*พร่า*

ดู ทางมะพร้าว.

(-พฺร้า) น. เรียกหนังที่เป็นผิวชั้นนอกสุดของคนและสัตว์ ว่า หนังกำพร้า, ผิวหนัง ก็เรียก.

(-พฺร้า) ว. ไร้บิดาหรือมารดาเลี้ยงดูแต่เด็ก, (โบ) หมายถึง ร้างลูกร้างเมียด้วย เช่น สองจะลีลาสู่ฟ้า ลาแม่เป็นกำพร้า เจ้าแม่เอ้ยปรานี แม่รา (ลอ), (กลอน) ใช้เป็น ก่ำพร้า ก็มี เช่น เจ้าจะละเรียมไว้ ก่ำพร้าคนเดียว (ลอ).

ดู ไก่เตี้ย.

ว. มีอายุมากแต่ไม่มีแก่นสาร.

ว. มีอายุและมีคุณค่า, ใช้เข้าคู่กับ เฒ่าหัวเผือกหัวมัน เป็น แก่มะพร้าวห้าว เฒ่าหัวเผือกหัวมัน.

น. ชื่อเรียกรากแห้งของไม้ล้มลุกชนิด Picrorhiza kurroa Royle ex Benth. ในวงศ์ Scrophulariaceae, โกฐก้านมะพร้าว ก็เรียก.

ก. ให้มีความรอบคอบอย่าประมาท เช่นเดียวกับเวลาจะเข้าป่าจะต้องหามีดติดตัวไปด้วย.

ดู เฉียงพร้านางแอ.

น. มันจาวมะพร้าว. (ดู มันเสา ที่ มัน ๑).

ชื่อเห็ดชนิด Calvatia craniformis Coker et Couch ในวงศ์ Lycoperdaceae ขึ้นตามพื้นดิน ดอกเห็ดเป็นก้อนกลมใหญ่ สีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีนํ้าตาล โคนสอบ เมื่ออ่อนอยู่กินได้ เมื่อโตเต็มที่ผิวบนย่นหยักคล้ายสมอง.

น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Justicia ventricosa Wall. ในวงศ์ Acanthaceae ต้นสูงได้ถึง ๓ เมตร ใบออกตรงข้ามกัน ปลายและโคนใบแหลม ดอกสีขาวประแดง ออกเป็นช่อแน่นที่ปลายกิ่ง ต้นและใบใช้ทำยาได้, บัวฮาดำ ก็เรียก.

น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Carallia brachiata (Lour.) Merr. ในวงศ์ Rhizophoraceae เนื้อไม้ใช้ทำเครื่องเรือน, คอแห้ง เขียงพระนางอี่ เขียงพร้า สันพร้านางแอ หรือ สีฟันนางแอ ก็เรียก.

ดู กระดูกไก่ดำ.

ว. ค่อย ๆ คิดค่อย ๆ ทำแล้วจะสำเร็จผล.

ว. อาการที่เห็นไม่ชัดเจน.

น. เรียกลูกมะพร้าวเล็ก ๆ ที่เสียหล่นลงมา ว่า ลูกตุ้มมะพร้าว.

ดู ถั่วพร้า.

น. ชื่อถั่วชนิด Canavalia gladiata (Jacq.) DC. ในวงศ์ Leguminosae ฝักยาวแบนคล้ายมีด กินได้, ถั่วฝักพร้า ก็เรียก.

น. ชื่องูขนาดกลางชนิด Elaphe radiata (Schlegel) ในวงศ์ Colubridae หัวสีน้ำตาลอมแดงด้านข้างมีลายสีดำจากตามาถึงปาก จากหัวถึงครึ่งลำตัวมีลายตามยาวหรือเป็นดวงสีดำสลับขาว เป็นรัศมีคล้ายแสงอาทิตย์ ส่วนที่เหลือถึงหางสีแดงอมน้ำตาล น้ำตาลอมแดง หรือน้ำตาลอมเหลือง ไม่มีพิษ, ก้านมะพร้าว ก็เรียก.

น. ท่ากระโดดนํ้าอย่างหนึ่ง เวลากระโดดงอเข่าทั้ง ๒ ขึ้นมา แล้วเอามือทั้ง ๒ รวบเข่า ทิ้งก้นลงไป, มัดหมู ก็ว่า.

น. ถั่วฝักพร้า. (ดู ถั่วพร้า ที่ ถั่ว ๑).

ดู ท้องพลุ.

(พฺร่า) ก. ทำให้เสียหาย, ทำลาย, ทำให้ย่อยยับ, เช่น พร่าชื่อเสียง พร่าทรัพย์สมบัติ พร่าประโยชน์.

(พฺร่า) ว. กระจัดกระจายจนเห็นหรือได้ยินไม่ถนัดชัดเจน เช่น ตาพร่า รูปพร่า เสียงพร่า.

(พฺร้า) น. มีดขนาดใหญ่, ถ้าเป็นรูปเพรียวยาวสำหรับถือกรีดกราย เรียกว่า พร้ากราย หรือ มีดกราย ทางถิ่นปักษ์ใต้เรียกว่า พร้าโอ หรือ มีดโอ, ถ้าปลายเป็นขอมีด้ามยาวสำหรับใช้เกี่ยวตัด เรียกว่า พร้าขอ หรือ มีดขอ, ถ้าปลายงุ้ม สันหนา และด้ามสั้น เรียกว่า พร้าโต้, มีดโต้ หรือ อีโต้ ก็เรียก, ถ้าเป็นรูปเพรียวยาวด้ามงอ ๆ สำหรับหวดหญ้า เรียกว่า พร้าหวด หรือ มีดหวด, ถ้าปลายแบนโตมีคม สำหรับขุดดินได้ เรียกว่า พร้าเสียม, ถ้าปลายตัดมีรูปโค้งนิด ๆ เรียกว่า พร้าถาง.

ว. นิ่ง, ไม่ค่อยพูด, พร้าคัดปากไม่ออก ก็ว่า.

(พฺร่าง) ว. แวววาวพร่าไปหมด.

(-พฺราว) ว. มีแสงประกายแวววาวระยิบระยับ เช่น แสงพร่างพราว.

(-พฺร้าว) น. ชื่อไม้ต้นชนิด Cocos nucifera L. ในวงศ์ Palmae ผลใช้เป็นอาหารและทำนํ้ามัน.

น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยมะพร้าวขูดเป็นเส้นหยาบ ๆ ฉาบนํ้าตาล.

ก. เห่อหรือตื่นเต้นในสิ่งที่ตนไม่เคยมีไม่เคยได้จนเกินพอดี, มักพูดเข้าคู่กับ ยาจกตื่นมี ว่า มะพร้าวตื่นดก ยาจกตื่นมี.

น. มะพร้าวจวนแก่.

น. ผลมะพร้าวที่เจริญเติบโตตามปรกติจนเปลือกแห้ง รูปรี ๆ กะลาลีบ นํ้าหนักเบา เพราะไม่มีเนื้อและนํ้า นิยมตัดครึ่งท่อนเพื่อทำกราดวงถูบ้านเป็นต้น.

น. ผลมะพร้าวที่แก่จัด.

น. มันเสา.

ก. ดึงทางหรือรกที่แห้งคาคอมะพร้าวออกเพื่อให้มะพร้าวตกจั่น.

น. ลูกมะพร้าวเล็ก ๆ ที่เสียหล่นลงมา.

(-เพฺร่า) ว. อาการที่ทำอย่างหวัด ๆ ลวก ๆ, ขาดความรอบคอบ, ไม่ถี่ถ้วน, ไม่เรียบร้อย, เช่น เขียนหนังสือสะเพร่าตก ๆ หล่น ๆ ล้างแก้วสะเพร่า ไม่สะอาด.

ดู เฉียงพร้านางแอ.

ดู กระดูกไก่ดำ.

น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Eupatorium stoechadosmum Hance ในวงศ์ Compositae ใช้ทำยาได้.

น. น้ำเสียงที่ไม่ชัดเจนแจ่มใส แหบเครือ ไม่สม่ำเสมอ คล้ายมี ๒ เสียงปนกัน เช่น เปิดวิทยุไม่ตรงคลื่น ทำให้เสียงแตกพร่า ฟังไม่รู้เรื่อง.

น. หนังที่เป็นผิวชั้นนอกสุดของคนและสัตว์, ผิวหนัง ก็เรียก.

ก. หักโหมเอาด้วยกำลัง, ใช้อำนาจบังคับเอา.

ก. แสดงความรู้หรืออวดรู้กับผู้ที่รู้เรื่องดีกว่า.

ว. เต็มมาก, เต็มแน่น, เช่น ข้าวกบหม้อ มะพร้าวมีลูกกบคอ เลือดกบปาก.

น. เครื่องใช้ตักแกงหรือตักข้าว ทำด้วยกะลามะพร้าว มีด้ามถือ, จวัก จ่า หรือ ตวัก ก็ว่า.