*กระแทก*

ก. กระทบโดยแรง เช่น เอาหมัดกระแทกหน้า

โดยปริยายหมายถึง อาการที่พูดกระชากเสียงให้ดังผิดปรกติแสดงว่าไม่พอใจหรือโกรธ เช่น กระแทกเสียง.

ว. อาการที่ลงเสียงหนักหรือกระแทกสิ่งของให้รู้ว่าไม่พอใจหรือโกรธ.

ว. อาการที่กล่าวกระทบกระแทกหรือประชดเพราะความไม่พอใจ.

(กัน-) ก. กระแทก, เขียนเป็น กันแทก ก็มี เช่น หัวล้านชาวไร่ไล่ปาม เข้าขวิดติดตาม กันแทกก็หัวไถดินฯ (สมุทรโฆษ).

ก. ดึงเข้ามาโดยเร็วและแรง เช่น กระชากผม, โดยปริยายหมายความว่า กระตุกโดยแรง เช่น ออกรถกระชาก, พูดกระแทกเสียงดังห้วน ๆ ในความว่า พูดกระชากเสียง, มักใช้เข้าคู่กับคำ กระโชก เป็น กระโชกกระชาก.

ว. กระแทกเสียง เช่น พูดกระโชก เห่ากระโชก

ทำให้กลัว, ทำให้ตกใจ, เช่น ขู่กระโชก, กระแทก เช่น ม้าก็กระโชกวิ่งหนักเข้า (ประวัติ. จุล).

ว. อาการพูดกระแทกเสียงถี่ ๆ.

ว. อาการพูดอย่างตวาดหรืออย่างกระแทกเสียง.

ว. อาการพูดกระชากเสียงหรือพูดกระแทกเสียงซึ่งไม่น่าฟัง, โฮกฮาก ก็ว่า.

น. อุปกรณ์ชนิดหนึ่ง เป็นไม้ท่อนยาว ปลายด้านหัวมีสากสำหรับตำข้าว ปลายด้านหางทำเป็นที่เหยียบ เจาะรูที่ด้านข้างเยื้องไปทางปลายด้านหาง และมีไม้เป็นแกนสอดตรึงติดกับเสาหรือหลักให้หมุนได้ เมื่อเหยียบที่ข้างหางและกดลง หัวจะกระดกขึ้น เมื่อปล่อยเท้าหัวก็จะกระแทกลง

ก. ใช้มือหรือสิ่งใด ๆ กระแทกเบา ๆ ให้รู้ตัว เช่น กระตุ้นม้า, โดยปริยายหมายความว่า เตือนหรือหนุน เช่น กระตุ้นให้รีบทำงาน, ช่วยเร่ง เช่น ใช้กระแสไฟฟ้ากระตุ้นหัวใจที่หยุดเต้นให้เต้นต่อไป.

ก. กระแทกขึ้นกระแทกลง, กำแน่นแล้วรูดขึ้นรูดลง, ทำให้ทะลัก เช่น กระทอกเลือดกระแทกล้มกระดิกดิ้น (ขุนช้างขุนแผน).

ก. ตี, กระแทก, เช่น เสียงโครมครื้นคลื่นกระทั่งฝั่งชลา (นิ. เพชร), อนึ่งเรือหน้าบอกให้เรือหลังราไว้ และเรือหลังมิได้ราอยู่ภายไปกระทั่งเรือหน้าแตกล่มก็ดี (สามดวง)

ก. ยกเท้ากระแทกลงไป.

ก. เอาสิ่งที่มีลักษณะยาวกระแทก เช่น เอาสามเกลอกระทุ้งดิน เอาศอกกระทุ้งสีข้าง, ทุ้ง ก็ว่า, โดยปริยายหมายความว่า หนุนให้กระทำหรือกล่าวแสดงออกมา เช่น กระทุ้งให้ร้องเพลง.

ก. ร้องกระแทกเสียงที่ริมหูคนอื่นว่า “กะตุ๊ก” จนหูอื้อ เป็นการล้อกันเล่น เรียกว่า กะตุ๊กที่หู หรือ กะตูกที่หู.

น. เครื่องป้องกันการกระทบกระแทกด้านหน้าและด้านหลังรถยนต์, เรียกประเทศหรือรัฐที่กั้นอยู่ระหว่างดินแดนของ ๒ ประเทศ เพื่อมิให้พิพาทกันในเรื่องดินแดนและผลประโยชน์ ว่า ประเทศกันชน หรือ รัฐกันชน.

การส่งถ่ายพลังงานความร้อนผ่านเทหวัตถุโดยวิธีการซึ่งโมเลกุลของเทหวัตถุนั้นกระทบกระแทกกันเนื่องจากโมเลกุลสั่นสะเทือนอย่างรวดเร็วมาก.

(โกฺรง) ว. เสียงกระแทกดังโครม ๆ เช่น กระทุ้งเส้ากราวโกรง (สุบิน).

ก. กระแทก, กระทบโดยแรง, กระทุ้ง, เช่น ขะแถกแทงทอท่ยว เขาส้ยมส่ยวยงงมี (ม. คำหลวง มหาราช).

เอาไหล่กระแทกเข้าไป.

น.ท่าต่อสู้ของกีฬามวยไทยโดยกระโดดให้ตัวลอยแล้วใช้เข่ากระแทกคู่ต่อสู้.

ก. ควํ่าภาชนะเป็นต้นแล้วเคาะลงที่สิ่งใดสิ่งหนึ่งโดยแรง, กิริยาที่ควํ่าหน้าลงแล้วเอาหน้าผากกระแทกพื้นเป็นต้น เช่น เอาหน้าผากโขกพื้น.

(คฺรํ่า) ว. เรียกของเหลวในถุงเยื่อหุ้มลูกในมดลูกของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ทำหน้าที่ลดผลการกระทบกระแทก และช่วยหล่อลื่นในตอนคลอดเป็นต้น ว่า นํ้าครํ่า เรียกถุงเยื่อหุ้มที่บรรจุน้ำคร่ำ ว่า ถุงน้ำคร่ำ.

เสาเสี้ยมปลายที่ปักตะแคงระหว่างเสาระเนียด เพื่อกันไม่ให้ช้างกระแทกเสาระเนียด, เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น สำหรับตั้งกีดขวางทางเข้าประตูค่ายเป็นต้น.

ว. อาการที่ก้นกระแทกพื้นลุกไม่ขึ้น เช่น หกล้มจํ้าเบ้า.

กระทบ, กระแทก, ปะทะ, เช่น รถยนต์ชนต้นไม้

ว. น่วมระบมเพราะถูกกระทบกระแทกอย่างแรงหรือบ่อย ๆ เช่น มะม่วงชํ้า, เป็นรอยจํ้า ๆ อย่างรอยฟกชํ้าดำเขียว, เรียกสิ่งที่ถูกใช้งานหรือถูกจับต้องบ่อย ๆ จนมีสภาพทรุดโทรม เช่น หนังสือเล่มนี้คนยืมไปใช้บ่อย ช้ำหมดแล้ว.

ก. เจ็บระบมอยู่ภายในร่างกาย เพราะถูกชก ถูกกระแทก เป็นต้น เช่น เขาถูกชกจนช้ำใน

ก. อาการที่กระดูกข้อมือข้อเท้าเป็นต้นถูกกระแทกโดยแรงทำให้เคลื่อนเลยที่เดิมเข้าไป.

กล่าวกระทบกระแทกหรือประชดให้เจ็บใจ, แดกดัน ก็ว่า.

ก. กล่าวกระทบกระแทกหรือประชดให้เจ็บใจ เช่น ในบทละครนอกเรื่องสังข์ทอง นางรจนาพูดแดกดันพี่สาวทั้ง ๖ ว่า ผัวพี่ไปหาปลากับบ่าวไพร่ น้อยฤๅช่างได้มาอักโข ผัวข้าหาปลาประสาโซ แต่จมูกไม่โหว่เหมือนผู้ดี, แดก ก็ว่า.

ก. กระทบกระทั่ง, กระทบกระแทก, สัมผัสถูกต้อง

ก. อาการเดินแถวเป็นจังหวะพร้อม ๆ กัน โดยกระแทกตีนกับพื้นแรง ๆ ของทหารหรือตำรวจเป็นต้น เรียกว่า เดินตบเท้า, (ปาก) อาการที่ทหารหรือตำรวจรวมกลุ่มกันไปแสดงเจตนารมณ์อย่างเดียวกัน.

ก. ทิ่ม แทง หรือกระแทกลงไป, กระทุ้ง

ลูกกลม ๆ ที่ถักด้วยหวายแล้วยัดด้วยกาบมะพร้าวเป็นต้น แขวนไว้ข้างเรือเพื่อกันกระแทก เรียกว่า ลูกตะเพรา.

ก. กระแทก ในคำว่า ต่ำหูก หมายความว่า กระแทกฟืมให้ด้ายแน่นในการทอผ้า.

ก. เอาหมัดกระแทกพุงเป็นต้น. (จ. ตุ๊ย ว่า ทุบ, ตี).

น. ไม้สำหรับกระแทกปอที่ใช้ทอเสื่อให้แน่น.

ก. งอเข่าแล้วใช้ฝ่าเท้ากระแทกออกไป, งอเข่าแล้วใช้ฝ่าเท้าดันไปโดยแรง เช่น ถีบรถ ถีบจักร.

ก. เอาสิ่งที่มีลักษณะยาว ๆ หรือแหลม ๆ กระแทกโดยแรง เช่น เอามีดทิ่มพุง เอานิ้วทิ่มตา, เรียกอาการที่หัวหรือหน้าพุ่งไปข้างหน้า ว่า หัวทิ่ม หน้าทิ่ม.

ก. กิริยาที่ใช้ไม้คิวกระแทกลูกบิลเลียดให้กลิ้งไป.

น. ของเหลวในถุงเยื่อหุ้มลูกในมดลูกของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ทำหน้าที่ลดผลการกระทบกระแทก และช่วยหล่อลื่นในตอนคลอดเป็นต้น, เรียกถุงเยื่อหุ้มที่บรรจุน้ำคร่ำว่า ถุงน้ำคร่ำ.

ก. นูนขึ้นเพราะถูกกระทบกระแทกเป็นต้น (มักใช้แก่หัวหรือหน้า) เช่น หัวโน หน้าโน.

ก. พูดหรือทำเป็นเชิงกระทบกระแทกแดกดัน.

(ปฺรัน) ก. เอาของใหญ่กระแทกหรือดันเข้าไปในของเล็ก (มักใช้เป็นคำด่า).