*อ้วน*

น. ชื่อกับข้าวชนิดหนึ่งทำด้วยไข่นึ่งเป็นชิ้น ๆ.

ว. มีเนื้อและมันมาก, โตอวบ.

ว. อ้วนแข็งแรง.

ว. มีเนื้อและมันมากเพราะกินดีอยู่ดี.

ว. ป่วน, พิพักพิพ่วน, ลังเลใจ, ตกลงใจไม่ได้, กระอักกระอ่วน ก็ว่า.

น. ชื่อนกขนาดเล็ก ในวงศ์ Estrildidae ปากสั้นหนารูปกรวยปลายแหลม หัวกลม ลำตัวอ้วนป้อม มีหลายสี ปลายหางแหลม ใช้หญ้าทำรังเป็นรูปกลมอยู่บนพุ่มไม้เตี้ย ๆ หรือกอหญ้า ปากรังอยู่ทางด้านข้าง กินเมล็ดพืช มีหลายชนิด ที่พบมาก คือ กระติ๊ดขี้หมู [ Lonchura punctulata (Linn.) ] ชนิดอื่น ๆ เช่น กระติ๊ดเขียวหรือไผ่ [ Erythrura prasina (Sparrman) ] กระติ๊ดแดงหรือสีชมพูดง [ Amandava amandava (Linn.) ] กระติ๊ดท้องขาว[ Lonchura leucogastra (Blyth) ], กะทิ ก็เรียก.

ว. อ้วนกลมน่าเอ็นดู.

อ้วน เช่น เขามีสุขภาพดีขึ้นจนดูกลมไปทั้งตัว

น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง รูปร่างลักษณะอย่างเดียวกับกลองแขก แต่ตัวกลองสั้นและอ้วนกว่า สายโยงเร่งเสียงทำด้วยหนัง ขึ้นหนัง ๒ หน้าด้วยหนังวัว ตีด้วยไม้งอน ใช้บรรเลงในวงบัวลอยในงานศพ และใช้บรรเลงในวงปี่พาทย์นางหงส์.

น. ชื่อนกขนาดกลางหลายชนิด ใน ๒ วงศ์ ลำตัวอ้วนป้อม หากินเป็นฝูงตามพื้นดิน อาจหากินร่วมกับนกชนิดอื่น ๆ พวกที่อยู่ในวงศ์ Sylviidae มีปากหนาสั้นสีดำปลายแหลม เช่น กะรางหัวหงอก [ Garrulax leucolophus (Hardwicke) ] กะรางคอดำ [ G. chinensis (Scopoli) ] กะรางสร้อยคอเล็ก [ G. monileqer (Hodgson) ] พวกที่อยู่ในวงศ์ Upupidae ได้แก่ กะรางหัวขวาน ( Upupa epops Linn.) ปากยาวแหลมโค้งสีดำ หงอนขนสีส้มขอบดำ ลักษณะหงอนขนเหมือนหมวกของอินเดียนแดง ขนตามลำตัวสีนํ้าตาลอมเหลือง มีแถบดำขาวสลับกัน, ชนิดนี้ การางหัวขวาน หรือ หงอนชบา ก็เรียก.

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Cassia grandis L. f. ในวงศ์ Leguminosae ลำต้นดำ ใบอ่อนสีแดง ดอกเล็ก สีแดงคล้ำแล้วเปลี่ยนเป็นสีชมพูอมส้ม ฝักใหญ่อ้วนสั้น ผิวขรุขระ ด้านข้างมีสัน เป็นพรรณไม้ที่นำเข้ามาปลูก.

น. ชื่อนกขนาดเล็กถึงขนาดกลางหลายชนิด ในวงศ์ Sturnidae รูปร่างอ้วนป้อมคล้ายนกเอี้ยง หางสั้น ขาแข็งแรง กินผลไม้และแมลง ในประเทศไทยมี ๖ ชนิด ชนิดที่มีขนาดเล็ก เช่น กิ้งโครงแกลบปีกขาว [ Sturnus sinensis (Gmelin) ] ชนิดที่มีขนาดกลาง เช่น กิ้งโครงคอดำ ( S. nigricollis (Paykull)), คลิ้งโคลง ก็เรียก.

น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Saiga tatarica (Linn.) ในวงศ์ Bovidae เป็นสัตว์เคี้ยวเอื้อง หัวใหญ่ ตัวอ้วน มีเขาเฉพาะตัวผู้ รูปร่างคล้ายพิณฝรั่ง สีขาวนวลโปร่งแสง มีวงเป็นข้อนูนต่อเนื่องกันจากโคนถึงปลาย จมูกลักษณะคล้ายกระเปาะ พองมีสันตามยาว หางสั้นมาก มีถิ่นกำเนิดในแถบไซบีเรียตอนใต้ มองโกเลียตะวันตก และจีนตะวันตกเฉียงเหนือ ไม่พบในประเทศไทย เขามีราคาแพง ใช้ทำยาได้.

เป็นคำประกอบท้าย หมายความว่า มากกว่าเดิม เช่น ดีขึ้น เร็วขึ้น อ้วนขึ้น

น. ชื่องูสีเขียวหลายชนิดหลายสกุลและหลายวงศ์ เช่น เขียวพระอินทร์ ( Chrysopelea ornata Shaw) ในวงศ์ Colubridae ลำตัวเรียวยาว อาศัยตามต้นไม้และชายคาบ้านเรือน ออกหากินเวลากลางวัน มีพิษอ่อนมาก, เขียวหางไหม้ท้องเหลือง ( Trimeresurus albolabris Gray) ในวงศ์ Viperidae ลำตัวอ้วนสั้น หางแดง ออกหากินเวลากลางคืน มีพิษอ่อนแต่เป็นอันตราย.

น. ชื่องูเขียวหลายชนิดในวงศ์ Viperidae ลำตัวอ้วนสั้น หัวโต คอเล็ก หลายชนิดปลายหางสีแดงหรือสีน้ำตาลซึ่งมีทั้งสีน้ำตาลอ่อนและน้ำตาลไหม้ ทุกชนิดออกหากินเวลากลางคืน มักมีนิสัยดุ มีพิษอ่อนแต่เป็นอันตราย เช่น เขียวหางไหม้ท้องเขียว ( Trimeresurus popeorum Smith) ปาล์ม ( T. wiroti Trutnau).

น. ชื่อนกขนาดเล็กชนิด Nettapus coromandelianus (Gmelin) ในวงศ์ Anatidae เป็นนกเป็ดนํ้าที่เล็กที่สุดในประเทศไทย ปากสั้น รูปร่างอ้วนป้อม ตัวผู้ปีกสีเขียวเข้มเป็นมัน หน้า คอ และท้องสีขาว ที่คอมีวงสีเขียวเข้มหรือดำ ตัวเมียปีกสีนํ้าตาล ท้องสีขาวมีกระสีนํ้าตาล ทำรังในโพรงไม้.

น. ชื่อนกขนาดเล็กหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Fringillidae เป็นนกที่นำเข้ามาจากต่างประเทศ ปากสั้นหนาแข็งแรง ลำตัวอ้วนป้อม คล้ายนกจาบปีกอ่อน ขนลำตัวมีหลายสี ขาค่อนข้างยาวบอบบาง กินเมล็ดพืช ถิ่นกำเนิดส่วนใหญ่อยู่ในเขตอบอุ่น เช่น ทวีปยุโรป ตอนเหนือของทวีปเอเชีย นิยมเลี้ยงในกรง ร้องเสียงไพเราะ เช่น ชนิดสีเหลือง [ Serinus pusillus (Pallas) ].

น. ชื่อนกขนาดเล็กหลายชนิดใน ๒ วงศ์ ลำตัวอ้วนป้อมปีกเล็กสั้นแข็งแรง ขาสั้นไม่มีขนคลุม หางสั้น หากินตามพื้นดิน บินได้ในระยะทางสั้น ๆ ได้แก่ วงศ์ Turnicidae ตีนมี ๓ นิ้ว จับเกาะกิ่งไม้ไม่ได้ มี ๓ ชนิด คือ คุ่มอืดเล็ก[ Turnix sylvatica (Desfontaines) ] คุ่มอืดใหญ่ ( T. tanki Blyth) และคุ่มอกลายหรือคุ่มอืดอกลาย [ T. suscitator (Gmelin) ] และวงศ์ Phasianidae ตีนมี ๔ นิ้ว จับเกาะกิ่งไม้ได้ มี ๓ ชนิด คือ คุ่มสี [ Coturnix chinensis (Linn.) ] คุ่มอกดำ [ C. coromandelica (Gmelin) ] และคุ่มญี่ปุ่น ( C. japonicaTemminck & Schlegel) .

น. ชื่องูนํ้าจืดขนาดใหญ่ชนิด Acrochordus javanicus Hornstedt ในวงศ์ Colubridae หัวโต ตาเล็ก ลำตัวอ้วนใหญ่นุ่มนิ่มคล้ายงวงช้าง ผิวหนังหยาบ เกล็ดเป็นตุ่ม ๆ หางเรียวเล็ก อาศัยตามแหล่งนํ้าจืดทั่วไป หากินปลาในนํ้า แต่มักขดนอนตามโพรงตลิ่งที่แฉะ ๆ ไม่มีพิษ.

น. ชื่อนกขนาดเล็กหลายชนิด ในวงศ์ Emberizidae เป็นนกที่อพยพมาประเทศไทยในช่วงฤดูหนาว ปากสั้นหนาแข็งแรง ลำตัวอ้วนป้อม หางยาวปานกลาง ปลายหางเว้าตื้น ทั้งสองเพศมีสีแตกต่างกัน ตัวผู้สีสดกว่าตัวเมีย กินเมล็ดผลไม้และแมลง เช่น จาบปีกอ่อนสีตาล ( Emberiza rutilaPallas) จาบปีกอ่อนอกเหลือง ( E. aureola Pallas) จาบปีกอ่อนหงอน [ Melophus lathami (Gray) ].

น. ชื่อนกขนาดเล็ก ในวงศ์ Alaudidae รูปร่างอ้วนป้อม สีน้ำตาลเหลือง มีลายจุดที่คอและอก หางสั้น เสียงร้องไพเราะ อยู่ตามทุ่งโล่ง กินแมลงและเมล็ดพืช ในประเทศไทยมี ๓ ชนิด คือ จาบฝนเสียงใส ( Mirafra javanica Horsfield) จาบฝนปีกแดง ( M. assamica Horsfield) และจาบฝนเสียงสวรรค์ ( Alaula gulgula Franklin).

ว. คำประกอบลักษณะอ้วน ให้รู้ว่าอ้วนน่ารัก (โดยมากใช้เฉพาะเด็ก).

ว. อ้วน.

ว. มีเนื้อไม่แน่น, ใช้แก่ อ้วน หรือ บวม เป็น อ้วนฉุ บวมฉุ.

น. ชื่อสารประกอบเคมี มีสูตร C₆H₄SO₂·CONH ลักษณะเป็นผลึกสีขาว ละลายนํ้าได้เล็กน้อย มีความหวานประมาณ ๕๕๐ เท่าของนํ้าตาลทราย ไม่มีคุณค่าทางอาหาร ในทางแพทย์ใช้แทนนํ้าตาลทรายสำหรับคนไข้ที่เป็นโรคเบาหวานและคนที่อ้วนมาก.

น. ชื่องูน้ำจืดขนาดกลางชนิด Enhydris bocourti Jan ในวงศ์ Colubridae หัวป้อมใหญ่ ปลายปากมน คอไม่คอด ลำตัวอ้วนกลมสีน้ำตาลเหลืองหรือน้ำตาลแดง บนหลังมีลายเป็นปล้องใหญ่ หางสั้น มีพิษอ่อนมาก ผู้ถูกกัดมักไม่มีปฏิกิริยาต่อพิษงูชนิดนี้.

ว. อ้วนสั้น, อ้วนเตี้ย, เช่น ขวดต้อ.

น. ชื่อไก่ชนิดเดียวกับไก่บ้าน ลำตัวอ้วนป้อม เหนียงสั้นและกลม มีขนมากทั้งขนแข็งและขนอุยหลายสี ส่วนใหญ่มีขนที่แข้ง มีหางสั้นและแผ่กว้างที่ฐาน ในอดีตเป็นไก่ที่บรรทุกมากับเรือสำเภาหรือเรือตะเภาจากประเทศจีน จึงเรียกว่า ไก่ตะเภา.

น. ชื่อหนูชนิด Cavia porcellus (Linn.) ในวงศ์ Caviidae ลำตัวอ้วนป้อม ขนปุย หางสั้น มีหลายสี เช่น ขาว นํ้าตาล ดำ มีถิ่นกำเนิดในประเทศเปรู มักใช้ในการทดลองทางการแพทย์.

ว. จํ้ามํ่า, ใช้ประกอบกับคำ อ้วน เป็น อ้วนตุ๊.

ว. อ้วนอุ้ยอ้าย.

น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Talpa micrura Hodgson ในวงศ์ Talpidae รูปร่างคล้ายหนูตะเภา ลำตัวอ้วนป้อม หัวเล็ก ตาเล็กมาก จมูกแหลม ขนอ่อนนุ่ม เล็บตีนหน้ายาวใหญ่เห็นได้ชัด ขุดรูเป็นที่อยู่อาศัย กินพืช, ติ่ง ก็เรียก.

น. ภาชนะสำหรับขังหรือใส่นํ้า ก้นสอบ ปากแคบกว่าโอ่ง, คำเปรียบผู้หญิงที่อ้วนมาก ว่า อ้วนเป็นตุ่ม.

น. ชื่อนกขนาดเล็กในวงศ์ Pittidae คอและหางสั้น ลำตัวอ้วนสั้น มีสีฉูดฉาด เช่น นํ้าเงิน เขียว แดง นํ้าตาล เหลือง ในตัวเดียวกัน ขาค่อนข้างยาว มักกระโดดหรือวิ่งไปตามพื้นดิน กินแมลงและสัตว์ขนาดเล็ก โดยเฉพาะไส้เดือน ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น แต้วแร้วหูยาว ( Pitta phayrei Blyth) แต้วแร้วท้องดำ ( P. gurneyi Hume) แต้วแร้วปีกสีฟ้าหรือแต้วแร้วธรรมดา [ P. moluccensis Müller ] เขียนเป็น แต้วแล้ว ก็มี.

(ถะหฺวัน) ว. อ้วน

(ถุนละ-) ว. อ้วน, พี

ว. ลักษณะเนื้อที่ไม่กระชับของคนอ้วน เช่น คุณลุงอ้วนขี้ร้อน ไม่ชอบใส่เสื้อ เห็นแต่เนื้อเถะ ๆ.

ว. อ้วนแข็งแรง, ใช้พูดเข้าคู่กับคำ อ้วน เป็น อ้วนท้วน.

ว. มีรูปร่างอ้วนน้อย ๆ เช่น ผู้หญิงคนนี้ท้วม

น. หน้าท้องมีไขมันมากอย่างท้องคนอ้วน, เรียกครรภ์ของหญิงที่มีลักษณะใหญ่ผิดปรกติ.

ว. ไม่ได้รูปได้ทรง (มักใช้แก่ลักษณะที่อ้วนหรือหนา) เช่น อ้วนเทอะทะ หนาเทอะทะ.

น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง ลักษณะคล้ายโทนแต่ขนาดสั้นและอ้วนกว่า มักทำด้วยไม้ เวลาตีสอดไว้ใต้ขาพับ ใช้เป็นคู่ เรียกว่า ตัวผู้ตัวเมีย.

ก. อ้วนพีสดใส.

ว. อ้วน, อวบ

ว. อ้วนใหญ่เทอะทะไม่ได้ส่วน เช่น รูปร่างเบอะบะ.

น. ชื่องูหลามชนิด Python curtus Schlegel ในวงศ์ Pythonidae ตัวอ้วนสั้นสีแดงหรือส้ม มีลายดำ เหลือง และเทา อาศัยตามโพรงไม้โพรงดินริมน้ำหรือฝังตัวในโคลนใต้วัชพืชริมฝั่งน้ำ ตามปรกติไม่ขึ้นต้นไม้ หากินตามพื้นดิน โดยการเฝ้ารอเหยื่อ กินหนู นกน้ำ พบทางภาคใต้ของประเทศไทยและมาเลเซีย ไม่มีพิษ.

ว. ร่างกายมีเนื้อน้อย, ซูบ, ตรงข้ามกับ อ้วน.