหยาตรา).

ก. ทำงานตอนสุดท้ายเพื่อเก็บรายละเอียดให้เรียบร้อยสมบูรณ์ เช่น งานนี้ใกล้จะเสร็จแล้วอยู่ในระหว่างเก็บงาน.

ว. มากไปจนหมดงาม เช่น แต่งตัวเกินงาม.

น. ขนมที่ใช้แป้งอย่างขนมเทียนแก้ว มีไส้ถั่วเขียวกวน ปั้นเป็นก้อนกลมคลุกงา ห่อด้วยใบตองสดเป็นรูปสามเหลี่ยมอย่างขนมเทียน.

น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเหนียว มีไส้มะพร้าวกวนกับน้ำตาล ปั้นเป็นก้อนกลม ๆ คลุกงาคั่ว ทอดให้สุก.

(ขฺล้อ-) น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Terminalia cambodiana Gagnep. ในวงศ์ Combretaceae ใบรีหรือรูปไข่ ดอกเล็ก สีขาวนวล ออกเป็นช่อเล็ก ๆ ผลมี ๕ ครีบ, คร่อเงาะ ก็เรียก.

น. ข้อขัดแย้งระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างเกี่ยวกับสภาพการจ้าง.

น. วงงานที่อยู่ในความควบคุมดูแลและประสานกัน.

น. ข้าวเหนียวนึ่งโขลกปนงา.

ว. เป็นมันวาว เช่น ขัดรองเท้าให้ขึ้นเงา.

น. ผู้ใช้แรงในการทำงานเพื่อรับค่าตอบแทน.

ดู ขล้อเงาะ.

ดู ต้นตายใบเป็น.

ก. ทำลายของใหญ่เพื่อให้ได้ของเล็กน้อยซึ่งไม่คุ้มค่ากัน.

ว. สวย, ดี, งาม.

ก. หลงเชื่อโดยไม่มีเหตุผล หรือโดยไม่ยอมรับฟังความคิดเห็นหรือเหตุผลของผู้อื่น.

(-เหฺงา) ว. มีลักษณะง่วงซึมไม่กระปรี้กระเปร่า.

ก. มีอาการซึมเซาอยากนอนมาก.

ก. เจริญผลิดอกออกผล.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Sesamum orientale L. ในวงศ์ Pedaliaceae ผลเป็นฝัก มีเมล็ดเล็ก ๆ สีขาวหรือดำ ใช้ประกอบอาหารหรือสกัดนํ้ามัน.

น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยงากวนกับนํ้าตาลแล้วตัดเป็นชิ้นสี่เหลี่ยมคล้ายข้าวพองในเครื่องจันอับ.

น. ชื่อขนมชนิดหนึ่งทำด้วยงาคั่วให้สุกแล้วเคล้ากับน้ำตาลเคี่ยว ทำเป็นแผ่นบาง ๆ ตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยม.

น. ฟันตัดแถวบนที่งอกออกจากปากช้าง, ลักษณนามเรียก กิ่ง.

น. งาช้างที่หักติดอยู่ในไม้หรือสิ่งอื่น ๆ.

น. เรียกงาช้างที่ปลายเฉออกไป.

น. งาช้างที่ยาวมากแต่วงรอบเล็ก.

น. งาช้างที่ใหญ่แต่สั้นและมักจะชี้ตรง, เรียกช้างที่มีงาเช่นนั้น ว่า ช้างงาเนียม.

น. เรียกพัดยศที่พื้นพัดสานด้วยงาช้าง เป็นเครื่องหมายฝ่ายอรัญวาสี ว่า พัดงาสาน, ในสมัยโบราณ สมเด็จพระสังฆราชและสมเด็จพระราชาคณะเจ้าคณะใหญ่ที่ลงท้ายสร้อยราชทินนามว่า “คามวาสี อรัญวาสี” มีพัดยศ ๒ เล่ม พัดแฉกพื้นกำมะหยี่ปักด้วยทองและเงิน เป็นเครื่องหมายฝ่ายคามวาสี พัดงาสาน เป็นเครื่องหมายฝ่ายอรัญวาสี.

น. ส่วนหนึ่งของเครื่องดักสัตว์เช่นลอบหรือไซ ทำเป็นซี่ ๆ ปลายสอบเข้าหากันเพื่อไม่ให้ปลาที่เข้าไปแล้วออกมาได้.

น. งาอย่างหนึ่งคล้ายงาลอบงาไซกันไม่ให้ของข้างในออก แต่ใส่ลงไปได้ ใช้สวมปากข้องปากลันเป็นต้น

เสาเสี้ยมปลายที่ปักตะแคงระหว่างเสาระเนียด เพื่อกันไม่ให้ช้างกระแทกเสาระเนียด, เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น สำหรับตั้งกีดขวางทางเข้าประตูค่ายเป็นต้น.

น. ชื่อปลานํ้ากร่อยหรือทะเลขนาดเล็กชนิด Thryssa setirostris (Broussonet) ในวงศ์ Engraulidae กระดูกขากรรไกรบนโค้งยื่นยาวเป็นเส้นจดครีบท้องหรือครีบก้น ลำตัวยาว แบนข้าง ปากกว้าง เกล็ดที่สันท้องเป็นเหลี่ยมคมเรียงต่อกันคล้ายฟันเลื่อย พื้นลำตัวสีเงินอมเหลืองส้ม ขนาดยาวได้ถึง ๑๕ เซนติเมตร.

น. ชื่อนํ้าเต้าพันธุ์หนึ่ง ผลยาวคล้ายงาช้าง. [ ดู นํ้าเต้า (๑) ].

ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Sansevieria cylindrica Bojer ในวงศ์ Dracaenaceae ใบกลมเป็นแท่ง สีเขียวเข้ม ใช้เป็นยาทำให้อาเจียน, ว่านงาช้าง ก็เรียก.

น. ชื่อหอยทะเลหลายชนิดในชั้น Scaphopoda เปลือกลักษณะคล้ายงาช้าง ส่วนมากสีขาว เช่น ชนิด Dentalium aprinumLinn ., D. longitrorsumReeve, ฟันช้าง ก็เรียก.

น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์เชษฐา มี ๑๔ ดวง, ดาวช้างใหญ่ ดาวคอนาค ดาวแพะ หรือ ดาวเชษฐะ ก็เรียก.

ดู ตังโอ๋.

น. สิ่งหรือกิจกรรมที่ทำ, มักใช้เข้าคู่กับคำ การ เช่น การงาน เป็นการเป็นงาน ได้การได้งาน

การพิธีหรือการรื่นเริงที่คนมาชุมนุมกัน เช่น งานบวช งานปีใหม่.