*พักตร์*

ว. จตุรพักตร์, “ผู้มี ๔ หน้า” คือ พระพรหม.

ว. เบื้องหน้า, ต่อหน้า.

น. ผ้าเช็ดหน้า.

ก. เอาใจออกหาก, ไม่ซื่อตรง.

น. ยอดเครื่องสูงหรือยอดสิ่งก่อสร้างที่เป็นหน้าพรหม ๔ ด้าน.

(พักตฺระ-, พัก) น. หน้า, ใช้ว่า พระพักตร์.

(-เหฺลียด) ก. ชัง, รังเกียจมาก, เช่น ไยเยาวเคียดและกระเลียด ฤเหลือบพระพักตร์ผิน (สรรพสิทธิ์).

ชื่อกลบทชนิดหนึ่ง ตัวอย่างว่า ชะจิตใจไฉนนางระคางเขิน ปะพบพักตร์จะทักทายชม้ายเมิน ละเลิงเหลือจะเชื้อเชิญเผอิญอาย.

ก. ทำสีหน้าโกรธไม่พอใจ เช่น นางนั่งก้มพักตร์แล้วชักหน้า (อิเหนา), ชักสีหน้า ก็ว่า.

(-คาวะ-) น. ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่ง อยู่ในพระอิริยาบถยืน พระหัตถ์ซ้ายห้อยเยื้องมาข้างหน้าประทับไว้ที่พระเพลาข้างซ้าย พระหัตถ์ขวาห้อยลงข้างพระองค์ตามปรกติ เอี้ยวพระกายผินพระพักตร์ไปทางซ้าย (เป็นกิริยาทอดพระเนตรพระนครไพศาลีอย่างไว้อาลัย ด้วยจะเป็นการเห็นครั้งสุดท้าย).

(พฺริ้ม) ว. งามอย่างยิ้มแย้ม, มีหน้าตาอิ่มเอิบและดูยิ้มละไมอยู่ในหน้า, เช่น พระพุทธรูปมีพระพักตร์พริ้ม นอนหลับตาพริ้ม.

ดู พักตร-, พักตร์.

ดู พักตร-, พักตร์.

(พะคะ-) น. พระเครื่องรางชนิดหนึ่ง มีพระพักตร์ควํ่าและปิดทวารทั้ง ๙ คือ ตา ๒ หู ๒ จมูก ๒ ปาก ๑ ทวารหนัก ๑ ทวารเบา ๑, โดยปริยายใช้เรียกคนที่ทำหน้าควํ่าหน้างอไม่รับแขก ว่า ทำหน้าเป็นภควัม หรือ หน้าควํ่าเป็นภควัม

(สิน) น. ศร เช่น งามเนตรดังเนตรมฤคมาศ งามขนงวงวาดดังคันศิลป์ (อิเหนา), พิศพักตร์ผ่องพักตร์ดั่งจันทร พิศขนงก่งงอนดั่งคันศิลป์ (รามเกียรติ์ ร. ๑).

(สะยิ่ว) ก. ทำหน้านิ่วคิ้วขมวดแสดงความไม่พอใจหรือเบื่อหน่าย ในคำว่า สยิ้วหน้า สยิ้วพระพักตร์.