*อาบ*

น. ผ้าผลัดอาบนํ้าของเจ้านายหรือพระสงฆ์ เรียกว่า ผ้าชุบอาบ.

น. นํ้าฝนที่ตกชะดินไหลลงมา มีสีน้ำตาลอ่อน.

ก. เอาโทษเป็นผิดตามพระวินัย (ใช้แก่พระภิกษุ).

ก. แสดงความผิดของตนเพื่อเปลื้องโทษทางวินัย (ใช้แก่พระภิกษุ).

น. ผ้าผลัดอาบน้ำ.

น. ผ้าที่พระภิกษุสามเณรใช้ผลัดอาบนํ้า.

น. เลือดออกมาก.

ก. เอานํ้ารดตัวหรือลงในนํ้าทั้งตัว เพื่อแก้ร้อนหรือชำระล้างเหงื่อไคลเป็นต้น เรียกว่า อาบนํ้า

ชโลม, ทา, ทำให้ซึมซาบ, เช่น อาบนํ้ารัก ลูกศรอาบยาพิษ

ไหลโซม เช่น เหงื่ออาบหน้า.

ก. ให้ผิวกายส่วนใดส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดถูกแดด เพื่อสุขภาพหรือความงาม.

ก. เกิดก่อนจึงมีประสบการณ์มากกว่า.

ก. ตรากตรำทำงานด้วยความเหนื่อยยาก.

ก. อาบทั่วไป, ซึมซาบ

ซาบซ่าน, เอิบอาบ ก็ว่า.

น. โทษที่เกิดจากการล่วงละเมิดสิกขาบทหรือข้อห้ามแห่งภิกษุ มี ๗ อย่าง คือ ปาราชิก สังฆาทิเสส ถุลลัจจัย ปาจิตตีย์ ปาฏิเทสนียะ ทุกกฎ ทุพภาษิต มีโทษ ๓ สถาน คือ ๑. โทษสถานหนัก เรียกว่า ครุโทษ หรือ มหันตโทษ ทำให้ภิกษุผู้ต้องอาบัติขาดจากความเป็นภิกษุ ได้แก่ อาบัติปาราชิก ซึ่งเรียกว่า ครุกาบัติ ๒. โทษสถานกลาง เรียกว่า มัชฌิมโทษ ทำให้ภิกษุผู้ต้องอาบัติต้องอยู่กรรมก่อนจึงจะพ้นโทษ ได้แก่ อาบัติสังฆาทิเสส และ ๓. โทษสถานเบา เรียกว่า ลหุโทษ ทำให้ภิกษุผู้ต้องอาบัติที่ตํ่ากว่าอาบัติสังฆาทิเสสต้องปลงอาบัติ คือ บอกอาบัติของตนแก่ภิกษุด้วยกัน ได้แก่ อาบัติถุลลัจจัย ปาจิตตีย์ ปาฏิเทสนียะ ทุกกฏ และทุพภาษิต ซึ่งเรียกว่า ลหุกาบัติ.

ก. ต้อง เช่น อาบัติอาบัน ว่า ต้องอาบัติ

ถึง, ลุ, เช่น โสดาบัน ว่า ถึงโสตธรรม คือ กระแสพระนิพพาน.

ว. หวังให้เขาตอบแทนบุญคุณ.

ก. อาบไปทั่ว, ซึมซาบ

ซาบซ่าน

อาบเอิบ ก็ว่า.

น. กระดาษอาบไขที่ใช้ในการทำแบบ ลวดลาย หรือพิมพ์อัดสำเนาแม่พิมพ์ในการพิมพ์โดยเครื่องอัดสำเนา.

ก. ซึมเข้าไป, ทา, อาบ, หมายถึงศรที่อาบยาพิษก็ได้ เช่น สายกำซาบ.

น. ขันขนาดใหญ่ทำด้วยโลหะผสม ได้แก่ สัมฤทธิ์ ทองเหลือง ตัวขันเป็นทรงลูกมะนาวตัด ก้นขันมีเชิง ข้างขันทำเป็นรูปหน้าสิงโตปากคาบห่วงซึ่งใช้เป็นหูหิ้วข้างละหู ใช้บรรจุน้ำสำหรับทำน้ำมนต์ หรือสำหรับผู้มีบรรดาศักดิ์ใช้อาบ.

น. ชื่อเรียกผ้าฝ้ายทอเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มักมีลายตาหมากรุก ใช้ผลัดอาบนํ้าหรือเคียนพุงเป็นต้น เรียกว่า ผ้าขาวม้า, (ปาก) ผ้าขะม้า.

ก. เข้าปฏิบัติปริวาสกรรมให้ครบตามวันที่กำหนด (ใช้แก่ภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสส), อยู่กรรม หรือ อยู่ปริวาส ก็ว่า.

ก. เอาศพใส่หีบหรือโลง เช่น อาบน้ำศพแล้วทาขมิ้น ผ้าขาวหุ้มสิ้นตราสังมั่น เข้าไม้ไว้ในเรือนใหญ่นั้น ค่ำสวดทุกวันหลายคืนมา (ขุนช้างขุนแผน).

คุ้ยเขี่ยให้ไฟกลับลุกขึ้นอีก เช่น เขี่ยขี้ไต้ เขี่ยขี้เถ้า, เอานิ้วเคาะหรือดีดบุหรี่หรือเอาบุหรี่เคาะที่สิ่งอื่นเพื่อให้ขี้บุหรี่ร่วง เรียกว่า เขี่ยบุหรี่

(คะรุกะ-) ว. หนัก เช่น ครุกาบัติ ว่า อาบัติหนัก.

(คะรุกาบัด) น. อาบัติหนัก ได้แก่ อาบัติปาราชิก เมื่อภิกษุต้องอาบัติปาราชิก ถือว่าขาดจากความเป็นภิกษุทันที แม้กลับมาบวชใหม่ก็ไม่เป็นภิกษุ.

ก. จ่อม, จม, เช่น ด้วยให้โกยกัลออม บ้างแช่ชอมโชรมอาบ (ม. คำหลวง กุมาร).

น. ผ้าผลัดอาบนํ้าของเจ้านาย เรียกว่า ผ้าชุบสรง.

ก. มีนํ้าหรือของเหลวซึมซาบเอิบอาบอยู่ เช่น ดินชุ่มน้ำ.

ก. ชุ่มอย่างมีน้ำอิ่มอยู่ในตัว เช่น ฝนตกมาหลายวันทำให้ผืนป่าชุ่มฉ่ำ, โดยปริยายหมายถึง รู้สึกสดชื่นเอิบอาบใจ เช่น คำพูดที่ไพเราะอ่อนหวานฟังแล้วชุ่มฉ่ำใจ.

ก. เปียกชุ่มจนไหลอาบ เช่น ร้องไห้น้ำตาชุ่มโชก.

ว. มากจนไหลอาบไปทั่ว เช่น เสื้อเปียกโชก เหงื่อโชก ราดนํ้าแกงโชก ๆ.

(ชะโรม) ก. โซม เช่น ด้วยให้โกยกัลออม บางแช่ชอมโชรมอาบ (ม. คำหลวง กุมาร)

ว. รู้สึกเอิบอาบซาบซ่านแผ่ไปทั่วร่างกายและจิตใจ เช่น ภาพนี้มองดูซึ้ง ฟังเขาพูดแล้วรู้สึกซึ้งมาก.

ก. เอิบอาบเข้าไปทั่วถึง.

ก. เปียกมากจนไหลอาบไปทั่ว เช่น เหงื่อโซก.

ก. ได้รับการดูแลโดยการอาบน้ำให้อย่างสม่ำเสมอ เช่น เด็กคนนี้พอได้น้ำได้ท่าก็ดูมีน้ำมีนวลเนื้อแน่นขึ้น.

พระภิกษุที่ต้องอาบัติปาราชิกไม่อาจกลับมาบวชใหม่ได้.

(ถุนลัดไจ) น. ชื่ออาบัติจำพวกหนึ่งในอาบัติทั้ง ๗ จัดไว้ในพวกลหุกาบัติคืออาบัติเบาที่เปรียบด้วยลหุโทษ.

ไหลอาบเป็นแห่ง ๆ เช่น เลือดไหลทรามลงตามขา.

น. สีทองที่เกิดจากการใช้รงผสมนํ้ามันยางอาบลงบนแผ่นตะกั่ว ถ้าทาลงบนโลหะจะจับแน่นและกันสนิมได้, ทองตะกู หรือ ทองตากู ก็เรียก.

(ทุกกด) น. ชื่ออาบัติจำพวกหนึ่งในอาบัติทั้ง ๗ จัดไว้ในพวกลหุกาบัติคืออาบัติเบาที่เปรียบด้วยลหุโทษ.

(ทุบพาสิด) น. ชื่ออาบัติจำพวกหนึ่งในอาบัติทั้ง ๗ จัดไว้ในพวกลหุกาบัติคืออาบัติเบาที่เปรียบด้วยลหุโทษ.