*ร้าน*

กระด้าง, แข็ง, หยาบ.

ก. เก็บเล็กผสมน้อย, ทำอะไรที่ประกอบด้วยส่วนเล็กส่วนน้อย โน่นบ้างนี่บ้าง จนสำเร็จเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา.

ก. ขี้เกียจ, ไม่อยากทำงาน.

ว. หรูหราภูมิฐาน (มักใช้แก่กิริยาแต่งตัวหรือการแสดงกิริยาอื่น ๆ ).

ก. เชื่อว่าเป็นเช่นนั้น (ใช้ในความประชดประชัน) เช่น พอให้เงินเข้าหน่อย ขี้คร้านรีบทำเสียอีก, บางทีใช้เข้าคู่กับคำ จะ เป็น ขี้คร้านจะ เช่น พอยอเข้าหน่อย ขี้คร้านจะทำให้ทุกอย่าง, ขี้เกียจจะ ก็ว่า.

น. วิธีนับคะแนนในการเล่นหมากเก็บ โดยเอาตัวหมากทั้งหมดวางบนหลังมือ กระดกมือให้หมากลอยขึ้นแล้วหงายมือรับอย่างรวดเร็ว.

(คฺร้าน) ว. มีความรู้สึกไม่อยากจะทำหรือคิดหรือไม่อยากแสดงอาการใด ๆ, ตามปรกติเมื่อใช้พูดมักมีคำ ขี้ ประกอบหน้า เช่น ขี้คร้าน และมักใช้เข้าคู่กับคำ เกียจ เป็น เกียจคร้าน ขี้เกียจขี้คร้าน หมายความว่า ไม่อยากทำงาน.

น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Carallia brachiata (Lour.) Merr. ในวงศ์ Rhizophoraceae เนื้อไม้ใช้ทำเครื่องเรือน, คอแห้ง เขียงพระนางอี่ เขียงพร้า สันพร้านางแอ หรือ สีฟันนางแอ ก็เรียก.

น. โครงร่างที่ทำด้วยไม้หรือโลหะ สำหรับนั่งหรือปีนป่ายในการก่อสร้างสิ่งสูง ๆ เช่นพระเจดีย์หรือตึก, ร่างร้าน ก็เรียก.

ก. นั่งขายของอยู่บนยกพื้นเตี้ย ๆ.

น. โครงร่างที่ทำด้วยไม้หรือโลหะ สำหรับนั่งหรือปีนป่ายในการก่อสร้างสิ่งสูง ๆ เช่นพระเจดีย์หรือตึก, นั่งร้าน ก็ว่า.

น. ชื่อหนอนผีเสื้อกลางคืนหลายชนิด หลายสกุล ในวงศ์ Limacodidae มีขนแข็งคล้ายหนามปกคลุมทั้งตัวหรือเป็นกระจุก ปลายขนมีต่อมน้ำพิษเมื่อถูกตัวจะเกิดอาการปวดแสบปวดร้อน เมื่อเจริญวัยเปลี่ยนเป็นดักแด้และออกมาเป็นผีเสื้อกลางคืน เช่น ชนิด Parasa lepida (Cramer), ชนิด Miresa albipuncta (Herrich-Schäffer), เขียวหวาน ก็เรียก.

ก. อยาก, ใคร่, (มักใช้ในทางกามารมณ์)

รีบ, ด่วน.

น. ที่ที่ปลูกยกพื้นขึ้นสำหรับนั่งหรือขายของเป็นต้น, สถานที่ขายของ, เรียกสิ่งที่ปักเสามีไม้พาดข้างบนให้ต้นไม้เลื้อย ว่า ร้าน เช่น ร้านบวบ ร้านองุ่น.

น. ร้านขายของแห้งต่าง ๆ ที่เป็นอาหารเป็นต้น.

น. ร้านไม้ยกพื้น มี ๖ เสา สำหรับวางหีบศพเพื่อจะเผา.

น. ร้านขายของที่ตั้งอยู่ติด ๆ กันหรือใกล้ ๆ กันหลาย ๆ ร้าน.

ดู เฉียงพร้านางแอ.

น. ผิวหน้าที่หยาบคล้ำ เช่น ตากแดดตากลมจนหน้ากร้าน.

ก. เปิดร้านขายของหรือร้านอาหารเป็นการชั่วคราวในโอกาสใดโอกาสหนึ่ง เช่น ออกร้านในงานกาชาด ออกร้านอาหารในงานวันเกิด.

น. ส่วนราชการในสังกัดกรมพระคลัง ทำหน้าที่ติดต่อกับต่างชาติเรื่องการค้าขายและการต่างประเทศ กับชาติที่อยู่ทางด้านขวาหรือทางตะวันตกของอ่าวไทย เช่น อินเดีย อิหร่าน รวมทั้งชาติที่เข้ามาติดต่อทางด้านนั้น.

น. ร้านหรือเรือที่ขายเครื่องหอมต่าง ๆ มีแป้งและนํ้าหอมเป็นต้น.

น. ชื่อฆ้องวงขนาดเล็ก ใช้บรรเลงในวงปี่พาทย์มอญ ลักษณะร้านฆ้องเป็นรูปเว้าหงายขึ้น คล้ายฆ้องมอญแต่ปลายไม่สูง วงหนึ่งมีลูกฆ้อง ๑๑ ลูก, ฆ้องขนาดเล็กลูกเดียวแขวนกับไม้ ใช้มือหิ้วหรือแขวนไม้กับไม้ขาหยั่ง ใช้ตีเป็นสัญญาณในการอยู่เวรยามหรือแจ้งข่าวสารต่าง ๆ, ทั้ง ๒ ชนิดเรียกว่า ฆ้องกระแต.

กระบะสำหรับใส่กับข้าว เช่น ร่วมกระพอกจอกจานร้านเรือนเดียว (สุ. สอนเด็ก)

ก. กระวนกระวาย, วุ่นวายใจ, แสดงอาการวุ่นวายไม่เป็นสุข, เช่น เมื่อเราอยู่ที่นี้จะต้องกระวายกระวนด้วยเหลือบยุงริ้นร่าน (ม. ร่ายยาว สักบรรพ).

(กนละ-) น. คำประพันธ์ที่บัญญัติให้ใช้คำหรือสัมผัสเป็นชั้นเชิงยิ่งกว่าธรรมดา เช่น เจ้าโศกแคนแค่นแค้นดั่งแสนศร มารานร่านร้านรอนให้ตักไษย ว่าโอโอ่โอ้กำม์มาจำไกล เวรุชื่อใดจองจ่องจ้องประจาน (กลบทตรีประดับ).

(กฺว้าน) น. ตึกแถวชั้นเดียว ส่วนใหญ่เป็นร้านค้า, มักใช้เข้าคู่กับคำ ตึก เป็น ตึกกว้าน เช่น เรือนริมรัถยาฝากระดาน ตึกกว้านบ้านขุนนางนองเนือง (อิเหนา).

น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้เสาหรือไม้ลำปักทางซ้ายและทางขวาเรียงกันเป็นลำดับ แล้วเอาเฝือกขนาบกับเสาทั้ง ๒ ข้างอย่างเดียวกับจิบ แต่ระหว่างกลางทำร้านซึ่งสานด้วยไม้ไผ่ตลอดเป็นทางเพื่อให้ปลาเสือกตัวขึ้นแล้วเลื่อนตกลงไปในถุงอวนหรือตาข่ายที่ดักไว้ปลายทาง ต้องจับในเวลาที่นํ้าไหลเชี่ยว, กะบังรังเฝือก ก็ว่า.

คร้าน

(เกียด) ก. คด, ไม่ซื่อ, โกง, คร้าน.

(-สัด) น. ความเกียจคร้าน.

(ขะหฺยัน) ก. ทำการงานอย่างแข็งขันไม่ปล่อยปละละเลย, ทำหรือประพฤติเป็นปรกติสมํ่าเสมอ, ไม่เกียจคร้าน

น. ไม้ที่ทำเป็นร้านขึ้นคร่อมกองไฟสำหรับปิ้งปลา, ไม้ไผ่ขัดเป็นตารางเล็ก ๆ สำหรับวางหรือห้อยอาหารแห้งให้อยู่เหนือเตาไฟในครัว.

ก. ขายสินค้าโดยมีตัวแทนนำไปเสนอขายผู้ซื้อโดยตรง ไม่ผ่านร้านค้า เช่น ธุรกิจขายตรงกำลังได้รับความนิยมอยู่ในขณะนี้.

ก. ขายเป็นจำนวนมาก ๆ แก่ร้านค้าย่อยหรือร้านที่เป็นลูกค้าประจำ.

น. อาหารที่ขายมีข้าวกับแกงเป็นต้น, เรียกร้านอาหารประเภทนี้ ว่า ร้านข้าวแกง.

ก. มีนิสัยไม่ชอบทำงาน เช่น เด็กคนนี้ขี้เกียจ, เกียจคร้าน ก็ว่า, รู้สึกไม่อยากทำเพราะไม่เห็นประโยชน์เป็นต้น เช่น ขี้เกียจเถียง

เชื่อว่าเป็นเช่นนั้น (ใช้ในความประชดประชัน), ใช้เข้าคู่กับคำ จะ เป็น ขี้เกียจจะ เช่น พอให้เงินเข้าหน่อย ขี้เกียจจะรีบทำเสียอีก, ขี้คร้าน หรือ ขี้คร้านจะ ก็ว่า.

ก. เกียจคร้านเอาแต่นอน.

ดู เฉียงพร้านางแอ.

ดู ร่าน ๑.

(โขฺลนทะวาน) น. ประตูป่า, ประตูป่าที่ทำตามตำราพราหมณ์ คือทำเป็นประตูสะด้วยใบไม้ให้ทหารผู้ไปทัพนั้นลอดไป มีพราหมณ์คู่หนึ่งนั่งบนร้านสูง ๒ ข้างประตูคอยประนํ้าเทพมนตร์ เพื่อเป็นชัยมงคลแก่กองทัพที่ยกไป เรียกว่า เบิกโขลนทวาร.

ดู เฉียงพร้านางแอ.

(คาด) ก. กิน, กัด, เช่น ริ้นร่านห่านยุง ยงงคาสคุงใจ (ม. คำหลวง สักบรรพ).

น. โต๊ะสำหรับรับจ่ายเงินหรือแสดงสินค้าตามร้านค้าหรือสำนักงาน มักมีลักษณะยาวและสูงกว่าโต๊ะธรรมดา, เครื่องเรือนที่มีลักษณะเช่นนั้น.

ก. เกียจคร้าน, ไม่สนใจขวนขวายทำการงาน, ไม่คิดสู้.

ดู เช่น เชิญชมของในร้าน, ดูเพื่อให้เกิดความเพลิดเพลินใจหรือชื่นใจ เช่น ชมสวน ชมดอกไม้.