*ลังกา*

ว. เรียกเจดีย์รูปทรงกรวยกลม มีฐานล่างเป็นฐานเขียงหรือฐานบัวเชิงบาตร กับมีฐานบัวลูกแก้ว องค์ครรภธาตุมีรูปทรงคล้ายระฆังควํ่า ตอนบนเป็นที่ตั้งของรัตนบัลลังก์ มียอดประดับด้วยปล้องไฉนและปลี.

น. ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในสกุล Ardisia วงศ์ Myrsinaceae ผลกลมเล็ก ๆ ใช้ทำยาได้ เช่น ชนิด A. colorata Roxb., A. Collinsae Fletcher, A. polycephalaWall. ex A.DC.

น. ชื่อเกาะแห่งหนึ่งอยู่ทางใต้ของประเทศอินเดีย.

ว. ที่พูดรัวเร็ว

พูดพล่อย ๆ จนไม่น่าเชื่อถือ.

น. เครื่องประดับคือผ้า.

ดู วัตถ์.

ดู ลูกปืนใหญ่.

น. สร้อยมือ.

ดู หัตถ-, หัตถ์.

น. การตกแต่ง, การประดับ

เครื่องตกแต่ง, เครื่องประดับ.

ว. งามด้วยเครื่องประดับตกแต่ง.

น. วิชาว่าด้วยวิธีการประพันธ์ที่จะทำให้เกิดอรรถรสและความประทับใจ อำนวยประโยชน์ในการศึกษาวรรณคดีมาก.

น. ชื่อไม้ล้มลุกในวงศ์ Cyperaceae เกิดในที่ชื้นแฉะ ชนิดลำต้นกลมใช้ทอหรือสานเสื่อ เรียกว่า กกกลมหรือกกเสื่อ ( Cyperus corymbosus Rottb.) ที่ลำต้นเป็นสามเหลี่ยม เช่น กกลังกา ( C. involucratus Rottb.) กกสามเหลี่ยม [ Actinoscirpus grossus (L. f.) Goetgh. et D.A. Simpson ] กกขนากหรือกกกระหนาก ( C. difformis L.).

ว. ไม่มีแรง, ขยับเขยื้อนไม่ใคร่ได้, เกือบจะหมดกำลังกาย, เช่น เพิ่งหายไข้ใหม่ ๆ จะลุกจะนั่งก็กระดักกระเดี้ย, ไม่ใคร่ไหว เช่น หากินกระดักกระเดี้ย.

(กายบอริหาน) น. การบริหารร่างกาย, การออกกำลังกาย.

(กานละ-) น. ลมพายุใหญ่อย่างหนึ่ง เช่น ด้วยกำลังกาฬวาตโบกเบียน.

น. คำเรียกชาวอินเดีย ศรีลังกา ปากีสถาน บังกลาเทศ อัฟกานิสถาน เนปาล ชวา มลายู ชาวเอเชียตะวันออกกลางและตะวันออกใกล้ ยกเว้นชาวยิว แอฟริกาเหนือ และ นิโกร.

(จุนละ-) น. ชื่อหนังสือพงศาวดารลังกา แต่งเป็นภาษาบาลีต่อจากมหาวงศ์ ตั้งแต่รัชสมัยพระเจ้าสิริเมฆวรรณจนถึงลังกาถูกอังกฤษยึดครอง.

ก. กำหมัดแล้วพุ่งออกไป เป็นการออกกำลังกายอย่างหนึ่ง.

น. ชื่อกวางชนิด Axis axis (Erxleben) ในวงศ์ Cervidae เป็นกวางขนาดกลาง ขนละเอียดอ่อนและนุ่มกว่ากวางป่า สีนํ้าตาลหรือน้ำตาลอมเหลืองมีจุดสีขาวกระจายทั่วตัว อยู่รวมกันเป็นฝูง กินพืช มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดียและศรีลังกา.

(เถระวาด) น. ลัทธิที่ถือตามคำสอนของพระพุทธเจ้า ซึ่งพระอรหันตเถระรวม ๕๐๐ รูป ได้รวบรวมไว้ในคราวปฐมสังคายนา, ชื่อนิกายพระพุทธ-ศาสนาฝ่ายใต้ที่ถือกันในลังกา พม่า และไทยเป็นต้น, หินยาน หีนยาน หรือ ทักษิณนิกาย ก็ว่า.

(ทะมิน) น. ชนพื้นเมืองอินเดียเผ่าหนึ่ง ปัจจุบันมีอยู่มากทางอินเดียแถบใต้และเกาะลังกาแถบเหนือ, ชื่อภาษาของชนเผ่านั้น.

เกาะ เช่น ลังกาทวีป สิงหฬทวีป

ส่วนของสถูปเจดีย์แบบลังกา มีรูปเป็นแท่นอยู่เหนือองค์ระฆัง.

เรียกส่วนพระเจดีย์ที่เป็นฐานรองรับปล้องไฉนของเจดีย์ทรงกลมหรือทรงลังกา คล้ายฝาละมี ว่า บัวฝาละมี.

น. ทหาร, นักรบที่ต้องใช้กำลังกาย.

น. กำลังกายสิทธิ์.

น. ชื่อหนังสือพงศาวดารลังกา แต่งเป็นภาษาบาลีโดยพระมหานาม เพื่อเรียบเรียงตำนานพระพุทธ-ศาสนาและเหตุการณ์บ้านเมืองของลังกาทวีปตั้งแต่สมัยแรกเริ่มจนถึงรัชสมัยพระเจ้าคชพาหุ.

น. งานช่างไม้ที่ต้องใช้ศิลปะชั้นสูง ทำสิ่งเกี่ยวกับเครื่องยอดเครื่องสูง เช่น ยอดปราสาท ยอดเจดีย์ ยอดบุษบก, เรียกช่างที่ทำงานในลักษณะเช่นนี้ ว่า ช่างไม้สูง, เรียกการละเล่นที่ผู้เล่นจะต้องต่อขาให้สูงขึ้นด้วยไม้คู่หนึ่ง ส่วนมากเป็นไม้กระบอก มีลูกทอยสำหรับเหยียบ ว่า เล่นเดินไม้สูง, เรียกการละเล่นไต่ลวดตีลังกา ว่า เล่นไม้สูง

น. งานที่ต้องใช้กำลังกายเกี่ยวกับการก่อสร้างมีแบก หาม ทำความสะอาดเป็นต้น เรียกว่า งานโยธา.

ก. รู้ผลขั้นสุดท้าย, รู้ผลขั้นแตกหัก, เช่น หลังการชกพรุ่งนี้ก็จะรู้ดีรู้ชั่วว่าใครจะชนะ.

น. เรียกเด็กที่อยู่ไม่สุข ซุกซนมาก ชอบปีนป่าย หกคะเมนตีลังกาเป็นต้น.

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Couroupita guianensis Aubl. ในวงศ์ Lecythidaceae ดอกออกเป็นช่อยาวตามลำต้น ผลกลมใหญ่, สาละลังกา ก็เรียก.

ว. มีส่วนสัดเหมาะเจาะ เช่น การออกกำลังกายทำให้ร่างกายสมส่วน, รับกันพอเหมาะพอดี เช่น หลังคากับตัวเรือนสมส่วนกันดี.

(-หน) น. ชื่อเรียกประเทศศรีลังกาในสมัยโบราณ, สิงหลทวีป ก็เรียก, เรียกชาวพื้นเมืองดั้งเดิมของศรีลังกาว่า ชาวสิงหล, เรียกภาษาของชาวสิงหล ว่า ภาษาสิงหล.

ก. เอาชนะกันด้วยกำลังกาย อาวุธ หรือสติปัญญาความสามารถเป็นต้น เช่น ชกสู้เขาไม่ได้จึงยอมแพ้ ทหารสู้กันในสนามรบ เล่นหมากรุกสู้กัน

น. อาการที่กล้ามเนื้อตึงเกิดจากเลือดลมเดินไม่สะดวกหรือออกกำลังกายไม่ถูกวิธีเป็นต้น.

น. เสาเล็กตั้งอยู่เหนือบัลลังก์ รายเป็นวงล้อมก้านฉัตรรองรับขอบบัวฝาละมีในเจดีย์ทรงลังกา

ก. ล้มหัวทิ่ม เช่น หกคะเมนลงไปข้างท้องร่อง, เอาหัวหรือมือทั้ง ๒ ข้างปักลงที่พื้น ยกเท้าชี้ขึ้นข้างบน แล้วม้วนตัวไปข้างหลัง, บางทีใช้เข้าคู่กับคำ ตีลังกา เป็น หกคะเมนตีลังกา.

(หินนะ-) น. ชื่อนิกายพระพุทธศาสนาฝ่ายใต้ที่ถือกันในลังกา พม่า และ ไทยเป็นต้น, หีนยาน หรือ เถรวาท ก็ว่า.

(หีนะยาน, หีนนะยาน, ฮีนะยาน) น. ชื่อนิกายพระพุทธศาสนาฝ่ายใต้ที่ถือกันในลังกา พม่า และไทยเป็นต้น, หินยาน หรือ เถรวาท ก็ว่า.