*เลือด*

น. ชื่อว่านชนิดหนึ่ง หัวและต้นดั่งขมิ้นอ้อย ต้นและใบเขียว หัวขนาดหัวเผือก กลมเกลี้ยงเป็นมัน มีปล้องห่าง ๆ เนื้อขาว ฉุนร้อน ถ้าเคี้ยวจะทำให้ฟันโยก เชื่อกันว่าใช้ฝนกับนํ้าปูนใสหรือต้มเสียก่อนก็ได้ กินแก้ดานเลือด ดานลม และกระชับมดลูกให้แห้งสนิท.

ว. พอใจอยากเห็นเลือดตกยางออก, เหี้ยมโหด.

ก. กล้ำกลืนความเจ็บแค้นอย่างแสนสาหัส เช่น แม้จะแค้นหัวหน้าพวกเขาก็ยอมกลืนเลือด เพราะยังต้องพึ่งพาหัวหน้าคนนี้อยู่.

น. กษัยเนื่องจากเลือด นํ้าเหลือง และเสมหะเป็นพิษ.

น. เม็ดเลือดขนาดเล็ก เล็กกว่าเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวมาก ทำหน้าที่เกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด.

ก. เรียกเอาราคาหรือดอกเบี้ยเกินสมควร.

ก. เข้าเนื้อ.

น. ไข้ที่เกิดเพราะถูกยุงลายที่มีเชื้อไข้เลือดออกกัด มักเกิดแก่เด็ก มีอาการเลือดออกใต้ผิวหนังเป็นจํ้า ๆ.

น. สถานที่เก็บรักษาเลือดไว้เพื่อบริการแก่ผู้ป่วย, ธนาคารเลือด ก็ว่า.

ก. ทำให้เลือดหยุด.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Caesalpinia mimosoides Lam. ในวงศ์ Leguminosae เถามีหนามมาก ใบเป็นฝอยคล้ายใบมะขาม ดอกเป็นช่อสีเหลือง มีฝัก ใบและช่อมีกลิ่นเหม็นคล้ายกลิ่นตัวเรือด ใช้ทำยาได้, ปู่ย่า ก็เรียก.

ว. มีเลือดและหนองคั่งอยู่, สีที่มีลักษณะคล้ายมีเลือดและหนองปนกันออกสีม่วง ๆ เรียกว่า สีชํ้าเลือดชํ้าหนอง.

ก. แท้งลูก, อาการที่เลือดออกผิดธรรมดาเนื่องจากแท้งลูกเป็นต้น, ราชาศัพท์ว่า ตกพระโลหิต.

ก. ตรวจดูว่าเลือดอยู่ในกลุ่มไหน หรือมีเชื้อโรคอยู่ในเลือดหรือไม่ หรือเพื่อทราบโรคบางอย่าง เป็นต้น.

น. สถานที่เก็บรักษาเลือดไว้เพื่อบริการแก่ผู้ป่วย, คลังเลือด ก็ว่า.

ดู ธน, ธน-.

ว. อย่างดุเดือดและต้องเสียเลือดเนื้อหรือล้มตายกันเป็นจำนวนมาก เช่น รบกันนองเลือด.

ว. บันดาลโทสะอย่างไม่กลัวตายเมื่อถูกทำร้ายถึงเลือดตกยางออก.

น. ภาวะที่เลือดออกมากทางช่องคลอดก่อนคลอดลูก.

น. โรคที่มีมูกและเลือดในลำไส้ติดออกมากับอุจจาระ.

น. เซลล์ซึ่งอยู่ในกระแสเลือด มี ๒ ชนิด คือ ชนิดที่มีหน้าที่นำออกซิเจนไปสู่เซลล์ในส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เรียกว่า เม็ดเลือดแดง และชนิดที่มีหน้าที่เกี่ยวกับการป้องกันและทำลายเชื้อโรคในร่างกาย เรียกว่า เม็ดเลือดขาว.

น. ยากินเพื่อขับระดู.

น. ยาบำรุงให้เลือดงาม.

ก. อาเจียนเป็นเลือด.

ก. เคี่ยวเข็ญหรือบีบบังคับเอากับผู้ที่ไม่มีจะให้, หาเลือดกับปู หรือ เอาเลือดกับปู ก็ว่า.

ว. อาการที่ต่อสู้กันจนเลือดออกมากเปรอะไปด้วยกัน เช่น ทั้ง ๒ ฝ่ายต่อสู้กันถึงขั้นละเลงเลือด.

น. เลือดซึ่งแปรรูปคล้ายวุ้น มีทั้งประโยชน์และโทษ ที่มีประโยชน์เกิดนอกร่างกาย เช่นเวลาเป็นแผลมีเลือดออกแล้วแข็งเป็นลิ่ม เลือดก็จะหยุดไหล ที่มีโทษเกิดภายในร่างกายซึ่งเกิดจากการผิดปรกติบางอย่างของร่างกาย อาจทำให้เกิดอันตรายร้ายแรงได้โดยไปอุดตามหลอดเลือดฝอย เช่นที่สมอง ทำให้เป็นอัมพาต ที่หัวใจ ทำให้หัวใจวาย.

น. ของเหลวปรกติมีสีแดง อยู่ในหลอดเลือดและหัวใจของคนและสัตว์ ประกอบด้วยน้ำเลือดและเม็ดเลือด ส่วนที่เป็นสีแดงเกิดจากสีในเม็ดเลือดแดง สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง เช่น แมลง กุ้ง หอย เม็ดเลือดเห็นมีสีน้ำเงินจาง ๆ

ระดู เช่น เลือดทำ คือ อาการป่วยในระหว่างที่มีระดู

โดยปริยายหมายถึงผู้สืบเชื้อสาย เช่น เลือดศิลปิน เลือดนักรบ เลือดนักประพันธ์

ผู้ที่เคยศึกษาจากสถาบันใดสถาบันหนึ่ง เช่น เลือดจุฬา เลือดธรรมศาสตร์.

น. ลูกคนเดียวตัดทิ้งได้ในเมื่อมีความประพฤติไม่เป็นที่พอใจพ่อแม่.

น. เลือดที่ออกทางช่องจมูก.

น. ญาติพี่น้องย่อมดีกว่าคนอื่น.

ก. โกรธมากจนหน้าแดง, โมโห.

ก. ฮึดสู้โดยไม่เกรงกลัวเพราะไม่มีทางเลือกหรือเจ็บช้ำน้ำใจเป็นต้น, กล้าทำในสิ่งที่ไม่เคยทำเพราะทนถูกบีบคั้นไม่ไหว.

ก. มีบาดแผล เช่น แค่หนามเกี่ยวก็ถึงกับเลือดเข้าเลือดออกแล้ว.

ก. มีอารมณ์แปรปรวนผิดปรกติเพราะสูงอายุถึงระดับหนึ่ง มักเกิดแก่ผู้หญิงที่มีวัยใกล้จะหมดระดู.

ว. มีคุณสมบัติที่ดีของบรรพบุรุษลดน้อยลง.

น. ผู้ที่สืบเชื้อสายมาจากพ่อแม่ที่ชั่ว, ความเลวร้ายที่มีอยู่ในตัว เช่น ตีหัวให้แตกเอาเลือดชั่วออกเสียบ้าง.

น. เลือดออกมาก.

น. เลือดที่เม็ดเลือดแดงมีออกซิเจนน้อยหรือขาดออกซิเจน มีสีแดงคล้ำ.

ว. โมโหฉุนเฉียวขึ้นมาทันทีทันใด.

น. เลือดที่เม็ดเลือดแดงมีออกซิเจนมาก มีสีแดงสด.

น. เลือดที่ไม่ไหลออกข้างนอก ตกลงภายในเมื่อถูกแทงเป็นต้น.

ก. มีบาดแผลถึงเลือดออก เช่น ต่อสู้กันจนถึงเลือดตกยางออก

รุนแรง เช่น เรื่องเล็กแค่นี้อย่าให้ถึงกับเลือดตกยางออกเลย.

ว. ลำบากหรือยากแค้นอย่างแสนสาหัส เช่น กว่าจะหาเงินมาซื้อบ้านได้แทบเลือดตากระเด็นทีเดียว.