*แช่*

น. ชื่ออาหารชนิดหนึ่ง มีข้าวสุกขัดแช่นํ้าเย็น กินกับเครื่องกับข้าวต่าง ๆ.

ก. ใส่ลงในนํ้าหรือของเหลวอย่างอื่น ชั่วระยะเวลาหนึ่ง เช่น เอาเท้าแช่น้ำอุ่น แช่ข้าว กุ้งแช่น้ำปลา, ใส่ไว้ในน้ำแข็ง หรือตู้ทำความเย็นเป็นต้น เช่น เอาปลาแช่น้ำแข็ง เอาผักแช่ตู้เย็น, โดยปริยายใช้หมายถึง อาการที่ชักช้าอยู่กับที่เกินสมควรโดยไม่จำเป็น เช่น ไปนั่งแช่อยู่ได้.

ว. อาการที่นั่งอยู่กับที่เป็นเวลานาน ๆ โดยไม่ได้ทำประโยชน์อะไร.

ก. เอาใส่ไว้ในเครื่องทำความเย็นหรือนํ้าแข็ง

โดยปริยายหมายความว่า เอาไปเก็บไว้เป็นเวลานาน.

ก. แช่ผลไม้เป็นต้นในน้ำเชื่อมเข้มข้น จนอิ่มน้ำตาล เช่น แช่อิ่มมะดัน แช่อิ่มบอระเพ็ด.

ว. ที่แช่นํ้าตาลเชื่อมจนอิ่มตัว เช่น ผลไม้แช่อิ่ม มะม่วงแช่อิ่ม.

ก. กล่าวด้วยตั้งใจมุ่งร้ายเพื่อให้เขาเป็นเช่นนั้น.

ก. แช่งด่ามุ่งร้ายให้ผู้อื่นได้รับอันตรายอย่างร้ายแรง.

น. พิธีทำนํ้าให้ศักดิ์สิทธิ์สำหรับดื่มปฏิญาณตนในพระราชพิธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา.

ว. แจ่มใส, ชื่นบาน, มักใช้เข้าคู่กับคำอื่น เช่น แช่มช้อย แช่มชื่น.

ว. มีกิริยามารยาทนุ่มนวลน่ารัก.

ว. มีกิริยาเคลื่อนไหวอย่างช้า ๆ และสง่างาม เช่น นาคีมีพิษเพี้ยง สุริโย เลื้อยบ่ทำเดโช แช่มช้า (โลกนิติ).

ว. มีสีหน้าแจ่มใสเบิกบาน.

น. โลหะเจือประเภทไพโรฟอริก เช่น โลหะซีเรียมผสมเหล็ก เป็นสารแข็ง ลักษณะเป็นแท่งกลมสั้น เมื่อครูดกับจักรโลหะจะเกิดประกายไฟ.

น. ปลาทุงงะ. (ดู ทุงงะ).

การทำอะไร ๆ จะให้ถูกใจคนทั้งหมดนั้นเป็นไปไม่ได้.

ว. ทำอย่างไร ๆ ก็ไม่ถูกใจสักอย่าง.

น. เครื่องขีดไฟชนิดหนึ่ง เวลาใช้ต้องทำให้จักรโลหะครูดกับถ่านไฟแช็ก เกิดประกายไฟติดไส้ที่ชุ่มด้วยนํ้ามันหรือแก๊สที่บรรจุอยู่ลุกเป็นเปลวไฟขึ้น.

ก. กล่าวมุ่งร้ายให้ผู้อื่นเป็นอันตรายอย่างร้ายแรง เช่น สาปแช่งไม่ให้ผุดให้เกิด.

ก. ดังสนั่น เช่น ฟ้ากระแฉ่นเรือนผยองช่วยดู (แช่งนํ้า).

น. เครื่องสำหรับขังปลาชนิดหนึ่ง ใช้ไม้ไผ่ทำเป็นกง ๔ อัน แล้วผูกด้วยซี่ไม้ไผ่โดยรอบ รูปกลม หัวท้ายเรียว ตอนบนเจาะเป็นช่อง มีฝาปิด ใช้ไม้ขัดฝา ๒ ข้าง ใช้ไม้ไผ่กระหนาบเพื่อให้ลอยได้ ในขณะออกไปจับปลาตามกรํ่า เมื่อจับปลาหรือกุ้งได้ก็เอาใส่ไว้ในนั้นชั่วคราว, อีกชนิดหนึ่ง สานด้วยไม้ไผ่ มีปากเปิดกว้างคล้าย ๆ ตะกร้าหรือเข่งใส่ของ แต่ใหญ่กว่ากระชังชั่วคราวนั้นหลายเท่า เป็นที่สำหรับจับปลาขนาดใหญ่มาขังไว้หรือเลี้ยงลูกปลาให้โตตามที่ต้องการ เพื่อบริโภคหรือค้าขาย และเอากระชังนี้ผูกติดหลักแช่ลอยนํ้าไว้.

โดยปริยายหมายความว่า ผ่า เช่น ฟ้ากระทุ่มทับลง (แช่งน้ำ).

(กฺลอย) น. ชื่อไม้เถามีหนามชนิด Dioscorea hispida Dennst. ในวงศ์ Dioscoreaceae มีหัวกลมใหญ่อยู่ใต้ดิน ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย ๓ ใบ หัวดิบมีพิษเบื่อเมา แต่เมื่อฝานแช่นํ้าไหลและนำมานึ่งหรือต้มให้สุกแล้วกินได้.

(กะวิน) ว. ดีงาม เช่น ใครกวินซื่อแท้ ผ่านฟ้าป่าวอวยพร (แช่งนํ้า).

ก. กรู, อาการที่ไปพร้อม ๆ กันอย่างเร็วโดยมีจุดหมาย, เช่น กำรูคลื่นเป็นเปลว (แช่งนํ้า).

น. ขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาดนำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก.

น. ขนมทำด้วยข้าวเหนียวแช่แล้วตำละเอียด ทำให้เป็นก้อน ขูดบนแร่งลงกระทะ เมื่อแป้งจับเป็นแผ่นแล้ว ใส่ไส้มะพร้าวขูดผัดกับน้ำตาล พับเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือสี่เหลี่ยม แล้วอบให้หอม.

น. ข้าวที่ได้จากการสีข้าวเปลือกซึ่งผ่านการแช่น้ำและอบด้วยความร้อนแล้ว

น. ไข่แช่นํ้าด่าง, ไข่สำเภา ก็เรียก.

น. ไข่แช่นํ้าด่าง, สามัญเรียกว่า ไข่เยี่ยวม้า.

น. งู เช่น ท้าวเสด็จเหนือวัวเผือก เอาเงือกเกี้ยวข้าง (แช่งนํ้า).

น. ชื่อขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาด นำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก.

ก. โผลงมา, โฉบ, เช่น จาวชิมดินแสงหล่น (แช่งน้ำ).

น. คำเรียกสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อขอให้มาช่วยให้สมประสงค์, เป็นคำอุทานแสดงถึงการอ้อนวอน อธิษฐาน บนบาน หรือ สาปแช่ง เป็นต้น.

ก. สูญหมด, เสียหมด, หมดเร็ว, ป่นปี้, โดยปริยายใช้เป็นคำด่า คำแช่ง หมายความเช่นนั้น.

(ฉะแล่ม) ว. สวย, งดงาม, แช่มช้อย, (โบ) แชล่ม.

(ชะระ-) ก. ราง ๆ เช่น แฝงข่าวยินเยียชรราง (แช่งนํ้า).

(ชะระ-) ว. แรง ๆ, ขลัง, เช่น เยียชรแรง (แช่งนํ้า).

(ชะระ-) ก. แบ่ง, แยก, เช่น ฟ้าชรแร่งหกคลอง ช่วยดู (แช่งนํ้า).

(ชะระ-) ว. ชอํ่า, มืดมัว, มืดครึ้ม, เช่น ชรอ่ำฟ้าใต้แผ่นหงาย (แช่งน้ำ), ฟ้าหล้าเข็ดขาม ชรอื้อชรอ่ำอับทิศ (สมุทรโฆษ).

(ชะระ-) ว. ทะมื่น เช่น ผีพรายชระมื่นดำ ช่วยดู (แช่งนํ้า).

(ชะ-) ก. ชัก เช่น เคล้าฟ้าเคลือกเปลวลาม พระรามพระลักษณชวักอร (แช่งน้ำ).

ก. จ่อม, จม, เช่น ด้วยให้โกยกัลออม บ้างแช่ชอมโชรมอาบ (ม. คำหลวง กุมาร).

ก. เอากิ่งไม้ที่ตัดมาปักไว้ที่ที่ดินแฉะ ๆ หรือแช่นํ้าไว้ชั่วคราว เพื่อให้รากงอก

ว. ว่องไว, เก่ง, เชี่ยว, เช่น เชียรเชียรใบบาตรนํ้า (แช่งนํ้า).

(ชะแล่ม) ว. แฉล้ม, สวย, งดงาม, แช่มช้อย.

(ชะโรม) ก. โซม เช่น ด้วยให้โกยกัลออม บางแช่ชอมโชรมอาบ (ม. คำหลวง กุมาร)