*ลูกบาศก์*

น. ชื่อมาตราวัดปริมาตร กำหนดเป็นรูปเหลี่ยมลูกบาศก์ มีด้านสูง กว้าง ยาวเท่ากัน เช่น ๑ เมตรเหลี่ยมลูกบาศก์ คือ มีด้านสูง กว้าง และยาวด้านละ ๑ เมตร.

น. หน่วยตวงเหล้าโรงเป็นต้นตามวิธีประเพณี ๑ ก๊ง เท่ากับ ๕๐ ลูกบาศก์เซนติเมตร.

น. หีบทำด้วยเหล็กหนา สำหรับใส่เงินและของต่าง ๆ รูปค่อนข้างเป็นรูปลูกบาศก์ ฝามีหูยาวตรงกลาง ตอนปลายทำเป็นช่องเล็กเพื่อปิดลงมาสวมขอเหล็กโค้งที่ตัวหีบสำหรับใส่กุญแจ เดิมทำเป็นหีบฝังตะปูหัวเห็ดทั่วตัว.

น. ชื่อมาตราตวง เท่ากับ ๑, ๐๐๐ ลิตร หรือ ๑ ลูกบาศก์เมตร, อักษรย่อว่า กล.

น. ที่เทลูกบาศก์สกา รูปคล้ายครก.

น. ลูกบาศก์ เช่น นํ้า ๕ คิว, เรียกเต็มว่า คิวบิก เช่น คิวบิกเมตร คิวบิกฟุต.

ก. สาดโดยแรง เช่น ซัดทราย, สาดไปทั่ว ๆ เช่น ซัดปูนก่อนจะแต่งผิวให้เป็นมัน, เหวี่ยงไปโดยแรง เช่น ซัดหอก ซัดเชือกบาศ, ปล่อยลง, ทิ้งลง, เช่น ซัดลูกบาศก์, อาการที่คลื่นเหวี่ยงตัวเข้ากระทบโดยแรง เช่น คลื่นซัดฝั่ง คลื่นซัดเรือจนเรือโคลง, โยนความผิดไปให้คนอื่น เช่น นายดำซัดนายขาวว่าเป็นคนทำผิด, รำทิ้งแขนออกไปข้างหน้าหรือด้านข้าง เช่น ซัดแขน

ก. อาการที่ลูกบาศก์หรือลูกเต๋าพิงตะแคงไม่ลงหน้าเรียบเมื่อทอด เช่นในการเล่นสกาเป็นต้น.

น. มาตรานํ้าหนักและมาตราวัด มีหลายอัตราแล้วแต่วัตถุที่ใช้ คือ ๑. เมตริกตัน มาตราชั่งเท่ากับนํ้าหนัก ๑, ๐๐๐ กิโลกรัม หรือ หาบหลวง หรือเป็นมาตราวัดเท่ากับ ๑.๑๓ ลูกบาศก์เมตร หรือ ๔๐ ลูกบาศก์ฟุต. ๒.ตันระวางเรือ ถ้าคำนวณระวางบรรทุกสินค้าและห้องทั่วไป เรียก ตันกรอส, ถ้าคำนวณเฉพาะบรรทุกสินค้า เรียก ตันเน็ต, และถ้าคำนวณนํ้าหนักทั้งลำเรือเช่นเรือรบ เรียก ตันระวางขับน้ำ, ทั้ง ๓ นี้วัด ๑๐๐ ลูกบาศก์ฟุต เป็นตันหนึ่งเช่นเดียวกัน. ๓. ตันระวางบรรทุกอื่น ๆ ถ้าของหนักคิด ๑, ๐๑๖.๐๔๗ กิโลกรัม เป็นตันหนึ่ง ถ้าเป็นของเบาคิดวัด ๑.๑๓ ลูกบาศก์เมตร หรือ ๔๐ ลูกบาศก์ฟุต เป็นตันหนึ่ง.

น. เรียกลูกบาศก์สำหรับทอดหรือเขย่านับแต้มเล่นการพนัน ว่า ลูกเต๋า.

น. ที่สำหรับทอดลูกบาศก์ในการเล่นสกา มีลักษณะคล้ายครกตำหมาก ทำด้วยงาหรือไม้แข็ง มีรูข้าง ๆ สำหรับลูกบาศก์ออก.

ชื่อการพนันชนิดหนึ่ง เล่นโดยเจ้ามือจะเป็นผู้ซัดหรือฝัดลูกบาศก์ซึ่งมี ๖ หน้า เขียนเป็นรูปนํ้าเต้า ปู ปลา เสือ ไก่ และกุ้ง ให้ลูกค้าแทง.

น. ลูกเต๋า, ลูกสกา, ใช้ว่า ลูกบาศก์.

(ปะ-) น. ขนาดของสิ่งใด ๆ ที่มีรูปทรง ๓ มิติ และระบุปริมาณเป็นหน่วยลูกบาศก์ เช่น ลูกบาศก์เมตร ลูกบาศก์ฟุต.

น. ชื่อหน่วยมาตราตวงตามวิธีเมตริก เท่ากับ ๑, ๐๐๐ ลูกบาศก์เซนติเมตร เทียบกับอัตราวิธีประเพณีเท่ากับ ๑ ทะนานหลวง.

น. เครื่องเล่นการพนันอย่างหนึ่งใช้ลูกบาศก์ทอดแล้วเดินตัวสกาตามแต้มลูกบาศก์.

(-ขะ) น. ลูกเต๋า, ลูกบาศก์