*ผึ้ง*

น. รังผึ้งที่เอามาหุงใช้ในการต่าง ๆ เช่น ทำเทียน ทำสีผึ้ง.

ดูใน ขี้.

ดู เต่าเหลือง ที่ เต่า ๑.

ดู รวงผึ้ง.

ก. หาผึ้ง โดยวิธีเอาควันรมแล้วตัดคอนหรือปาดเอาหัวน้ำหวานที่คอนลงมา

เรียกการเล่นชนิดหนึ่งทางภาคอีสานเล่นต่อจากตอนหมอลำ.

น. นํ้าหวานมีลักษณะข้นที่แมลงผึ้งเก็บสะสมเอามาจากเกสรดอกไม้ต่าง ๆ.

ดูใน นํ้า.

ดู รวงผึ้ง ๒.

น. ชื่อปลาน้ำจืดชนิด Gyrinocheilus aymonieri (Tirant) และชนิด G. pennocki (Fowler) ในวงศ์ Gyrinocheilidae ลำตัวทรงกระบอก คอดหางใหญ่ ครีบหางเว้าตื้น ปลายหัวมน งุ้ม ตาเล็กอยู่ค่อนไปทางด้านบน ที่สำคัญคือ มีรูน้ำเข้า ๑ รูอยู่เหนือแผ่นปิดเหงือก บริเวณจะงอยปากมีตุ่มเนื้อขนาดเล็ก ไม่มีหนวด พื้นลำตัวมีสีน้ำตาลคล้ำ ข้างตัวมีจุดสีดำเรียงสลับกันตามยาวอยู่ ๒ แถว จุดสีดำยังอาจพบบนครีบ อาศัยตามที่ลุ่มน้ำต้นฤดูน้ำ หรือตามลำธารบนภูเขา กินสาหร่ายและพืชน้ำอื่น ๆ ปรกติใช้ปากดูดเกาะห้อยตัวอยู่กับวัตถุใต้น้ำหรืออยู่ตามพื้นท้องน้ำ ขนาดยาวได้ถึง ๒๘ เซนติเมตร, สร้อยน้ำผึ้ง ปากใต้ ลูกผึ้ง ผึ้ง หรือ อีดูด ก็เรียก.

น. ชื่อเครื่องมือสำหรับถากไม้ชนิดหนึ่ง รูปคล้ายจอบ.

ก. เอาไว้หรือให้อยู่อย่างเปิดเผย เพื่อให้ได้รับแดด ลม นํ้าค้าง เป็นต้น เช่น ผึ่งแดด ผึ่งลม.

ว. ที่กางออก, ที่ผายออก, เช่น อกผายไหล่ผึ่ง

แสดงท่าทางว่าเป็นคนสำคัญหรือใหญ่โต, มักใช้ประกอบคำอื่น เช่น ทำผึ่ง นั่งผึ่ง วางผึ่ง.

ว. มีรูปตรงไหล่กางอย่างสง่า ไม่คู้ค้อม, มีท่าทางเป็นสง่าผ่าเผย.

น. ชื่อแมลงหลายชนิดในวงศ์ Apidae มีปีกบางใส ๒ คู่ ปีกคู่หลังเล็กกว่าปีกคู่หน้า ปากใช้ทั้งกัดอาหารและดูดกินของเหลวได้ ปล้องท้องที่อยู่ติดกับส่วนอกเล็กมาก มีขนปกคลุมตามลำตัว เป็นแมลงสังคม อยู่รวมกันเป็นฝูง แบ่งชั้นวรรณะเป็นผึ้งนางพญา ผึ้งผู้ และผึ้งงาน ผึ้งงานมีถุงสำหรับเก็บเกสรดอกไม้ที่ขาหลัง และมีเหล็กในสำหรับต่อยปล่อยน้ำพิษ ทำให้เจ็บปวด ชนิดที่รู้จักกันแพร่หลายในประเทศไทย มี ๕ ชนิด เป็นผึ้งพื้นเมืองของประเทศไทย ๔ ชนิด คือ ผึ้งหลวง ( Apis dorsataFabricius) ผึ้งโพรง ( A. cerana Fabricius) ผึ้งมิ้ม ( A. florea Fabricius) และผึ้งม้าน ( A. andrenitormis Smith) ส่วนผึ้งที่เลี้ยงกันทั่วไปนำมาจากต่างประเทศ คือผึ้งพันธุ์ (A. mellifera Linn. ), เผิ้ง ก็เรียก.

ดู น้ำผึ้ง.

น. ผึ้งโพรง. (ดู พรวด ๒).

ดู พรวด ๒.

น. ยาที่มีลักษณะเป็นขี้ผึ้งหรือครีม ใช้ทาแก้โรคผิวหนังเป็นต้น.

น. รังผึ้ง มักมีลักษณะเป็นแผงคล้ายรูปสามเหลี่ยมห้อยลงมา, ลักษณนามว่า รวง เช่น รวงผึ้ง ๒ รวง

องค์ประกอบของอาคาร มีลักษณะเป็นแผงรูปสามเหลี่ยมเรียงกันใต้กระจังฐานพระที่หน้าบันโบสถ์ วิหาร หรือมุขเด็จ.

น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Schoutenia glomerata King subsp. peregrina (Craib) Roekm. ในวงศ์ Tiliaceae ใบออกเรียงสลับกัน ด้านล่างสีขาว ดอกสีเหลือง ออกเป็นช่อสั้น ๆ ตามง่ามใบ ปลูกเป็นไม้ประดับ, นํ้าผึ้ง หรือ ดอกนํ้าผึ้ง ก็เรียก.

น. รังที่ผึ้งทำสำหรับอยู่อาศัยและทำนํ้าผึ้ง, รังที่คนทำให้ผึ้งอาศัยทำรวงข้างใน, เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น

เครื่องสำหรับระบายความร้อนของหม้อนํ้ารถยนต์ มีลักษณะคล้ายรวงผึ้ง

ดินเผาหรือเหล็กเป็นแผ่นเจาะเป็นรู ๆ สำหรับรองถ่านเพื่อให้ลมเดินผ่านได้และขี้เถ้าตกลงข้างล่าง โดยมากใช้กับเตาอั้งโล่หรือเตาหม้อนํ้าเรือกลไฟเป็นต้น, ตะกรับ ก็ว่า.

ดู น้ำผึ้ง.

ดู น้ำผึ้ง.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Lonicera japonica Thunb. ในวงศ์ Caprifoliaceae ดอกสีนวลแล้วเปลี่ยนเป็นสีเหลือง กลิ่นหอม ใช้ทำยาได้.

น. ขี้ผึ้งที่ปรุงแล้วใช้สำหรับสีปาก, บางทีเรียกว่า สีผึ้งสีปาก.

น. กรรมวิธีหนึ่งในการหล่อโลหะ ใช้ขี้ผึ้งพอกหุ้มแกนทรายให้เป็นหุ่น แล้วทาไล้ด้วยดินเหนียวผสมขี้วัวและน้ำ จึงเข้าดินเป็นพิมพ์ นำไปเผาไฟสำรอกขี้ผึ้งให้ละลายออกจากพิมพ์ จากนี้เทโลหะหลอมเหลวเข้าแทนที่ขี้ผึ้ง.

ก. เอาขี้ผึ้งแท้ผสมกับหัวกะทิหรือน้ำมันมะพร้าวเป็นต้นแล้วเคี่ยวกับใบเตยหรือดอกไม้บางชนิด เช่น ดอกมะลิ ดอกกระดังงา สำหรับใช้สีปากเพื่อกันน้ำหมากเลอะริมฝีปากหรือเพื่อป้องกันริมฝีปากแตก.

น. หุ่นที่ทำด้วยขี้ผึ้งเป็นต้น มักทำเป็นรูปคนที่มีชื่อเสียง สวมใส่เสื้อผ้า มองดูคล้ายคนจริง ๆ.

ว. เอาใจใส่อยากฟังอยากรู้.

ว. สง่า, องอาจ, ผึ่งผาย.

น. ชื่อขนมอย่างหนึ่ง ปรุงด้วยเครื่องกวนมีนํ้าผึ้ง นํ้าอ้อย นํ้านม ข้าวฟ่าง ถั่วราชมาส งา เป็นต้น นิยมใช้หญิงพรหมจารีเป็นผู้กวน มักทำในพิธีสารท เรียกว่า ข้าวกระยาทิพย์, ข้าวทิพย์ ก็เรียก.

พ่นนํ้านกและไก่แล้วเอาออกผึ่งแดด

(กฺลู-) น. นํ้าตาลชนิดหนึ่งประเภทโมโนแซ็กคาไรด์ ชนิดแอลโดเฮ็กโซส มีรสหวานน้อยกว่านํ้าตาลทราย ลักษณะเป็นของแข็งสีขาว หลอมละลายที่ ๑๔๖ °ซ. มีในนํ้าผึ้ง และผลไม้ที่มีรสหวาน เป็นองค์ประกอบปรกติในเลือด และมีในปัสสาวะของผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน, เดกซ์โทรส ก็เรียก.

น. แผ่นขี้ผึ้งปิดแผลชนิดหนึ่งแบบจีน.

น. แกนที่ใช้ในการหล่อพระพุทธรูปหรืองานประติมากรรมไทยด้วยวิธีสูญขี้ผึ้ง ทำด้วยทรายผสมดินเหนียว หมักให้ชุ่มและเหยียบให้เข้ากันจนเหนียว จึงปั้นขึ้นเป็นรูปเลา ๆ เรียกว่า โกลน แล้วผึ่งให้แห้ง จากนั้นเอาขี้ผึ้งพอกและปั้นส่วนผิวจนเป็นรูปตามที่ต้องการ.

ว. เรียกผึ้งที่ทำรังในโพรงไม้ ว่า ผึ้งโก๋น.

ดู ขนมรังผึ้ง.

น. ขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาดนำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก.

ดู ขนมรังผึ้ง.

ทางขี้ผึ้งในการหล่อรูป.

(ขะหฺมุม) น. ผึ้ง.

น. บรรดาของที่เกิดหรือมีขึ้นในป่าตามธรรมชาติ เช่น ไม้ ยางไม้ พืช รังนก รวงผึ้ง มูลค้างคาว ซากสัตว์ หิน ดิน กรวด ทราย.

ก. อัง, ทำให้ร้อน, ทำให้สุก, เช่น เอาขี้ผึ้งไปขางไฟ ว่า เอาขี้ผึ้งไปอังไฟ.