น. เวลาที่ล่วงไปหยก ๆ, มักใช้ประกอบกับคำ เมื่อ เมื่อแต่ หรือ เมื่อตะ เป็น เมื่อกี้ เมื่อแต่กี้ เมื่อตะกี้ หรือ เมื่อกี๊ เมื่อแต่กี๊ เมื่อตะกี๊.
ก. แก้ข้อขัดข้องให้ลุล่วงไปชั่วคราว.
ก. แก้ให้สำเร็จลุล่วงไปได้.
ก. ยอมเสียสละแม้แต่ของจำเป็นที่ตนมีอยู่ เพื่อรักษาชื่อเสียงของตนไว้, ทำให้สำเร็จลุล่วงไป เพื่อรักษาชื่อเสียงของตนไว้.
(จอระ-) ก. ล่วงไป, ลับไป.
ก. ทำอย่างขอไปที ไม่ได้อย่างนี้ก็เอาอย่างนั้นเข้าแทนเพื่อให้ลุล่วงไป.
โดยปริยายหมายความว่า เคลื่อนไปด้วยกำลังต่าง ๆ เช่น นาฬิกาเดิน เครื่องจักรกำลังเดิน เลือดลมเดินสะดวก, ทำให้เริ่มทำงาน เช่น เดินเครื่องจักร, ทำให้เคลื่อนไป เช่น เดินหมากรุก, ลุล่วงไป เช่น งานเดินไปได้ดี, นำไปส่ง เช่น เดินสาร เดินข่าว เดินหนังสือ เดินหมาย, ประกอบกิจการขนส่ง เช่น เดินรถ เดินเรือ เดินอากาศ
ติดต่อวิ่งเต้นให้เรื่องราวสำเร็จลุล่วงไป.
ก. แก้ข้อขัดข้องพอให้ลุล่วงไปได้ เช่น มีเงินเหลือพอถูไถไปได้ถึงสิ้นเดือน, ยังใช้ได้ก็ทนใช้ไป เช่น รถเก่าแล้วก็ยังใช้ถูไถไปได้.
โดยปริยายหมายถึง ความสามารถหรือทักษะและชั้นเชิงในการปฏิบัติการใด ๆ เช่น เขามีฝีมือในการแก้ปัญหาต่าง ๆ ให้สำเร็จลุล่วงไปได้โดยรวดเร็ว.
ว. คำช่วยกริยาหมายถึงเวลาที่ล่วงไปหยก ๆ ในขณะที่พูดนั้น เช่น เขาพึ่งไป, เพิ่ง ก็ว่า
น. ครั้ง, คราว, เช่น เรื่องนี้เกิดเมื่อเขาไปต่างจังหวัด, โอกาส เช่น พบได้ทุกเมื่อ, ขณะที่ เช่น เมื่อเขาออกจากบ้าน ฝนก็ตก, คำนำหน้าคำบอกเวลาที่ล่วงไปแล้ว เช่น เมื่อคืนนี้ เมื่อเช้านี้ เมื่อวานซืน.
ว. เพิ่งล่วงไป, เพิ่งผ่านไป, (ใช้แก่เวลา).
ว. ล่วงไปมากจวนถึงที่หมาย, เกือบ, เกือบถึง, เช่น ร่วมถึง ร่วมเสร็จ ทำมาร่วมเดือนแล้ว ซากสัตว์นี้มีอายุร่วม ๑, ๐๐๐ ปี.
ก. ก้าวหน้าไปมาก, ลุล่วงไปเร็ว, เช่น ในระยะ ๑๐ ปีประเทศไทยเจริญรุดหน้าไปมาก งานรุดหน้าไปมากแล้ว.
ก. ผ่าน (ใช้แก่เวลาและสถานที่) เช่น เวลาล่วงไปหลายปี ล่วงเข้าเขตเมือง, ผ่านพ้นเกินเข้าไป เช่น ล่วงเข้าไปในเขตหวงห้าม, ล่วงล้ำ ก็ว่า.
ก. สำเร็จ (ในสิ่งที่ต้องใช้ความพยายามบ้าง) เช่น โครงการนี้ลุล่วงไปด้วยดี.
ว. ลักษณะอาการกระทำใด ๆ เสร็จ สิ้น จบ ล่วงไป หรือสุดสิ้นลง เช่น กินแล้ว ทำแล้ว นอนแล้ว หรือต่อแต่นั้นเริ่มใหม่อีกระยะหนึ่ง (จะเป็นการกระทำอย่างเดียวกันหรือต่างกันแล้วแต่กรณี) เช่น กินแล้วนอน ขึ้นรถแล้วลงเรือ.
ปล่อยให้เวลาล่วงไปอย่างซังกะตาย เช่น อยู่ไปวัน ๆ ไม่มีความหวัง.
(วิกฺรม) ก. เก่งกล้า, ก้าวล่วงไปด้วยความกล้าหาญ, มีชัยชนะ.
(สฺริด) ก. ผ่านไป, พ้นไป, ล่วงไป.
น. การหยุดนับระยะเวลาที่ล่วงไปก่อนแล้วเข้าในอายุความ เมื่อเหตุที่ทำให้อายุความสะดุดหยุดลงสิ้นสุดเวลาใด ก็เริ่มนับอายุความใหม่ตั้งแต่เวลานั้น.