*สะอาด*

ว. มีความประพฤติดี, มีความซื่อสัตย์สุจริตไม่คดโกงหรือฉ้อราษฎร์บังหลวง.

ว. ไม่สกปรก เช่น เสื้อผ้าสะอาด บ้านเรือนสะอาด น้ำสะอาด, หมดจด, ผ่องใส, เช่น จิตใจสะอาด, ไม่มีตำหนิ, บริสุทธิ์, ไม่ทุจริต, เช่น เขาเป็นคนใจซื่อมือสะอาด.

ว. สะอาดหมดจด เช่น เด็กคนนี้หน้าตาสะอาดสะอ้าน.

(กะระ-) น. “การชำระมือให้หมดจด”, พิธีอย่างหนึ่งของพราหมณ์ ก่อนที่จะประกอบพิธีใด ๆ จะต้องชำระมือให้สะอาดเสียก่อน, กระสูทธิ์ ก็ว่า.

น. นํ้านม เช่น เปรียบเหมือนกษีรรสคือนํ้านมสดขาวสะอาด (ม. ร่ายยาว สักบรรพ).

ก. เก็บข้าวของให้เข้าที่และกวาดทำความสะอาด.

น. ขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาดนำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก.

ว. มีสีอย่างสำลี, โดยปริยายหมายความว่า แจ่มแจ้ง, สะอาดบริสุทธิ์, ปราศจากมลทิน.

น. ชื่อสาหร่ายสีเขียวชนิด Nostochopsis lobatus Wood ในวงศ์ Nostochopsidaceae ลักษณะรูปไข่ ค่อนข้างกลมเล็ก สีเขียวแก่ เกิดในนํ้าใสสะอาด เกาะอยู่กับหิน กินได้, ดอกหิน ก็เรียก.

ก. ทำให้สะอาด, ชำระล้าง, เช่น คัวปลา ว่า ขอดเกล็ดปลาแล้วผ่าท้องล้างให้สะอาด.

วัตถุที่มุ่งหมายสำหรับใช้ทา ถู นวด โรย พ่น หยอด ใส่ อบ หรือกระทำด้วยวิธีอื่นใดต่อส่วนหนึ่งส่วนใดของร่างกาย เพื่อความสะอาด ความสวยงาม หรือส่งเสริมให้เกิดความสวยงาม และรวมตลอดทั้งเครื่องประทินผิวต่าง ๆ ด้วย.

น. ชื่อขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาด นำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก.

น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Neolissochilus stracheyi ในวงศ์ Cyprinidae ปากเล็ก ลำตัวยาว เกล็ดใหญ่ รูปร่างคล้ายทรงกระบอก ลำตัวสีเงิน ด้านหลังสีเขียวเข้ม อาศัยอยู่ในแหล่งนํ้าสะอาดใกล้ต้นนํ้า เป็นปลาขนาดใหญ่ ยาวได้ถึง ๑ เมตร, พลวง หรือ โพ ก็เรียก.

น. ชื่อกล้วยไม้ชนิด Rhynchostylis gigantea (Lindl.) Ridl. ในวงศ์ Orchidaceae กลีบดอกสีขาว มีประสีม่วงหรือแดง กลิ่นหอม พันธุ์ที่กลีบดอกชั้นในมีประที่โคน เรียก ช้างดำ, พันธุ์ที่มีประทั่วทุกกลีบดอก เรียก ช้างกระหรือช้างค่อม พันธุ์ที่กลีบดอกสีขาวสะอาด เรียก ช้างเผือก, พันธุ์ที่กลีบดอกสีแดง เรียก ช้างแดง.

ก. ชะล้างให้สะอาด เช่น ชำระร่างกาย

ก. ทำให้แห้งหรือให้สะอาดโดยใช้สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีผ้าหรือกระดาษเป็นต้น เช่น เช็ดนํ้าตา เช็ดพื้น เช็ดถ้วยชาม, ทำให้ข้าวสะเด็ดน้ำด้วยการรินน้ำออก เช่น ข้าวเช็ดให้สะเด็ดน้ำแล้วจึงดง.

ก. ทำให้สิ่งที่ทำด้วยเส้นใยเช่นผ้า สะอาดด้วยการขยี้ในน้ำหรือใช้แปรง มักใช้สบู่หรือผงซักฟอกด้วย.

ก. ทำความสะอาดเสื้อผ้าหรือสิ่งทอต่าง ๆ ด้วยวิธีพิเศษ เช่นใช้สารเคมีโรยบนรอยเปื้อนแล้วปัดออก หรือแช่ลงในสารละลายเคมี.

ก. เอาข้าวสารล้างนํ้าด้วยวิธีใช้มือคนให้ทั่วเพื่อให้สะอาดก่อนหุงต้ม เรียกว่า ซาวข้าว.

น. เกลือกรดชนิดหนึ่ง มีสูตร NaHSO₄ ลักษณะเป็นของแข็ง ละลายนํ้าได้ ใช้ประโยชน์เป็นสารทำความสะอาดแผ่นเหล็กก่อนที่จะฉาบด้วยดีบุก.

น. ประเพณีทางภาคเหนือซึ่งกระทำในวันสงกรานต์เพื่อเป็นการแสดงความเคารพนับถือ วิธีดำหัว คือ เอานํ้าสะอาด พร้อมดอกคำฝอย ฝักส้มป่อย และผงขมิ้น ใส่ขัน ไปเคารพและขอขมาผู้ใหญ่ โดยให้ท่านจุ่มน้ำลูบศีรษะตนเองเพื่อให้ท่านอยู่เย็นเป็นสุขและขอรับพรจากท่าน.

ทำให้สะอาด เช่น ต้มผ้า, ทำให้สุกปลั่งด้วยวิธีใส่น้ำผสมสารเคมีบางอย่างแล้วทำให้ร้อน เช่น ต้มทอง ต้มเงิน.

ก. สี เช่น ถูขี้ไคล ถูฟัน ถูเนื้อถูตัว, เช็ดโดยวิธีใช้สิ่งใดสิ่งหนึ่งไถไปไถมาให้สะอาด เช่น ถูบ้าน.

(-กาด) น. ไม้สีฟัน คือท่อนไม้เล็ก ๆ สำหรับถูฟันให้สะอาด ทำจากกิ่งไม้ต่าง ๆ เช่น ไม้คนทา ไม้ข่อย.

ก. ทำปลาให้สะอาดด้วยการขอดเกล็ด ผ่าท้องเอาไส้พุงออกเป็นต้นให้เหมาะแก่การปรุงอาหาร.

ก. ผลัดเปลี่ยนเวรกันทำงาน โดยเฉพาะทำความสะอาดห้องเรียนของนักเรียน

(นะคะราทอน) น. ชื่อกรมมีหน้าที่ทำให้บ้านเมืองสะอาด.

น. นํ้าที่ล้างข้าวสารให้สะอาดเมื่อก่อนหุง.

น. น้ำที่ผ่านกระบวนการทำให้สะอาดปราศจากเชื้อโรค แล้วจ่ายไปให้ประชาชนบริโภคใช้สอย.

ว. มีความจริงใจ, มีใจใสสะอาด, ไม่มีเจตนาอื่นเคลือบแฝง, เช่น ทำด้วยความบริสุทธิ์ใจ.

ก. ทำให้สะอาดหมดจด เช่น ประทินผิว.

น. นํ้าที่เกรอะกรองให้สะอาดปราศจากเชื้อโรคแล้วจ่ายไปให้ประชาชนบริโภคใช้สอย เรียกว่า นํ้าประปา, เรียกรัฐวิสาหกิจซึ่งมีหน้าที่จัดทำและจำหน่ายนํ้าประปา ว่า การประปา, เรียกสิ่งอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับการนี้ เช่น ก๊อกประปา ท่อประปา.

(ปฺระวิด) ว. บริสุทธิ์, สะอาด.

ก. ฟอกหรือชำระสิ่งต่าง ๆ เช่นเครื่องยาเพื่อให้สะอาดหรือให้รสอ่อนลง

ว. เปล่งปลั่ง, บริสุทธิ์, สะอาดหมดจด, เช่น จิตใจผ่องแผ้ว.

น. แผลที่อวัยวะสืบพันธุ์เนื่องจากเชื้อกามโรคซิฟิลิส จะเกิดเป็นตุ่มขึ้นก่อนแล้วแตกเป็นแผล ลักษณะก้นแผลเรียบ ขอบนูนแข็ง แผลมักสะอาด ไม่รู้สึกเจ็บ.

ก. ทำให้เตียน สะอาด หรือหมดสิ้นไป, มักใช้ประกอบกับคำอื่น เช่น แผ้วถาง แผ้วกวาด.

ว. สะอาด, หมดจด, บริสุทธิ์, มักใช้เข้าคู่กับคำ ผ่อง เป็น ผ่องแผ้ว.

ว. สะอาด, ใส, ขาว, หมดจด, บริสุทธิ์, หมดมลทิน, ไม่มีความเสียหาย, ไม่มีตำหนิ.

น. ความผ่องใส, ความงาม, ความดี, ความสะอาด, ความบริสุทธิ์, ความถูกต้อง

ว. บริสุทธิ์, สะอาด, สุกใส.

ก. ทำให้สะอาดหมดจด เช่น ฟอกผ้า ฟอกจิตใจ.

ก. เอาเปลือกไข่ใส่ลงไปในขณะเชื่อมน้ำตาล เพื่อให้น้ำเชื่อมใสสะอาด.

ก. เอาสบู่เป็นต้นถูผ้าเพื่อให้สะอาด.

(พาน-) น. ผู้รักษาและทำความสะอาดสถานที่.

น. สิ่งที่เป็นผงหรือครีมเป็นต้นใช้สีฟันเพื่อรักษาฟันให้สะอาดและแข็งแรง.

น. งานที่ต้องใช้กำลังกายเกี่ยวกับการก่อสร้างมีแบก หาม ทำความสะอาดเป็นต้น เรียกว่า งานโยธา.

ก. ระวัง เช่น รักษาสุขภาพ, ดูแล เช่น รักษาทรัพย์สมบัติ, ป้องกัน เช่น รักษาบ้านเมือง, สงวนไว้ เช่น รักษาความสะอาด รักษาไมตรี