*สว่าง*

ไม่ง่วงงัวเงีย, นอนต่อไม่หลับ, เช่น ตื่นขึ้นมากลางดึก เลยตาสว่าง นอนไม่หลับอีก

โดยปริยายหมายความว่า เข้าใจแล้วว่าอะไรผิดอะไรถูก เช่น เดี๋ยวนี้เขาตาสว่างแล้วหลังจากที่หลงผิดมานาน.

ว. ชอบเปิดเผยเรื่องของผู้อื่น.

น. เวลาจวนสว่าง ยังแลเห็นอะไรไม่ชัด.

(สะหฺว่าง) ว. ระยะเวลาฟ้าสาง, ระยะเวลาเมื่อรุ่งอรุณ, เช่น สว่างแล้ว, กระจ่าง, มีแสงมาก, เช่น แสงไฟสว่าง แสงจันทร์สว่าง

แจ้ง, รู้แจ้ง, เช่น ปัญญาสว่าง

หายจากความหลงผิด เช่น หูตาสว่าง

โล่ง, ปลอดโปร่ง, เช่น สว่างอก สว่างใจ

หายง่วง ในคำว่า ตาสว่าง.

(-สะไหฺว) ว. สว่างรุ่งเรืองทั่วไป เช่น บริเวณงานมีแสงไฟสว่างไสว, โดยปริยายหมายความว่า มีความสุข เช่น โลกนี้ช่างสว่างไสวเหลือเกิน เดี๋ยวนี้ฉันหมดหนี้สินแล้ว ชีวิตฉันจึงสว่างไสวขึ้น.

น. แสงที่มีความสว่าง.

น. หน้าอิ่มเอิบผ่องใสชวนดู, หน้าเปิด ก็ว่า.

ว. รู้เหตุการณ์ดีขึ้น, รู้ความจริงมากขึ้น.

ก. สว่าง, สุกใส, ชัดเจน, แจ่ม.

(กะลาบาด) น. เทหวัตถุแข็งจากอวกาศตกลงมาสู่ผิวโลก เมื่อเคลื่อนที่ผ่านบรรยากาศสู่ผิวโลก จะลุกไหม้ให้แสงสว่างจ้าเนื่องจากเสียดสีกับอากาศ ถือว่าเป็นลางบอกเหตุร้าย, ผีพุ่งไต้. (กร่อนมาจากคำว่า อุกลาบาต).

(กะสิน) น. สมถกรรมฐานหมวดหนึ่งที่กำหนดอารมณ์โดยอาศัยธาตุ ๔ คือ ปฐวี (ดิน) อาโป (นํ้า) เตโช (ไฟ) วาโย (ลม), วรรณะ (สี) ๔ คือ นีล (สีเขียวคราม) ปีต (สีเหลือง) โลหิต (สีแดง) โอทาต (สีขาว), อากาศ (ที่ว่าง) และ อาโลก (แสงสว่าง) รวมเป็น ๑๐ อย่าง โดยเลือกอย่างใดอย่างหนึ่งในการกำหนดอารมณ์ให้เหมาะกับจริตของผู้ที่จะเจริญกรรมฐาน.

ว. สุกใส, สว่าง, งาม.

น. หน่วยวัดความเข้มของความสว่างของแหล่งกำเนิดแสง, แรงเทียน ก็ว่า, ปัจจุบันใช้หน่วยแคนเดลา.

น. ส่วนของเดือนจันทรคติที่มีพระจันทร์สว่าง คือ ตั้งแต่ขึ้นคํ่าหนึ่งไปถึงกลางเดือน.

น. ของใช้สำหรับจุดไฟให้สว่าง ทำด้วยของแห้งเช่นใบไม้และขี้กบเป็นต้น เอามามัดเป็นดุ้นยาว, มัดเชื้อเพลิง ก็ว่า.

ว. ลักษณะที่กํ้ากึ่งเอาแน่นอนทางใดทางหนึ่งไม่ได้ เช่น อากาศที่จะมืดก็ไม่มืด จะสว่างก็ไม่สว่าง เรียกว่า อากาศคลุมเครือ, อาการไข้ที่จะหายก็ไม่หาย จะหนักก็ไม่หนัก เรียกว่า ไข้คลุมเครือ, พูดไม่บ่งชัดไปทางใดให้จะแจ้ง เรียกว่า พูดคลุมเครือ.

(เคฺราะ) น. เรียกดาวที่ไม่มีแสงสว่างในตัวเอง ต้องได้รับแสงสว่างจากดวงอาทิตย์ และเป็นบริวารโคจรรอบดวงอาทิตย์ ว่า ดาวเคราะห์ มี ๘ ดวง เรียงลำดับจากใกล้ดวงอาทิตย์ออกไป คือ พุธ (Mercury) ศุกร์ (Venus) โลก (Earth) อังคาร (Mars) พฤหัสบดี (Jupiter) เสาร์ (Saturn) มฤตยู (Uranus) สมุทร (Neptune).

น. ชื่อสารประกอบ มีสูตรเคมี CaC₂ ลักษณะเป็นของแข็งสีเทา เมื่อทำปฏิกิริยากับนํ้าจะได้แก๊สอะเซทิลีนซึ่งจุดไฟติดให้ความสว่าง ใช้เป็นตะเกียงได้.

น. เครื่องตามไฟหรือเครื่องให้แสงสว่างซึ่งมีเครื่องบังลมหรือเครื่องบังคับแสงไฟ ใช้ตั้ง หิ้ว หรือแขวน เช่น โคมไฟฟ้า, ลักษณนามว่า โคม ดวง ใบ หรือ ลูก, เรียกชามอย่างเก่าขนาดใหญ่ รูปคล้ายโคมจีนหรือลูกฟักตัดครึ่ง ว่า ชามโคม, ลักษณนามว่า ใบ หรือ ลูก.

(จะหฺรด) ว. จรัส, แจ่มแจ้ง, รุ่งเรือง, สว่าง, เช่น เหลืองจรุลจรสรจนา (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).

(จะหฺรัด) ว. แจ่มแจ้ง, รุ่งเรือง, สว่าง.

แสงสว่าง, ฟ้าแลบ, เช่น จลาจเลนทร์ (ม. คำหลวง แปลจากคำ คนฺธมาทโน; ส. จล + อจล + อินฺทฺร).

เทือกเขาในนิยาย เป็นกำแพงล้อมรอบโลกและเป็นเขตกั้นแสงสว่างกับความมืด, บริเวณโดยรอบของโลก, ทั่วโลก.

ว. สว่างมาก, มีแสงกล้า.

ก. สว่าง.

ว. สว่างจ้า, สว่างโล่ง

(-หฺรัด) ว. แจ่มแจ้ง, รุ่งเรือง, สว่าง.

น. ชื่อตะเกียงชนิดหนึ่งเมื่อเผาไส้แล้วสูบลมให้ดันนํ้ามันเป็นไอขึ้นไปเลี้ยงไส้ทำให้เกิดแสงสว่างนวลจ้า.

ว. สว่างสุกใส.

ว. กระจ่าง, สว่าง, ชัด, เช่น แจ้งใจ.

ว. มีแสงกล้า, มีแสงพุ่งออกไป, สว่าง, กระจ่างแจ้ง, จ้า, เช่น แสงฉาน ปัญญาแตกฉาน

(ชะระ-) ว. ขมุกขมัว, ยังไม่สว่าง, เช้าตรู่, มืด, เช่น ชระมัวทั่วทิศเอียง อากาศ (นิ. นรินทร์).

ว. สว่าง, รุ่งโรจน์.

ว. สว่างรุ่งโรจน์, โชติช่วง ก็ว่า.

(ชะวะลิด) ว. รุ่งเรือง, รุ่งโรจน์, สว่าง.

ความสว่าง. ว. ซึ่งลุกโพลง, สว่างโพลง.

น. ช่องขนาดย่อม ๆ และตื้นที่ทำไว้บนฝาผนังหรือกำแพง สำหรับตั้งเครื่องตามไฟให้แสงสว่างเวลากลางคืน

(ชัดชะวาน) ว. สว่าง, รุ่งเรือง, โพลงขึ้น.

น. ความรุ่งเรือง, เปลวไฟ, โคมไฟ, แสงสว่าง.

(ชุนหะ-) ว. ขาว, สว่าง.

น. ความโพลง, ความรุ่งเรือง, ความสว่างไสว

(ชุดสะนะ) ว. ขาว, สว่าง.

(ช้าว) น. เวลาระหว่างรุ่งสว่างกับสาย ประมาณ ๖.๐๐ น. ถึง ๙.๐๐ น., เวลาตั้งแต่รุ่งสว่างถึงเที่ยง เช่น นัดกันตอน ๔ โมงเช้า.