ยง ๑

(เกฺรียง) น. เครื่องมือสำหรับใช้ในการถือปูน ทำด้วยไม้หรือเหล็กเป็นรูปแบน ๆ.

(เกฺลี้ยง) ว. เรียบ ๆ ไม่ขรุขระหรือไม่มีลวดลาย

หมดไม่มีเหลือไม่มีอะไรติดอยู่ เช่น หมดเกลี้ยง กินเสียเกลี้ยง.

(-เหฺลียง) น. ชื่อเหล้าจีนชนิดหนึ่ง.

น. เดือนแรกของปีนับทางจันทรคติ คือ เดือนอ้าย.

(ขะแหฺยง) น. ชื่อปลานํ้าจืดแทบทุกชนิดในวงศ์ Bagridae มีตั้งแต่ขนาดเล็กถึงขนาดใหญ่ ยาวได้ถึง ๕๐ เซนติเมตร ไม่มีเกล็ด มีหนวดยาว ๔ คู่ ส่วนหน้าสุดของครีบหลังตอนแรกและครีบอกมีก้านครีบแข็ง ๑ ก้าน หยักเป็นหนามคม ถัดไปเป็นก้านครีบอ่อน ส่วนครีบท้องตอนที่ ๒ เป็นครีบไขมันลักษณะเป็นแผ่นเนื้อขนาดเล็กหรือใหญ่ขึ้นกับชนิดของปลา ครีบก้นสั้น รูปร่างคล้ายปลากดแต่มีขนาดเล็กกว่า เช่น แขยงหินหรือกดหิน ( Pseudomystus siamensis Regan) แขยงใบข้าว [ Mystus cavasius (Hamilton-Buchanan) ] แขยงธงหรือแขยงหมู ( M. bocourti Bleeker) แขยงวังหรือแขยงหนู ( Bagrichthys obscures Bleeker).

น. กระดูกแหลมของปลาบางชนิด เช่น ปลากระเบนมีเงี่ยงที่โคนหาง หรือปลาดุกมีเงี่ยงที่ครีบอก, แง่ของสิ่งของบางอย่าง มีรูปหยักตอนปลายเช่นเบ็ดหรือลูกศร.

ว. เฉหรือเบี่ยงจากแนวไปทางใดทางหนึ่ง เช่น เฉียงเหนือ เฉียงใต้ ห่มสไบเฉียง.

ก. รู้ เช่น ผู้ยิ่งญาติอยู่กลใด มากูจะไปให้ดลเดียงถนัด น่อยหนึ่งเทอญ (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).

น. เครื่องใช้สำหรับตามไฟ มีไส้ซึ่งหล่อน้ำมันก๊าดหรือน้ำมันมะพร้าว มีรูปร่างต่าง ๆ ส่วนมากมีหลอดหรือโป๊ะบังลม, ลักษณนามว่า ดวง.

ก. พูดโต้, พูดแย้ง, พูดโต้แย้ง

ขัดกัน เช่น เรื่องนี้ความตอนต้นกับตอนปลายเถียงกัน.

น. นาง (ออกเสียงตามเขมรที่เขียนว่า นาง).

(เปฺรียง) น. นมส้มผสมนํ้าแล้วเจียวให้แตกมัน จัดเป็นโครสอย่างหนึ่งในจำนวน ๕ อย่าง.

น. ดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง ทำด้วยกระบอกไม้ไผ่บรรจุดินดำ ใช้ตั้งจุดไฟให้ลุกเป็นช่องาม เรียกว่า ไฟพะเนียง.

(เพฺรียง) น. ส่วนร่างกายที่นูนอยู่หลังหู, มักใช้ว่า เพรียงหู

เรียกผิวหนังที่ขรุขระอย่างหน้าออกฝี ว่า มีลักษณะเป็นเพรียง.

(เพฺรียง) ว. พร้อม, มักใช้คู่กันว่า พร้อมเพรียง.

น. ชื่อต้นไม้ขนาดเล็กชนิด Camellia sinensis (L.) Kuntze var. assamica (Mast.) Kitam ในวงศ์ Theaceae ขึ้นตามเขาในภาคเหนือเขตร้อน ใบนำมาหมักใช้เคี้ยวหรืออม.

ก. แหย่เข้าไปในช่องหรือในรู เช่น เอาขนไก่แยงหู, สอดดู, แลดู.

ก. ผูกให้ต่อเนื่องกัน เช่น โยงมงคลคู่แต่งงาน, ผูกให้ต่อเนื่องกันเพื่อลากหรือจูงไป เช่น โยงเรือ, แขวนให้ห้อยอยู่เหนือพื้น เช่น โยงแป้งขนมจีน

เกี่ยวเนื่อง เช่น ให้การโยงไปถึงอีกคนหนึ่ง.

ว. เรียกอาการที่มัดมือ ๒ ข้างแขวนขึ้นไปให้เท้าเรี่ย ๆ พื้น ว่า มัดมือโยง, เรียกอาการที่อยู่ประจำแต่ผู้เดียว ผู้อื่นไม่ต้องอยู่ ว่า อยู่โยง, เรียกเรือสำหรับลากจูงเรืออื่น ว่า เรือโยง และเรียกเรือที่ผูกลากตามเรือโยงที่ลากจูงไปนั้น ว่า เรือพ่วง.

น. ชื่อแกงชนิดหนึ่ง ใส่ผักต่าง ๆ เช่น ตำลึง บวบ น้ำเต้า หัวปลี ยอดฟักทอง ปรุงด้วยหัวหอม พริกไทย กะปิ ตำกับกุ้งแห้งหรือปลาย่าง บางทีก็มีกระชายด้วย ใส่ใบแมงลักให้มีกลิ่นหอม.

ก. กิริยาที่แกงเช่นนั้น เช่น วันนี้จะเลียงน้ำเต้า.

น. เมืองที่มีกำแพงล้อม.

น. ส่วนย่อยที่แตกออกจากส่วนใหญ่ เช่น เขาทำแจกันตกแตกเป็นหลายเสี่ยง.

ว. อะไร เช่น เขาไม่ว่ากระไร, อย่างไร เช่น จะทำกระไรดี, เท่าไร เช่น ถูกปรับเพียง ๑๐๐ บาทก็ไม่กระไรนัก, ทำไม, ไฉน, เช่น ข้าแต่นเรศูรสมเด็จพระบิดาเจ้าข้าเอ่ย กระไรเลยไม่ปรานี (ม. ร่ายยาว กุมาร).

(กะลี-) น. ชื่อยุคที่ ๔ ของจตุรยุคตามคติของพราหมณ์ ในยุคนี้ธรรมะของมนุษย์ลดลงเหลือเพียง ๑ ใน ๔ ส่วน เมื่อเทียบกับในสมัยกฤดายุค และอายุของมนุษย์ก็สั้นลงโดยไม่มีกำหนดเวลาแน่นอน (ดู จตุรยุค), ช่วงเวลาที่มีแต่ความรุนแรงเลวร้ายเกิดขึ้น .

(ขะแหฺยง-) น. ชื่อปลาแขยงชนิดหนึ่ง, แขยงวัง ก็เรียก. (ดู แขยง ๑).

น. ธาตุลำดับที่ ๓๖ สัญลักษณ์ Kr เป็นแก๊สเฉื่อย มีปรากฏเพียง ๑ ใน ๖๗๐, ๐๐๐ ส่วนในบรรยากาศ.

น. ธาตุลำดับที่ ๑๐ สัญลักษณ์ Ne เป็นแก๊สเฉื่อย มีปรากฏเพียง ๑ ใน ๕๕, ๐๐๐ ส่วนในบรรยากาศ. (อ. neon)

น. ฉันท์ที่กำหนดด้วยมาตรา คือ กำหนดคำในฉันท์แต่ละคำเป็นมาตราส่วน เช่น คำครุ กำหนดเป็นความยาวของเสียง ๒ มาตรา คำลหุ กำหนดเป็นความยาวของเสียง ๑ มาตรา.

น. ชื่อปลากระเบนทะเลชนิด Aetobatus narinari (Euphrasen) ในวงศ์ Myliobatidae ผิวหนังเรียบ ใกล้โคนหางด้านบนมีเงี่ยง ๑-๔ เงี่ยง เรียงอยู่ชิดกัน ด้านหลังสีดำมีจุดสีขาวกระจายอยู่ส่วนท้าย ด้านท้องสีขาว ขนาดกว้างได้ถึง ๔ เมตร, กระเบนเนื้อดำ ก็เรียก.

(เกฺลี้ยง) ว. เรียบ ๆ ไม่ขรุขระหรือไม่มีลวดลาย

หมดไม่มีเหลือไม่มีอะไรติดอยู่ เช่น หมดเกลี้ยง กินเสียเกลี้ยง.

(-เหฺลียง) น. ชื่อเหล้าจีนชนิดหนึ่ง.

น. เดือนแรกของปีนับทางจันทรคติ คือ เดือนอ้าย.

(ขะแหฺยง) น. ชื่อปลานํ้าจืดแทบทุกชนิดในวงศ์ Bagridae มีตั้งแต่ขนาดเล็กถึงขนาดใหญ่ ยาวได้ถึง ๕๐ เซนติเมตร ไม่มีเกล็ด มีหนวดยาว ๔ คู่ ส่วนหน้าสุดของครีบหลังตอนแรกและครีบอกมีก้านครีบแข็ง ๑ ก้าน หยักเป็นหนามคม ถัดไปเป็นก้านครีบอ่อน ส่วนครีบท้องตอนที่ ๒ เป็นครีบไขมันลักษณะเป็นแผ่นเนื้อขนาดเล็กหรือใหญ่ขึ้นกับชนิดของปลา ครีบก้นสั้น รูปร่างคล้ายปลากดแต่มีขนาดเล็กกว่า เช่น แขยงหินหรือกดหิน ( Pseudomystus siamensis Regan) แขยงใบข้าว [ Mystus cavasius (Hamilton-Buchanan) ] แขยงธงหรือแขยงหมู ( M. bocourti Bleeker) แขยงวังหรือแขยงหนู ( Bagrichthys obscures Bleeker).

น. กระดูกแหลมของปลาบางชนิด เช่น ปลากระเบนมีเงี่ยงที่โคนหาง หรือปลาดุกมีเงี่ยงที่ครีบอก, แง่ของสิ่งของบางอย่าง มีรูปหยักตอนปลายเช่นเบ็ดหรือลูกศร.

ว. เฉหรือเบี่ยงจากแนวไปทางใดทางหนึ่ง เช่น เฉียงเหนือ เฉียงใต้ ห่มสไบเฉียง.

ก. รู้ เช่น ผู้ยิ่งญาติอยู่กลใด มากูจะไปให้ดลเดียงถนัด น่อยหนึ่งเทอญ (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).

น. เครื่องใช้สำหรับตามไฟ มีไส้ซึ่งหล่อน้ำมันก๊าดหรือน้ำมันมะพร้าว มีรูปร่างต่าง ๆ ส่วนมากมีหลอดหรือโป๊ะบังลม, ลักษณนามว่า ดวง.

ก. พูดโต้, พูดแย้ง, พูดโต้แย้ง

ขัดกัน เช่น เรื่องนี้ความตอนต้นกับตอนปลายเถียงกัน.

น. นาง (ออกเสียงตามเขมรที่เขียนว่า นาง).

(เปฺรียง) น. นมส้มผสมนํ้าแล้วเจียวให้แตกมัน จัดเป็นโครสอย่างหนึ่งในจำนวน ๕ อย่าง.

น. ดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง ทำด้วยกระบอกไม้ไผ่บรรจุดินดำ ใช้ตั้งจุดไฟให้ลุกเป็นช่องาม เรียกว่า ไฟพะเนียง.

(เพฺรียง) น. ส่วนร่างกายที่นูนอยู่หลังหู, มักใช้ว่า เพรียงหู

เรียกผิวหนังที่ขรุขระอย่างหน้าออกฝี ว่า มีลักษณะเป็นเพรียง.

(เพฺรียง) ว. พร้อม, มักใช้คู่กันว่า พร้อมเพรียง.

น. ชื่อต้นไม้ขนาดเล็กชนิด Camellia sinensis (L.) Kuntze var. assamica (Mast.) Kitam ในวงศ์ Theaceae ขึ้นตามเขาในภาคเหนือเขตร้อน ใบนำมาหมักใช้เคี้ยวหรืออม.

ว. อร่ามเรือง, มักใช้เป็นส่วนท้ายของสมาส เช่น โฉมยง ยุพยง.

ก. แหย่เข้าไปในช่องหรือในรู เช่น เอาขนไก่แยงหู, สอดดู, แลดู.

ก. ผูกให้ต่อเนื่องกัน เช่น โยงมงคลคู่แต่งงาน, ผูกให้ต่อเนื่องกันเพื่อลากหรือจูงไป เช่น โยงเรือ, แขวนให้ห้อยอยู่เหนือพื้น เช่น โยงแป้งขนมจีน

เกี่ยวเนื่อง เช่น ให้การโยงไปถึงอีกคนหนึ่ง.

ว. เรียกอาการที่มัดมือ ๒ ข้างแขวนขึ้นไปให้เท้าเรี่ย ๆ พื้น ว่า มัดมือโยง, เรียกอาการที่อยู่ประจำแต่ผู้เดียว ผู้อื่นไม่ต้องอยู่ ว่า อยู่โยง, เรียกเรือสำหรับลากจูงเรืออื่น ว่า เรือโยง และเรียกเรือที่ผูกลากตามเรือโยงที่ลากจูงไปนั้น ว่า เรือพ่วง.

น. ชื่อแกงชนิดหนึ่ง ใส่ผักต่าง ๆ เช่น ตำลึง บวบ น้ำเต้า หัวปลี ยอดฟักทอง ปรุงด้วยหัวหอม พริกไทย กะปิ ตำกับกุ้งแห้งหรือปลาย่าง บางทีก็มีกระชายด้วย ใส่ใบแมงลักให้มีกลิ่นหอม.

ก. กิริยาที่แกงเช่นนั้น เช่น วันนี้จะเลียงน้ำเต้า.

น. เมืองที่มีกำแพงล้อม.

น. ส่วนย่อยที่แตกออกจากส่วนใหญ่ เช่น เขาทำแจกันตกแตกเป็นหลายเสี่ยง.

ว. อะไร เช่น เขาไม่ว่ากระไร, อย่างไร เช่น จะทำกระไรดี, เท่าไร เช่น ถูกปรับเพียง ๑๐๐ บาทก็ไม่กระไรนัก, ทำไม, ไฉน, เช่น ข้าแต่นเรศูรสมเด็จพระบิดาเจ้าข้าเอ่ย กระไรเลยไม่ปรานี (ม. ร่ายยาว กุมาร).

(กะลี-) น. ชื่อยุคที่ ๔ ของจตุรยุคตามคติของพราหมณ์ ในยุคนี้ธรรมะของมนุษย์ลดลงเหลือเพียง ๑ ใน ๔ ส่วน เมื่อเทียบกับในสมัยกฤดายุค และอายุของมนุษย์ก็สั้นลงโดยไม่มีกำหนดเวลาแน่นอน (ดู จตุรยุค), ช่วงเวลาที่มีแต่ความรุนแรงเลวร้ายเกิดขึ้น .

(ขะแหฺยง-) น. ชื่อปลาแขยงชนิดหนึ่ง, แขยงวัง ก็เรียก. (ดู แขยง ๑).

น. ธาตุลำดับที่ ๓๖ สัญลักษณ์ Kr เป็นแก๊สเฉื่อย มีปรากฏเพียง ๑ ใน ๖๗๐, ๐๐๐ ส่วนในบรรยากาศ.

น. ธาตุลำดับที่ ๑๐ สัญลักษณ์ Ne เป็นแก๊สเฉื่อย มีปรากฏเพียง ๑ ใน ๕๕, ๐๐๐ ส่วนในบรรยากาศ. (อ. neon)

น. ฉันท์ที่กำหนดด้วยมาตรา คือ กำหนดคำในฉันท์แต่ละคำเป็นมาตราส่วน เช่น คำครุ กำหนดเป็นความยาวของเสียง ๒ มาตรา คำลหุ กำหนดเป็นความยาวของเสียง ๑ มาตรา.

น. ชื่อปลากระเบนทะเลชนิด Aetobatus narinari (Euphrasen) ในวงศ์ Myliobatidae ผิวหนังเรียบ ใกล้โคนหางด้านบนมีเงี่ยง ๑-๔ เงี่ยง เรียงอยู่ชิดกัน ด้านหลังสีดำมีจุดสีขาวกระจายอยู่ส่วนท้าย ด้านท้องสีขาว ขนาดกว้างได้ถึง ๔ เมตร, กระเบนเนื้อดำ ก็เรียก.