*วาท*

(-โยทะวาทิด) น. วงดนตรีทหารหรือตำรวจเป็นต้นซึ่งประกอบด้วยเครื่องดนตรีที่ทำด้วยทองเหลือง จำพวกแตร เครื่องตี เช่น กลองใหญ่เล็ก และเครื่องลมต่าง ๆ มักจัดเป็นวงใหญ่ ใช้ในเวลากองทหารเดินและอื่น ๆ.

ก. แสดงคารมโดยมีฝ่ายเสนอและฝ่ายค้านในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง.

(เถระวาด) น. ลัทธิที่ถือตามคำสอนของพระพุทธเจ้า ซึ่งพระอรหันตเถระรวม ๕๐๐ รูป ได้รวบรวมไว้ในคราวปฐมสังคายนา, ชื่อนิกายพระพุทธ-ศาสนาฝ่ายใต้ที่ถือกันในลังกา พม่า และไทยเป็นต้น, หินยาน หีนยาน หรือ ทักษิณนิกาย ก็ว่า.

(ซาม-) น. หญิงงามน่ารัก, นางงามผู้เป็นที่รัก.

(ทะวาทะสะมะ-) ว. ที่ ๑๒ เช่น ทวาทศมสุรทิน = วันที่ ๑๒.

น. กลมโดยรอบครบ ๑๒ ราศี

ชื่อมาตราวัดจักรราศีเท่ากับ ๒ อัฒจักร เป็น ๑ จักรราศี คือ ทวาทศมณฑลหนึ่ง.

(ทะวาทะสะ) ว. สิบสอง.

ว. ที่ ๑๒ เช่น ทวาทศีดิถี = วัน ๑๒ คํ่า.

(ทันยาวาด) น. การทำพิธีบูชาขอบคุณเทพผู้ให้ความสมบูรณ์พูนผล.

(นะวะโกวาด) น. โอวาทเพื่อผู้บวชใหม่.

ดู นวก- ๑, นวกะ.

น. ผู้จำแนกธรรมหรือพยากรณ์ปัญหาธรรมด้วยวิธีย้อนถาม.

น. คำโต้, คำคัดค้าน.

(ปะระ-) น. ผู้กล่าวถ้อยคำฝ่ายตอบหรือฝ่ายค้าน, คู่กับ สกวาที.

(ปฺริยะ-) น. คำพูดเป็นที่รัก.

(ปฺริยะ-) น. ผู้มีถ้อยคำอ่อนหวาน.

ก. ข่มขืนกระทำชำเรา.

น. คำส่อเสียด.

(-, ผะรุสะวาด, ผะรุดสะวาด) น. คำหยาบ.

(มงคนละวาด) น. คำให้พร, คำแสดงความยินดี.

น. คำเท็จ.

น. การพูดเท็จ, การพูดปด

คำเท็จ.

น. วงดนตรีซึ่งประกอบด้วยเครื่องเป่าและเครื่องกระทบเป็นหลัก เดิมใช้เรียกเฉพาะวงของทหาร ซึ่งมีหน้าที่บรรเลงประกอบการเดินแถวหรือยืนแถวประกอบพิธีการต่าง ๆ อย่างพิธีสาบานตนต่อธงชัยเฉลิมพล ต่อมาใช้เรียกวงทั่วไปในลักษณะเดียวกันนี้ด้วย.

น. คำสั่งสอนของพระราชา ใช้ว่า พระบรมราโชวาท.

ดู ราช ๑, ราช-.

น. ชายที่ประพฤติตนอย่างนางบำเรอ.

ก. เลี้ยงเด็กชายเป็นลูกสวาท.

(วาด, วาทะ-) น. คำพูด, ถ้อยคำ

ลัทธิ, ความเห็น.

น. วิชาว่าด้วยศิลปะในการใช้ถ้อยคำสำนวนโวหารให้ได้ผลสำเร็จตามความมุ่งหมาย เช่น พูดโต้แย้ง พูดชวนให้เชื่อถือ.

น. ศิลปะในการใช้ถ้อยคำสำนวนโวหารให้ประทับใจ.

(วาทะ-) น. ผู้ประโคม, ผู้บรรเลงดนตรี, นักดนตรี.

(วาทะ-) น. การประโคม, การบรรเลงดนตรี.

(วาทะยะ-, วาดทะยะ-) น. เครื่องประโคม, เครื่องบรรเลง, เครื่องเป่า.

(วาทะยะกอน, วาดทะยะกอน) น. ผู้กำกับและควบคุมการบรรเลงหรือการขับร้องของวงดุริยางค์ วงดนตรี วงนักร้องประสานเสียง ให้มีเอกภาพ รวมทั้งตีความบทเพลงให้สมบูรณ์ โดยปรกติใช้มือ สายตา และสีหน้าท่าทางเป็นสื่อในการให้สัญญาณ, ผู้อำนวยเพลง ก็เรียก.

น. สังคีต, ดนตรี

ผู้บรรเลงดนตรี.

น. คนเล่นดนตรี.

น. ผู้พูด, ผู้กล่าว, ผู้ชี้แจง, ผู้โต้แย้ง

คนเล่นดนตรี.

น. ผู้จำแนกธรรมแต่ละหัวข้อตามเหตุและผลแห่งธรรมนั้น โดยคำนึงถึงนิสัยของผู้ฟังเป็นที่ตั้ง.

ก. ทะเลาะ เช่น เด็กวิวาทกัน, มักใช้เข้าคู่กับคำ ทะเลาะ เป็น ทะเลาะวิวาท.

น. ปรัชญาฝ่ายมหายานที่ถือว่า (๑) โลกเป็นศูนยะ คือ ไม่ใช่สิ่งจริงแท้ถาวร (๒) นิพพานก็เป็นศูนยะ คือ ไม่มีวาทะหรือลัทธิใด ๆ สามารถบรรยายได้ถูกต้องครบถ้วน, มาธยมิกะ ก็เรียก.

น. ผู้กล่าวถ้อยคำฝ่ายตน คือ ฝ่ายเสนอหรือฝ่ายถาม, คู่กับ ปรวาที.

(-นียะ-) น. ผู้จำแนกธรรมหรือพยากรณ์ปัญหาธรรมโดยการนิ่ง.

(สะถีระวาด) น. ชื่อนิกายหนึ่งของฝ่ายเถรวาท เรียกว่า นิกายสถีรวาท, สถวีระ ก็เรียก.