*สรรเสริญ*

ดู บุหลันลอยเลื่อน.

(กัด) ก. ยกย่อง, สรรเสริญ, เช่น ยาคนชี้เทพยผู้ ไกรกรรดิ ก็ดี (ยวนพ่าย).

(กัน-) ก. ส่งเสียงร้อง เช่น เทพฤๅษีสรรเสริญแชรง ชัยชัยรบแรง กรรแสงแลสาธุการา (สมุทรโฆษ).

น. อาการเล่าลือ, เสียงสรรเสริญ, ข่าวเลื่องลือ, บางทีเขียนเป็น กิฎาการ ก็มี เช่น แห่งเออกอึงกิฎาการ (ตะเลงพ่าย).

(กิดติ) น. คำเล่าลือ, คำสรรเสริญ.

น. เสียงเล่าลือ, เสียงสรรเสริญ, เสียงยกย่อง.

(เกียดติปฺระหฺวัด, เกียดปฺระหฺวัด) น. ประวัติที่ได้รับความสรรเสริญ, ประวัติที่เลื่องลือ.

ก. สรรเสริญ, ยกย่อง

ก. ยกย่อง, สรรเสริญ

ก. ร้องพร้อม ๆ กัน, ร้องสรรเสริญ.

ก. ร้องพร้อม ๆ กัน, ร้องสรรเสริญ, เช่น ซ้องสาธุการ

ก. เปล่งเสียงแสดงความนิยมยินดีหรือสรรเสริญกันทั่วไป.

ก. ชมเชย, สรรเสริญ.

น. ชื่อเพลงไทย อัตรา ๒ ชั้น หน้าทับปรบไก่ มี ๒ ท่อน, ทรงพระสุบิน บุหลันเลื่อนลอยฟ้า หรือ สรรเสริญพระจันทร์ ก็เรียก

น. งานชิ้นสำคัญที่ได้รับการยกย่องสรรเสริญ.

ก. ยกย่อง, สรรเสริญ.

ก. ยกย่อง, สรรเสริญ, ชมเชย.

น. เครื่องหมายละคำ รูปดังนี้ ฯ เรียกว่า ไปยาลน้อย สำหรับละคำที่ประกอบคำหน้า เช่น กรุงเทพฯ โปรดเกล้าฯ, รูปดังนี้ ฯลฯ หรือ ฯเปฯ เรียกว่า ไปยาลใหญ่ สำหรับละข้อความข้างท้าย เช่น ในป่ามีช้าง เสือ ลิง ค่าง ฯลฯ อ่านว่า “ละ”, หรือละข้อความในระหว่าง เช่น เพลงสรรเสริญพระบารมีว่า ข้าวรพุทธเจ้า ฯลฯ ดุจถวายชัย ชโย อ่านว่า “ละถึง”, เปยยาล ก็เรียก.

น. ความมีจิตพลอยยินดีในลาภยศสรรเสริญสุขของผู้อื่น, เป็น ๑ ในพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา.

ก. ยกย่อง, สรรเสริญ, พูดส่งเสริมให้ดีขึ้น

(โลกกะ-) น. เรื่องของโลก, ธรรมดาของโลก ทางพระพุทธศาสนามี ๘ ประการ คือ ๑. มีลาภ ๒. เสื่อมลาภ ๓. มียศ ๔. เสื่อมยศ ๕. สรรเสริญ ๖. นินทา ๗. สุข ๘. ทุกข์.

น. มนตร์สรรเสริญพระนารายณ์, วิษณุเวท ก็ว่า.

น. มนตร์สรรเสริญพระนารายณ์, วิษณุมนตร์ ก็ว่า.

ชื่อคัมภีร์ภาษาสันสกฤตโบราณซึ่งเป็นพื้นฐานของศาสนาพราหมณ์ยุคแรก มี ๔ คัมภีร์ ได้แก่ ๑. ฤคเวท ว่าด้วยบทสวดสรรเสริญเทพเจ้าทั้งหลาย ตอนท้ายกล่าวถึงการสร้างโลก ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นต้นแบบความเชื่อของชาวอินเดีย ๒. ยชุรเวท ว่าด้วยรายละเอียดการประกอบยัญพิธีและลำดับมนตร์ที่นำมาจากคัมภีร์ฤคเวทเพื่อสวดในขั้นตอนต่าง ๆ ของพิธี ๓. สามเวท ว่าด้วยบทขับที่คัดเลือกมาจากประมาณหนึ่งในหกของฤคเวท และใช้เฉพาะในพิธีที่บูชาด้วยน้ำโสม ๔. อถรรพเวท หรือ อาถรรพเวท เป็นเวทมนตร์คาถาเพื่อให้เกิดผลดีแก่ฝ่ายตนหรือผลร้ายแก่ฝ่ายศัตรู ตลอดจนการบันดาลสิ่งที่เป็นมงคลหรืออัปมงคล การทำเสน่ห์ การรักษาโรค และอื่น ๆ สามคัมภีร์แรกเรียกว่า ไตรเวท หรือ ไตรเพท ต่อมารับอถรรพเวทหรืออาถรรพเวทเข้ามารวมเป็นสี่คัมภีร์เรียกว่า จตุรเวท หรือ จตุรเพท, เรียกยุคแรกของศาสนาพราหมณ์จนถึงประมาณสมัยพุทธกาลว่า ยุคพระเวท มีวรรณกรรมหลักประกอบด้วยคัมภีร์พระเวท คัมภีร์พราหมณะ คัมภีร์อารัณยกะและคัมภีร์อุปนิษัทรุ่นแรก.

(สันสะ-) น. การสรรเสริญ, การบอกเล่า.

(-สะนี) ว. พึงสรรเสริญ, พึงชม.

น. มนตร์สรรเสริญพระศิวะหรือพระอิศวร, ไสยศาสตร์.

(สะโหฺลก) น. คำประพันธ์ในวรรณคดีสันสกฤต ๔ บาท เป็น ๑ บท ตามปรกติมีบาทละ ๘ พยางค์ เรียกว่า โศลกหนึ่ง เช่น กามโกฺรธวิยุกฺตานามฺ ยตีนำ ยตเจตสามฺ อภิโต พฺรหฺมนิรฺวาณมฺ วรฺตเต วิทิตาตฺม-นามฺ ผู้บำเพ็ญพรต พรากจากกามและโกรธ ข่มใจได้ รู้แจ้งอาตมัน ย่อมมีนิพพาน คือพรหมโดยทั่วไป (ศรีมัทภควัทคีตา), บทสรรเสริญยกย่อง

(สะ-) น. คำยกย่อง, คำสรรเสริญ, (โดยปรกติใช้ในลักษณะเป็นพิธีการ), เช่น กล่าวสดุดีวีรกรรมของทหาร.

(สฺระ-) ก. สรรเสริญ.

(สันถะวะ-) น. การนิยมชมชอบกัน, การสรรเสริญซึ่งกันและกัน

น. การเปล่งวาจาว่าชอบแล้วเมื่อเวลาเห็นควรหรือยกย่องสรรเสริญ เช่น แซ่ซ้องสาธุการ กล่าวสาธุการขึ้นพร้อม ๆ กัน

(สามะ-, สามมะ-) น. บทสรรเสริญ

การสรรเสริญ.

น. โศลก, บทสรรเสริญยกย่อง

(สะโดม) ก. สรรเสริญ, ชมเชย.

ก. หลงเชื่อคำพูดเพราะ ๆ หรือคำสรรเสริญเยินยอ จะได้รับความลำบากในภายหลัง.

ว. เป็นปรกติ, เป็นประจำ, เช่น ให้เพิ่มพูนปรนนิบัติอยู่อัตรา (กลอนเพลงยาวสรรเสริญพระเกียรติ ร. ๓), (ปาก) เป็นอัตรา.

(อัด) น. การยกย่อง, การสรรเสริญ.

(อัดตฺรา) ว. เป็นประจำตามกำหนด, สมํ่าเสมอ, เป็นนิจ, เช่น แล้วให้เทศนาอัตราไป (กลอนเพลงยาวสรรเสริญพระเกียรติ ร. ๓).

ก. ประกาศในพิธีพราหมณ์เพื่อสรรเสริญและอัญเชิญเทพเจ้า.

น. อารมณ์หรือสิ่งที่น่าปรารถนาน่าพอใจ ได้แก่ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข, ตรงข้ามกับ อนิฏฐารมณ์.