*กระจก*

โรคต้อชนิดหนึ่ง เรียกว่า ต้อกระจก.

น. แผ่นกระจกฉาบด้านหลังด้วยแผ่นบาง ๆ ของโลหะเงินหรือโลหะเจือปรอทแล้วทาสีทับ ใช้สำหรับส่องหน้าเป็นต้น, มักเรียกสั้น ๆ ว่า กระจก, ลักษณนามว่า บาน, ราชาศัพท์ว่า พระฉาย

วัตถุที่มีผิวมันสามารถส่งภาพหรือแสงสะท้อนกลับได้.

น. ส่วนใสของตา มีรูปกลมแบน สีใส พื้นหน้านูนออกพื้นหลังหวำ หนาประมาณ ๑ มิลลิเมตร ประกอบอยู่เบื้องหน้าของดวงตา.

น. วัตถุที่มีผิวมัน ลักษณะกลีบบัวควํ่า สะท้อนแสงให้เกิดภาพเสมือนหัวตั้งมองเห็นได้ที่ผิวกระจกนั้น.

น. กระจกโปร่งแสงคือแสงลอดผ่านได้บ้าง แต่ตาไม่สามารถมองทะลุผ่านไปเห็นวัตถุอีกข้างหนึ่งได้.

น. วัตถุที่มีผิวมัน ลักษณะกลีบบัวหงาย สะท้อนแสงให้เกิดภาพจริงหัวกลับได้บนจอที่ขวางรับแสงสะท้อน.

น. กระจกสีชนิดบาง เป็นแผ่นสี่เหลี่ยมมีสีต่าง ๆ ใช้ประดับอาคาร วัตถุ หรือเครื่องใช้เป็นต้น.

ดู ก้างพระร่วง.

น. จุดกึ่งกลางของผิวกระจกโค้งทรงกลม.

น. โรคตาซึ่งเกิดจากแก้วตาขุ่น.

ก. ดูภาพตนเองในกระจกเงา, โดยปริยายหมายความว่า ให้สำรวจดูฐานะหรือข้อบกพร่องของตน (มักใช้ในอาการที่ดูหมิ่น) เช่น กลับไปส่องกระจกดูเงาตัวเองเสียบ้าง.

(กฺรีด) ก. ขีดให้เป็นรอยหรือให้ขาด เช่น เอากากเพชรกรีดกระจก เอามีดกรีดใบตองเย็บกระทง

บางทีเขียนเป็น กาหลาป๋า เช่น มีพระคลังพิมานอากาษไว้กระจกเทศพรมเทศ เครื่องแก้วมาแต่เทศกาหลาป๋า ๑ (คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม)

ผงแวววาวคล้ายกระจกสำหรับโรยแต่งเครื่องประดับเป็นต้น

เครื่องใช้ตัดกระจก

น. ชื่อปลาน้ำจืดไม่มีเกล็ดจำพวกเดียวกับปลาเนื้ออ่อน ชนิด Kryptopterus bicirrhis (Valenciennes) ในวงศ์ Siluridae ลำตัวยาวแบนข้างมาก ปากเล็กเชิดขึ้น เนื้อมีลักษณะใสจนมองทะลุลำตัวเห็นแถวกระดูกและอวัยวะภายในต่าง ๆ ขนาดยาวไม่เกิน ๑๒ เซนติเมตร, กระจก ก็เรียก.

น. ทองแกมแก้ว คือ เครื่องประดับเพชรพลอยหรือกระจก เช่น ลายปั้นกุดั่น คือ ลายปั้นปิดทองประดับกระจก, โกศกุดั่น คือ โกศทำด้วยไม้จำหลักปิดทองประดับกระจก

น. ส่วนสำคัญของตาที่ทำให้แลเห็น, ส่วนใสของดวงตามีรูปกลมนูนทั้ง ๒ ข้าง ลักษณะใส แต่พื้นหลังนูนออกมากกว่าพื้นหน้า ตั้งอยู่ภายในดวงตา (ข้างหลังกระจกตา กั้นอยู่ระหว่าง posterior chamber กับ vitreous body ของดวงตา)

น. แร่ประกอบหินชนิดหนึ่ง มีรูปเป็นผลึกหกเหลี่ยม หัวท้ายแต่ละเหลี่ยมมีด้านสามเหลี่ยมเอนเข้าไปบรรจบกันเป็นยอดแหลมดูคล้ายฟันลิง แร่นี้มีแทบทุกสี ตั้งแต่ใสเหมือนกระจกจนขาวขุ่น ชมพู เขียว ม่วง ตลอดจนดำ.

ก. กวดสิ่งที่ยังหลวมอยู่ให้แน่นหรือทำสิ่งที่แน่นอยู่ให้หลวม เช่น ไขตะปูควง ไขนอต, หมุน เช่น ไขลาน ไขกระจก

น. ลักษณะที่แสงหักเหออกจากผิวเลนส์ และลักษณะที่แสงสะท้อนออกจากผิวโค้งของกระจกแล้วไม่ตัดร่วม ณ จุดเดียวกัน หรือลักษณะที่แสงขาวผ่านเลนส์แล้วเกิดการกระจายออกเป็นสีต่าง ๆ

ปัจจุบันเรียกกระจกเงามีกรอบ ๒ ชั้น สำหรับเอนเข้าออกได้ ตั้งบนโต๊ะเครื่องแป้ง.

น. เครื่องส่องหน้า, กระจกเงา.

รูปที่ปรากฏในของใสหรือเป็นมันเช่นนํ้าหรือกระจก

ก. บันทึกภาพโดยวิธีให้แสงจากสิ่งที่จะถ่ายไปลงบนแผ่นวัสดุใสเช่นฟิล์ม กระจกถ่ายรูป, ถ่ายรูป ก็ว่า.

น. ยาย้อมฟัน ทำจากกะลามะพร้าวเผาไฟแล้วบดให้ละเอียด ใช้สีเพื่อให้ฟันดำเป็นมัน เช่น เอาชี่สีฟันเป็นมันขลับ กระจกส่องเงาวับดูจับแสง (ขุนช้างขุนแผน ตอนพลายแก้วบวชเณร), สี้ ก็เรียก.

น. โรคตาซึ่งเกิดจากเยื่อตางอกไปบนกระจกตา.

น. โรคตาซึ่งเกิดจากกระจกตาขุ่น.

ก. บันทึกภาพโดยวิธีให้แสงจากสิ่งที่จะถ่ายไปลงบนแผ่นวัสดุใสเช่นฟิล์ม กระจกถ่ายรูป, โบราณว่า ชักรูป.

(ทับ, ทับปะนะ) น. แว่นส่องหน้า, กระจกเงา, ทัปนะ ก็ใช้.

(ทับปะนะ) น. แว่นส่องหน้า, กระจกเงา, ทรรปณ์ หรือ ทรรปณะ ก็ใช้.

ที่สะท้อนตรงกับความเป็นจริง ในคำว่า กระจกเที่ยง

น. เครื่องบังประตูทำด้วยไม้หรือกระจกเป็นต้นติดอยู่กับกรอบประตูเหนือระดับตาเล็กน้อย ผลักเปิดปิดได้, ถ้าเป็นเครื่องบังหน้าต่างในระดับตา มักทำด้วยผ้า เรียกว่า ม่านบังตา

น. ของที่เป็นแผ่น ๆ บางอย่าง เช่น บานประตู บานหน้าต่าง บานกระจกเงา

ลักษณนามใช้เรียกของเช่นนั้น เช่น กระจกบานหนึ่ง หน้าต่าง ๒ บาน.

น. บานหน้าต่างหรือบานประตูซึ่งใช้ไม้หรือกระจกแผ่นเล็ก ๆ พาดขวางซ้อนเหลื่อมกันเป็นเกล็ด บางชนิดดึงหรือหมุนให้เกล็ดเหล่านั้นเปิดปิดได้พร้อม ๆ กัน.

ว. มีแสงเลื่อมพราย. น. แก้ว, กระจกเงา, เช่น มังเบื้อดวงหนึ่งค่าสามสลึงใส่หมาก (จารึกวัดเขมา).

น. ปลาที่เลี้ยงไว้ดูเล่นในตู้กระจก มักเป็นปลาที่มีรูปร่างสวยงามมีสีสันต่าง ๆ.

ว. ขุ่นมัวไม่ผ่องใส (ใช้แก่ผิว) เช่น กระจกฝ้า เพชรเป็นฝ้า, เรียกหน้าที่มีลักษณะเป็นจุดหรือรอยผื่นสีคลํ้า ๆ ว่า หน้าเป็นฝ้า.

น. พานที่ซ้อนกัน ๒ ชั้น ชนิดหนึ่งประดับมุกหรือกระจกเป็นต้น ใบบนเป็นพานทรงสูงซ้อนกันอยู่บนตะลุ่ม อีกชนิดหนึ่งทำด้วยโลหะจำหลักลายกะไหล่ทอง ใบบนเป็นพานเล็กซ้อนอยู่บนพานใหญ่.

น. ภาพที่เกิดจากกระจกเว้าหรือเลนส์นูน ลักษณะเป็นภาพหัวกลับ ใช้จอรับได้.

น. ภาพบนกระดาษอัดรูป เกิดจากการนำแผ่นฟิล์มภาพเนกาทิฟหรือแผ่นกระจกภาพเนกาทิฟไปอัดถ่ายทอดภาพลงบนกระดาษอัดรูปนั้น.

น. ภาพที่เกิดจากกระจกนูน กระจกเงาพื้นราบ หรือเลนส์เว้า ลักษณะเป็นภาพหัวตั้ง ใช้จอรับไม่ได้.

ว. ไม่แจ่ม เช่น พระจันทร์มัว, ไม่กระจ่าง เช่น ข้อความมัว, ฝ้า เช่น กระจกมัว, ฟาง เช่น นัยน์ตามัว, ขมุกขมัว เช่น มืดมัว, ไม่มืดไม่สว่าง เช่น แสงมัว ๆ, หม่น เช่น สีมัว ๆ, ขุ่น, ไม่ผ่อง, เช่น ใจมัว

น. กระจกเงา.

กระจก

น. แผ่นแก้วกระจกใช้ส่องขยายให้เห็นชัด.