*ลิง*

ดูใน กระได.

น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Bauhinia scandens L. var. horsfieldii (Miq.) K. Larson et S.S. Larsen ในวงศ์ Leguminosae ขึ้นในป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณที่ชุ่มชื้นทั่วไป และตามริมแม่นํ้าลำคลอง เถาแบนยาว งอกลับไปกลับมาคล้ายขั้นบันได ดอกเล็ก สีขาว ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง เปลือกเหนียวใช้แทนเชือก เถาใช้ทำยาได้, กระไดวอก มะลืมดำ บันไดลิง หรือ ลางลิง ก็เรียก.

ก. จับ, ถือ, โดยมากใช้เป็น กระลึง.

(-บัดสุมเพฺลิง) น. ชื่อพิธีพราหมณ์อย่างหนึ่ง ทำแก้เสนียด.

(กะลิง) น. เรียกชาวอินเดียใต้พวกหนึ่งที่มีผิวดำ ว่า แขกกลิงค์, กลึงค์ หรือ กะเล็ง ก็ว่า.

น. ชื่อนกปากขอชนิด Psittacula finschii (Hume) ในวงศ์ Psittacidae ตัวขนาดไล่เลี่ยกับนกแขกเต้าที่พบในประเทศไทย ปากสีแดง โดยปลายขากรรไกรบนสีแดงปลายเหลือง ขากรรไกรล่างสีเหลือง หัวสีเทา ตัวสีเขียว หางยาว กินผลไม้และเมล็ดพืช, กะแล ก็เรียก.

น. ชื่อนกชนิดหนึ่ง.

(-เพฺลิง) น. ปืนไฟ.

(-ถะเหฺลิง) น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Anaxagorea luzonensisA. Gray ในวงศ์ Annonaceae ใบเดี่ยว ออกสลับกัน ดอกสีขาวกลิ่นหอม, โคเถลิง ก็เรียก.

ก. กินสิ่งที่พอจะหาได้ เพราะไปตกอยู่ในที่ที่ไม่มีอาหารจะกิน เช่น ไปเที่ยวป่าคราวก่อน หลงทางอยู่นาน เกือบจะต้องกินข้าวลิงเสียแล้ว.

ก. รู้สึกตะขิดตะขวงใจเหมือนจะกินนํ้าเห็นปลิงอยู่ในนํ้าก็กินไม่ลง.

น. นกชนิดหนึ่ง.

น. พื้นที่มีลักษณะเป็นแอ่งตามธรรมชาติหรือขุดขึ้นเพื่อรองรับและกักเก็บน้ำในช่วงฝนตกมีน้ำมาก และระบายออกทะเลในช่วงที่น้ำทะเลลดลง เป็นพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำและบรรเทาอุทกภัย.

ดู กระดูกอึ่ง.

น. ของใช้สำหรับจุดไฟให้สว่าง ทำด้วยของแห้งเช่นใบไม้และขี้กบเป็นต้น เอามามัดเป็นดุ้นยาว, มัดเชื้อเพลิง ก็ว่า.

(คฺลิง) ก. คลึง เช่น นกปลิงคลิงคน- ธบุษปรัตนบังอร (สมุทรโฆษ).

(-เพฺลิง) น. ปืน.

(เคฺลี้ยคฺลิง) ก. เกลี้ยกล่อม, ปลอบโยน, เช่น เพื่อเคลี้ยคลิงวิงวอน (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).

(-ถะเหฺลิง) น. ชื่อวัวป่าชนิดหนึ่ง.

ดูใน โค ๑.

(-ถะเหฺลิง) ดู กำลังวัวเถลิง.

น. โลหะเจือซึ่งประเทศอังกฤษเคยใช้ทำเงินตรา มีองค์ประกอบเป็นโลหะเงินร้อยละ ๙๒.๕ ทองแดงร้อยละ ๗.๒ ตะกั่วร้อยละ ๐.๒ และทองคำร้อยละ ๐.๑.

ดู กระดูกค่าง.

น. การเล่นเรื่องเบ็ดเตล็ดก่อนจะเล่นเรื่องที่แสดงจริงเพื่อเรียกคนดู เช่นในการเล่นหนังตะลุง หนังใหญ่ หรือโขน.

(เจดตะ-) น. ชื่อไม้พุ่มขนาดเล็กหลายชนิดในสกุล Plumbago วงศ์ Plumbaginaceae เช่น เจตมูลเพลิงแดง ( P. indica L.) ดอกสีแดง และ เจตมูลเพลิงขาว ( P. zeylanica L.) ดอกสีขาว, รากของทั้ง ๒ ชนิด มีรสเผ็ดร้อน ใช้ทำยาได้.

ดู พยับหมอก ๒.

น. เครื่องกั้นในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระศพ บนพระเมรุมาศหรือพระเมรุ เพื่อบังมิให้ไฟลุกลามขณะถวายพระเพลิงพระบรมศพหรือพระศพ มีลักษณะเป็นฉากพับได้ที่ติดไว้กับเสาเมรุทั้ง ๔ ด้าน เมื่อจะใช้งานจึงดึงหรือยกมาปิดไว้.

ดู กระดูกค่าง.

น. สิ่งที่ทำให้ไฟติดง่าย

สิ่งที่ทำให้เกิดการเผาไหม้ เช่น น้ำมันเชื้อเพลิง.

ก. ลงโทษคนหนึ่งหรือคนกลุ่มหนึ่ง เพื่อเป็นตัวอย่างให้คนอื่นหรือคนกลุ่มอื่นเกิดความเกรงกลัวไม่กล้าขัดคำสั่ง หรือไม่กล้าทำความผิด.

น. เครื่องเล่นสำหรับจุดให้มีแสง สี เสียง ทำด้วยดินดำเป็นเชื้อ มีหลายแบบ ใช้ในงานเทศกาลหรืองานศพเป็นต้น.

ก. ขึ้น, ทำให้เลื่องลือ, เขียนเป็น ดำเลอง ก็มี เช่น ธงชายปลายงอนรถ รถปรากฎด้วยธงเถกอง ควนนดำเลองแลเห็นไกล ไฟปรากฎด้วยควนน (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).

น. คนหรือสิ่งที่เป็นเหตุทำให้เกิดไฟไหม้.

น. เหล็กปลายแหลม ๒ ข้าง รูปคล้ายตัว U หรือเขี้ยวของตะขาบ สำหรับตอกเพลาะกระดานยึดให้แน่นสนิท เช่น ตะปูตะปลิงยิงตรึงกระชับชิด (ม. ร่ายยาว กุมาร), เขี้ยวตะขาบ ตัวปลิง หรือ ปลิง ก็เรียก.

(-ปฺลิง) น. ชื่อไม้ต้นชนิด Averrhoa bilimbi L. ในวงศ์ Oxalidaceae ใบคล้ายใบมะยม ผลยาวคล้ายมะดันแต่มีร่องตื้น ๆ รสเปรี้ยว.

น. เหล็กปลายแหลม ๒ ข้าง รูปคล้ายตัว U หรือเขี้ยวของตะขาบ สำหรับตอกเพลาะกระดานยึดให้แน่นสนิท, เขี้ยวตะขาบ ตะปลิง หรือ ปลิง ก็เรียก.

(-เพฺลิง) น. ตาลปัตรที่มีลักษณะเช่นเดียวกับพัดยศของพระสงฆ์ชั้นราชาคณะ ตรงกลางเว้นช่องว่างไว้ใส่ตะเกียงหรือโคมไฟ ปักตั้งรายรอบพระเมรุชั้นพระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ชั้นสูง มีรูปเทวดานั่งคุกเข่าประคองโคนด้ามตาลปัตร, ตาลิปัตรบังเพลิง ก็เรียก.

น. ตาลปัตรบังเพลิง. (ดูใน ตาล).

(ถะเหฺลิง) ก. ขึ้น เช่น เถลิงราชย์ เถลิงอำนาจ.

(ถะเหฺลิง) ว. ขึ้นหนุ่ม, ขึ้นเปลี่ยว, เช่น วัวเถลิง.

ก. ขึ้นจุลศักราชใหม่.

น. เรียกวันขึ้นจุลศักราชใหม่ ซึ่งเป็นวันที่ดวงอาทิตย์โคจรขาดจากราศีมีนขึ้นสู่ราศีเมษได้องศาหนึ่งแล้ว อยู่ต่อจากวันเนา ว่า วันเถลิงศก, ปัจจุบันหมายถึง วันขึ้นปีใหม่.

น. ชื่อตะไบชนิดหนึ่ง มีรูปเหมือนท้องของปลิง คือข้างหนึ่งโค้ง อีกข้างหนึ่งแบน. ว. เรียกสิ่งอื่น ๆ ที่มีรูปเหมือนท้องของปลิง เช่น กำไลท้องปลิง.

ก. ทำอาการซุกซนอย่างลิงอย่างค่าง, ทำลิงทำค่าง ก็ว่า.

(ทุมเพฺลิง) น. แสงสว่างเป็นลำยาวสีแดง เกิดในท้องฟ้าเวลากลางคืน ถือว่าเป็นอุบาทว์.

(นะปุงสะกะ-) น. เพศของคำในภาษาบาลีสันสกฤต ที่ไม่จัดเป็นปุงลิงค์และอิตถีลิงค์ เช่น ปท (บท) กาจน (ทอง) นคร (เมือง).

น. เครื่องส่องแสงไฟที่มีเครื่องกำบังไม่ให้เห็นผู้ส่อง.