*โจน*

(กฺวาง-) น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็ง ผลกลมรีป้อมขนาดหัวแม่มือ เปลือกคาย เมื่อสุกสีแดงชาด ออกเป็นพวงกระจุก เนื้อบางสีขาวคล้ายสาคู รสเปรี้ยว กินได้ กวางชอบกิน มีตามป่าดอนทั่วไป.

ก. พุ่งตัวลงไปโดยเร็ว เช่น โจนนํ้า, เผ่นข้ามไป เช่น โจนข้ามท้องร่อง, กระโดดไปโดยเร็ว เช่น โจนไปที่ประตู, กระโจน ก็ว่า, โดยปริยายหมายถึงอาการคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น นํ้าโจน บันไดปลาโจน.

น. การเล่นชนิดหนึ่ง เช่น มีการมหรสพสมโภชต่าง ๆ และมีโจนร่มด้วย (พงศ. เลขา).

เมื่อพลาดไปแล้วก็ยอมเลยตามเลยเพื่อไม่ให้เสียเชิง.

น. หลุมสำหรับลวงให้ปลากระโดดลงไป.

น. ชื่อปลานํ้ากร่อยชนิด Periophthalmodon schlosseri (Pallas) ในวงศ์ Gobiidae พบในบริเวณป่าชายเลน รูปร่าง การเคลื่อนไหว และความสามารถขึ้นมาพ้นนํ้าได้คล้ายปลาจุมพรวดซึ่งมีขนาดใหญ่กว่า มีครีบอกเป็นกล้ามเนื้อใช้ต่างตีน ช่วยครีบหาง ทำรูลึกอยู่ในเลน เคลื่อนไหวได้รวดเร็วบนผิวเลนและผิวนํ้า ปีนเกาะบนที่ชันและกระโจนเป็นห้วง ๆ ได้ ขนาดยาวได้ถึง ๒๗ เซนติเมตร, กะจัง ก็เรียก.

ก. กระโจน เช่น นํ้าเชี่ยวเกลียวโยน กระโตนฉ่า ๆ (สุบิน).

น. ลิง เช่น ขุนกระบี่มีกำลังโดดโลดโผน กระโจมโจนจับยักษ์หักแขนขา (รามเกียรติ์ ร. ๒).

(โกฺรย) น. หลัง เช่น โจนบหลยวโกรยเกรง ท่านข้า (ยวนพ่าย), อกกระอุกรยมโกรย กระด้าง (ทวาทศมาส).

ก. โผลง, โจนลง, ทุ่มลง, ตกลง.

ก. กำบังกาย, หายตัวไป, เช่น โจนจำบับจำบัง (ม. คำหลวง มหาราช).

ก. จับ เช่น โจนจำบับจำบัง (ม. คำหลวง มหาราช).

(โจน, โจระ-, โจนระ-) น. ผู้ร้ายที่ลักขโมยหรือปล้นสะดมทรัพย์สินผู้อื่นเป็นต้น.

(โจระกำ, โจนระกำ) น. การลัก, การขโมย, การปล้น.

(โจนสะหฺลัด) น. โจรที่ปล้นเรือในทะเล.

(โจน, โจละ) น. ผ้า, ท่อนผ้า, เช่น บริขารโจล.

ก. โจน, กระโดด.

(-โจน) น. ผ้าสำหรับใช้สอยเล็กน้อย, ใช้ว่า บริขารโจฬ ก็มี.

(แบหฺลา) ก. ฆ่าตัวตาย เช่น เห็นเพลิงพลุ่งรุ่งโรจน์โชตนา ก็แบหลาโจนเข้าในอัคคี, ฉวยคว้าได้กริชของพี่ยา จะแบหลาชีวันให้บรรลัย, น้องจะแบหลาครานี้ ตายตามพระพี่ที่หายไป (อิเหนา).

ก. อาการที่กระโดดโจนไปโดยไม่รั้งรอ เช่น สิงโตเผ่น เผ่นข้ามหน้าต่าง, หลบหน้าไปอย่างรวดเร็ว เช่น เมื่อตำรวจมาถึง โจรก็เผ่นไปไกลแล้ว.

(แผฺล็ว) ว. อย่างรวดเร็ว (มักใช้แก่กริยากระโดดหรือกระโจน) เช่น กระโดดแผล็วลงหน้าต่างไป กระโจนแผล็วขึ้นไปเกาะบนต้นไม้.