*พรวด*

น. ชื่อปลาน้ำกร่อยหลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Gobiidae เช่น สกุล Boleophthalmus, Pseudapocryptes, Parapocryptes, Periophthalmus ทำรูอยู่ตามป่าชายเลน รูปร่างและพฤติกรรมในการเคลื่อนไหวคล้ายปลากระจัง ขนาดยาวได้ถึง ๓๐ เซนติเมตร ที่พบเสมอได้แก่ ชนิด B. boddarti (Pallas), กำพวด กำพุด ตีน หรือ ตุมพรวด ก็เรียก.

(-พฺรวด) ว. เสียงของตกลงไปในที่รกหรือในที่เหลว ๆ.

ดู จุมพรวด.

(พฺรวด) ก. กิริยาที่เป็นไปอย่างรวดเร็วโดยทันที เช่น ตำรวจพรวดเข้ามา.

(พฺรวด) ว. อาการที่เป็นไปอย่างรวดเร็วโดยทันที เช่น เทน้ำพรวดเดียวหมดขวด ตกใจลุกพรวดออกมา

เสียงดังเช่นนั้น เช่น เป่าพรวด.

(-พฺราด) ก. ลุก เดิน หรือวิ่ง เป็นต้น อย่างรวดเร็วโดยไม่ยับยั้ง เช่น พอตำรวจพรวดเข้ามา พวกขาไพ่ก็พรวดพราดออกไป, กิริยาที่ทำโดยไม่ระมัดระวังหรือไม่เรียบร้อย เช่น ทำอะไรพรวดพราด ข้าวของตกหล่นเสียหาย.

(-พฺราด) ว. อาการที่ลุก เดิน หรือวิ่ง เป็นต้น อย่างรวดเร็วโดยไม่ยับยั้ง เช่น อยู่ ๆ ก็วิ่งพรวดพราดออกไป.

(พฺรวด) น. ชื่อผึ้งโพรง ( Apis cerana Fabricius) ในวงศ์ Apidae เป็นผึ้งขนาดกลาง ผึ้งงานลำตัวยาวประมาณ ๑ เซนติเมตร อาศัยอยู่เป็นฝูง ทำรังซ้อนกันหลายชั้นเรียงขนานกันอยู่ในโพรงไม้ กระบอกไม้ ซอกหิน หรือซอกหลังคาบ้านที่ปิดมิดชิด ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของรัง ประมาณ ๓๐ เซนติเมตร นำมาเลี้ยงได้เช่นเดียวกับผึ้งพันธุ์, พายัพและอีสานเรียก ผึ้งโก๋น, ผึ้งรวง ก็เรียก.

(พฺรวด) ดู กระทุ.

(พฺรวด) ดู กระทุ.

(พฺรวด) ดู กระทุ.

น. ชื่อปลานํ้ากร่อยชนิด Periophthalmodon schlosseri (Pallas) ในวงศ์ Gobiidae พบในบริเวณป่าชายเลน รูปร่าง การเคลื่อนไหว และความสามารถขึ้นมาพ้นนํ้าได้คล้ายปลาจุมพรวดซึ่งมีขนาดใหญ่กว่า มีครีบอกเป็นกล้ามเนื้อใช้ต่างตีน ช่วยครีบหาง ทำรูลึกอยู่ในเลน เคลื่อนไหวได้รวดเร็วบนผิวเลนและผิวนํ้า ปีนเกาะบนที่ชันและกระโจนเป็นห้วง ๆ ได้ ขนาดยาวได้ถึง ๒๗ เซนติเมตร, กะจัง ก็เรียก.

ก. พรวดพราดอย่างลุกลน (เป็นคำใช้ในทางที่ติ).

น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Rhodomyrtus tomentosa (Aiton) Hassk. ในวงศ์ Myrtaceae ขึ้นชุมตามป่าโปร่งทางปักษ์ใต้ ใบหนา สีเขียวแก่ ออกเป็นคู่ ๆ ตามกิ่ง บางทีออกเป็น ๓ ใบจากข้อเดียวกัน ด้านล่างของใบมีขนทึบสั้น ๆ ดอกสีชมพู สัณฐานคล้ายกุหลาบลาขนาดเล็ก ๆ ออกตามง่ามใบ ดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อ ๒-๓ ดอกก็มี ผลกลม เมื่อสุกสีม่วงดำ กินได้ มีรสหอมหวาน, ทุ พรวด พรวดใหญ่ หรือ พรวดกินลูก ก็เรียก.

น. ปลาจุมพรวด เช่น แลฝั่งล้วนหลังกำพวดพราย (เพลงยาวนายภิมเสน). (ดู จุมพรวด).

ดู จุมพรวด.

น. ชื่อปลานํ้ากร่อยในวงศ์ Gobiidae ขนาดยาวประมาณ ๓๐ เซนติเมตร ที่ใช้ครีบอกต่างตีน ตาโปนมองเห็นเหนือนํ้าได้ดี เช่น ชนิด Periophthalmus barbarus (Linn.), Boleophthalmus boddarti (Pallas). (ดู จุมพรวด).

(ถะหฺลัน) ก. พรวดเข้าไปโดยไม่รั้งรอ เช่น เขาถลันเข้าไปในห้องประชุม.

ก. ถีบตัวพรวดขึ้นมา เช่น ทะลึ่งขึ้นจากนํ้า, (ปาก) เติบโตขึ้นอย่างรวดเร็วผิดหูผิดตา เช่น ต้นไม้ได้ฝนดีทะลึ่งขึ้นจนพ้นรั้ว เด็ก ๆ เติบโตไว หลานสาวของฉันปีนี้ทะลึ่งขึ้นจนผิดตา

ว. อาการที่ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างพรวดพราดโดยไม่ถูกกาลเทศะหรืออย่างไม่ระมัดระวัง เช่น เดินทะเล่อทะล่าเข้าไปในที่ประชุม วิ่งทะเล่อทะล่าออกไปที่ถนนเลยถูกรถชน.

ก. พรวดพราดเข้ามา เช่น มีมือถือดาบกล้าอวดค้า ๆ คำรามคำรนปามปึงมาด้วยด่วนแล (ม. คำหลวง กุมาร).

น. ผึ้งโพรง. (ดู พรวด ๒).

ดู พรวด ๒.

พรวดพราด อุกอาจ เอื้อมอาจ หรือล่วงล้ำเข้าไปในที่ที่ไม่ควร เช่น แพ่นเข้าไปถึงหลังบ้าน.