*ยวด*

ว. นับเป็นญาติกันทางเขยหรือสะใภ้.

ว. เกี่ยวดองกันอย่างซับซ้อน.

น. ชื่อข้าวเหนียวพันธุ์หนึ่งเมล็ดสีดำ ๆ.

ว. คนเดียวเท่านั้น, แต่ลำพังผู้เดียว, เช่น อยู่เดียวดาย.

น. ชื่อโรคอย่างหนึ่ง ตามตำราแพทย์แผนโบราณว่าเกิดจากความเย็นมาก, เกลี่ยวดำ ก็ว่า.

ว. เป็นที่สุด, มักใช้คู่กับคำอื่น เช่น ยวดยง ยวดยิ่ง ยิ่งยวด.

ว. เชี่ยวชาญที่สุด, เก่งที่สุด.

ว. เยี่ยมที่สุด, มากที่สุด, ยิ่งยวด ก็ว่า.

น. เครื่องขับขี่มีรถและเรือเป็นต้น.

ว. เยี่ยมที่สุด เช่น มีความสามารถอย่างยิ่งยวด, มากที่สุด เช่น ใช้ความพยายามอย่างยิ่งยวด, ยวดยิ่ง ก็ว่า.

(กัน-) น. เครื่องพุ้ยนํ้าให้เรือเคลื่อนไป รูปคล้ายแจวแต่ไม่มีหมวกแจว พาดกับหูกรรเชียงบนหลักที่อยู่ข้างแคมเรือข้างละอันคู่กัน ใช้เหนี่ยวด้ามให้พุ้ยน้ำ, ใช้ว่า กระเชียง ก็มี, ท่าว่ายน้ำโดยนอนหงายแล้วใช้แขนทั้ง ๒ พุ้ยน้ำให้ตัวเลื่อนไป, ตีกรรเชียง ก็ว่า. ก. กิริยาที่นั่งหันหน้าไปทางท้ายเรือแล้วใช้มือเหนี่ยวกรรเชียงพุ้ยน้ำให้เรือเคลื่อนไป, ตีกรรเชียง ก็ว่า.

น. เครื่องพุ้ยนํ้าให้เรือเคลื่อนไป รูปคล้ายแจวแต่ไม่มีหมวกแจว พาดกับหูกระเชียงบนหลักที่อยู่ข้างแคมเรือข้างละอันคู่กัน ใช้เหนี่ยวด้ามให้พุ้ยน้ำ, กรรเชียง ก็ว่า.

น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง เป็นของจีนใช้ประกอบในการบรรเลงเพลงสำเนียงจีน มีขนาดเล็ก ตีหน้าเดียวด้วยไม้เล็ก ๆ ๑ คู่.

(กันยา) น. เรียกข้าวเหนียวดำพันธุ์หนึ่งที่เมล็ดดำเป็นมัน ว่า ข้าวกัญญา.

น. ที่เกิดของผู้ที่ยังเกี่ยวด้วยกาม, โลกเป็นที่อยู่อาศัยของผู้เสพกาม ได้แก่ อบายภูมิ ๔ (นรกภูมิ ติรัจฉานภูมิ เปรตวิสัยภูมิ อสุรกายภูมิ) มนุษยโลก ๑ และสวรรค์ ๖ ชั้น (จาตุมหาราชิกหรือจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานนรดี ปรนิมมิตวสวัตดี) รวมเป็น ๑๑, กามภูมิ ก็ว่า.

ว. ลํ้าทาง (ใช้แก่ยวดยาน) เช่น ขับรถกินทาง.

โดยปริยายหมายความว่า เนื่อง เช่น เกี่ยวด้วยเรื่องนี้.

ก. เข้มแข็ง, ยวดยิ่ง, เช่น ศรัทธาแก่กล้า.

น. แกงพวกหนึ่ง มีลักษณะคล้ายแกงเผ็ด แต่ไม่ใส่เครื่องเทศ กะทิ หรือ นํ้ามัน มีรสเปรี้ยวด้วยนํ้าส้มมะขาม ใช้ผัก ผลไม้ หรือ ดอกไม้บางอย่าง เป็นต้น แกงกับกุ้งหรือปลา เรียกชื่อตามสิ่งนั้น ๆ เช่น แกงส้มผักกาดขาว แกงส้มมะละกอ แกงส้มดอกแค.

น. ชื่อโรคซางละอองเป็นฝ้าบาง ๆ ที่ขึ้นตามลิ้นและในปาก มีสีเขียวดังสีใบไม้ กระทำให้หน้าเขียว บางทีก็เหลืองหรือดำ ลิ้นกระด้าง คางแข็ง มือกำ เท้างอ.

น. ธุรกิจเกี่ยวด้วยการขนและส่ง เช่น ขนส่งสินค้า.

น. ขนมชนิดหนึ่ง มีไส้หน้ากระฉีก ปั้นเป็นก้อนหุ้มด้วยแป้งข้าวเหนียวดำ แล้วหยอดด้วยแป้งข้าวเจ้า กะทิ และเกลือ ซึ่งกวนสุกแล้ว ห่อด้วยใบตองหรือใส่กระทงนึ่งให้สุก.

น. ข้อความที่ไม่เกี่ยวด้วยเงื่อนไขหรือกฎเกณฑ์เป็นต้นที่กำหนดไว้.

น. ข้าวเหนียวดำพันธุ์หนึ่งที่เมล็ดดำเป็นมัน.

น. ชื่อข้าวพันธุ์หนึ่งของชนิด Oryza sativa L. เนื้อเมล็ดขุ่นกว่าข้าวเจ้า เมื่อหุงหรือนึ่งแล้วเมล็ดจะเหนียวติดกัน มีชื่อต่าง ๆ กัน เช่น ข้าวเหนียวเขี้ยวงู ข้าวเหนียวดำ, ข้าวเหนียวที่เอามากวนกับกะทิและนํ้าตาลทราย เรียกว่า ข้าวเหนียวแก้ว, ถ้าเอามากวนกับกะทิและนํ้าตาลหม้อมีสีแดงเป็นสีนํ้าตาลไหม้ เรียกว่า ข้าวเหนียวแดง, ถ้าเอามานึ่งใส่หน้ากะทิตัดเป็นชิ้น ๆ เรียกว่า ข้าวเหนียวตัด, ถ้าเอามาห่อแล้วนึ่งใส่หน้ากะทิ เรียกว่า ข้าวเหนียวห่อ

ก. ชอบสนุกสนานและชอบกระเซ้าเย้าแหย่ เช่น ถ้าเขาไปเที่ยวด้วย พวกเราจะไม่รู้สึกเหงา เพราะเขาเป็นคนขี้เล่น, มีอารมณ์ดีไม่งอแง (มักใช้แก่เด็กเล็ก ๆ ) เช่น ตาหนูคนนี้ขี้เล่น

น. คำที่ลดเสียงสระและเสียงสะกด (ถ้ามี) ให้เป็นเสียง อะ โดยยังคงเสียงพยัญชนะต้นเสียงเดี่ยวหรือเสียงพยัญชนะต้นที่เป็นอักษรควบอักษรกล้ำไว้ มักจะเกิดในคำสองพยางค์ที่พยางค์แรกออกเสียงเบา เช่น หมากม่วง เป็น มะม่วง ต้นเคียน เป็น ตะเคียน อันหนึ่ง เป็น อนึ่ง แจ้นแจ้น เป็น จะแจ้น ขวักไขว่ เป็น ขวะไขว่ โครมโครม เป็น คระโครม, และมีปรากฏในคำพยางค์เดียวด้วย เช่น เสีย เป็น ซะ แล้ว เป็น ละ, แต่บางกรณีก็ลดเสียงสระและเสียงสะกด (ถ้ามี) ให้เป็นเสียง เออะ หรือ อึ เช่น เถิด เป็น เถอะ หรือ เป็น รึ.

(จะราจอน) น. การที่ยวดยานพาหนะ คน หรือ สัตว์พาหนะเคลื่อนไปมาตามทาง, เรียกผู้มีหน้าที่เกี่ยวด้วยการนั้น.

น. เครื่องส่งสัญญาณเสียงเพื่อเตือนภัย บอกหมดภัย หรือเตือนให้ยวดยานอื่นหลีกทางให้ เป็นต้น

ว. คำประกอบใช้ในความแย้งหรือปฏิเสธ เช่น ได้แต่มัทรีที่แสนดื้อผู้เดียวดอก ไม่รู้จักปลิ้นปลอกพลิกไพล่เอาตัวหนี (ม.ร่ายยาว มัทรี), (ปาก) มักพูดว่า หรอก เช่น ไม่ไปหรอก.

ว. ดุ่ม เช่น วันนี้จะลีลาศฉนนใด สู่ซุ้มไพรเดียวด่อม (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).

ทีเดียว, เท่านั้น, เช่น เดียวดาย เปล่าดาย พู้นมาดาย (จารึกสยาม)

ก. หิวมากจนเหลือทน เช่น อดอยู่เยียวดิ้วเดี้ยว อยู่ได้ฉันใด (ลอ).

น. ชั่วระยะเวลาหนึ่ง, ชั่วขณะหนึ่ง, ชั่วครู่หนึ่ง, เช่น คอยเดี๋ยว เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย, ชั่วเวลาหนึ่งที่อาจจะมีเหตุการณ์ตามมา เช่น เดี๋ยวไม่ให้เลย เดี๋ยวตกนํ้านะ, ประเดี๋ยว ก็ว่า.

ว. เกี่ยวดองกันโดยการแต่งงาน.

ว. เรียกอาการที่นอนตรงที่ของคนตายซึ่งเกี่ยวดองเป็นญาติผู้ใหญ่และเคยนอนประจำตรงนั้น เพราะเชื่อว่าเป็นสิริมงคล ว่า นอนทับที่.

ว. ยิ่งยวด เช่น ทนทายาด.

น. เครื่องตรึงหรือขันสิ่งอื่นให้แน่น ประกอบด้วยแท่งและแป้นโลหะ, ตัวที่เป็นแท่งมีปลายข้างหนึ่งเป็นปุ่ม อีกข้างหนึ่งมีเกลียวด้านนอก เรียกว่า นอตตัวผู้ และตัวที่เป็นแป้นมีลักษณะเป็นเหลี่ยมมีรูตรงกลางและมีเกลียวด้านใน เรียกว่า นอตตัวเมีย.

(นิน, นินละ-) ว. สีอย่างนิล เรียกว่า สีนิล เช่น ตาสีนิล, สีเขียวคราม เช่น สีเขียวดังนิลมณี, สีเทาแก่อย่างสีเมฆ เช่น สีหมอกเมฆนิลกาฬ.

(ปฺระพฺรึด) น. ความเป็นไปอันเกี่ยวด้วยการกระทำหรือปฏิบัติตน, การทำตาม, เหตุต้นเค้า.

ว. เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย.

น. ชื่อขนมอย่างหนึ่ง มักทำด้วยแป้งข้าวเหนียวดำ ผสมกับมะพร้าว เกลือ นํ้าตาล แล้วทอดเป็นแผ่นเล็ก ๆ แบน ๆ ลงบนกระทะแบนที่ทานํ้ามันน้อย ๆ

ก. ผงกหัวขึ้นเหลียวดู.

น. ผิวถนนที่ยวดยานพาหนะแล่นไปมา.

ว. เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย, ไม่คงที่.

น. เครื่องหมายรูปสระ เป็นรูปรอยขีดเดียวดังนี้  ่ สำหรับเขียนบนสระ อิ เป็นสระ อี

ภาวะหนึ่งของสสาร ณ ภาวะนี้สสารอยู่ในสภาพแก๊สที่ร้อนจัดอย่างยิ่งยวด และแตกตัวเป็นอนุภาคบวกกับอิเล็กตรอนซึ่งมีจำนวนเท่ากันโดยประมาณ สสารในภาวะนี้เป็นตัวนำไฟฟ้าที่ดียิ่ง.

ก. ไม่เกี่ยวด้วย, กันเอาออก, ยอมให้เป็นพิเศษ.