บื๋อ

น. วัสดุใช้มุงหลังคา ทำผนังหรือปูพื้น เป็นต้น ทำด้วยดินเผาหรือซีเมนต์ หรือวัสดุอื่น ๆ มักทำเป็นแผ่นสี่เหลี่ยม มีขนาดต่าง ๆ อาจมีสีหรือลวดลายก็ได้, เครื่องถ้วยชามที่ปั้นด้วยดินประสมอย่างดี เนื้อมีลักษณะแข็งและขาว เคลือบผิวเป็นมัน มีพื้นหรือลวดลายเป็นสีต่าง ๆ เรียกรวมว่า เครื่องกระเบื้อง, ชิ้นของเครื่องกระเบื้องที่แตกออก, กระทะแบน ๆ สำหรับละเลงขนมเบื้องเป็นต้น เดิมทำด้วยดินเผา แต่ปัจจุบันทำด้วยโลหะ

ลักษณนามเรียกจำนวนข้าวเม่าเป็นต้นที่คั่วครั้งหนึ่ง ๆ เช่น ข้าวเม่ากระเบื้องหนึ่ง งา ๒ กระเบื้อง.

น. กระเบื้องมุงหลังคาชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นกระเบื้อง ๒ แผ่นวางคร่อมกัน แผ่นคว่ำมีรูปร่างเหมือนกาบกล้วย ข้างใต้ตอนบนมีงวงหรือขอสำหรับยึดกับระแนง ส่วนแผ่นหงายที่อยู่ข้างล่างนั้นเป็นแผ่นแบนงอริมขึ้นทั้ง ๒ ข้าง มีขออยู่ตอนบนเพื่อเกี่ยวกับระแนง ปัจจุบันนิยมทำให้กระเบื้องแผ่นคว่ำและแผ่นหงายติดเป็นแผ่นเดียวกันเพื่อให้มีความคงทนมากขึ้น, กาบู ก็เรียก.

น. กระเบื้องดินเผาปลายตัดเป็นมุมแหลม ผิวด้าน มีสีแดงตามเนื้อดิน ใช้มุงหลังคาโบสถ์วิหารเป็นต้น.

น. กระเบื้องสำหรับมุงหลังคารูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำด้วยปูนซีเมนต์ ทราย และน้ำ, กระเบื้องว่าว กระเบื้องหน้าวัว หรือ กระเบื้องหน้างัว ก็เรียก.

น. กระเบื้องที่ทำจากปูนซีเมนต์โดยมีแร่ใยหิน และน้ำ เป็นส่วนผสมหลัก มีหลายชนิด ชนิดที่เป็นแผ่นเรียบเรียก กระเบื้องซีเมนต์ใยหินแผ่นเรียบ ใช้ทำผนังหรือฝ้าเพดาน ชนิดที่เป็นลอนเรียก กระเบื้องซีเมนต์ใยหินแผ่นลอน ซึ่งมีทั้งแบบลอนคู่ และลอนลูกฟูก ใช้ทำหลังคา.

น. เศษภาชนะดินเผาที่แตกออกเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย, โดยปริยายหมายถึงของเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่เป็นชิ้นเป็นอันที่ชำรุดหรือขาดชุดหมดราคา.

น. กระเบื้องเคลือบจีน มีลายโปร่งสำหรับกรุตามผนังหรือกำแพงให้มีช่องลม.

น. กระเบื้องสำหรับมุงหลังคารูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำด้วยปูนซีเมนต์ ทราย และน้ำ, กระเบื้องขนมเปียกปูน กระเบื้องหน้าวัว หรือ กระเบื้องหน้างัว ก็เรียก.

ดู กระเบื้องหน้าวัว.

น. กระเบื้องปูพื้นรูปสี่เหลี่ยมทำด้วยดินเผา

กระเบื้องสำหรับมุงหลังคารูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำด้วยปูนซีเมนต์ ทราย และน้ำ, กระเบื้องหน้างัว กระเบื้องว่าว หรือ กระเบื้องขนมเปียกปูน ก็เรียก.

น. ชื่อแมลงพวกด้วงชนิด Mesomorphus vitalisiChatanay ในวงศ์ Tenebrionidae ลำตัวสีน้ำตาลดำ ยาวประมาณ ๖ มิลลิเมตร มักเกาะกินเชื้อราตามผนังบ้านหรือผนังโบสถ์ที่เก่าและชื้นเป็นจำนวนมาก เห็นเป็นปื้นสีดำคล้ายเอากระเบื้องสีดำมาปะไว้.

น. ต้นกะอวม. (ดู กะอวม).

น. อาหารว่างชนิดหนึ่ง ทำโดยละเลงแป้งถั่วทองที่ผสมหัวกะทิลงบนกระทะแบนที่เรียกว่า กระเบื้อง ให้เป็นแผ่นกลม ๆ และบางเสมอกัน ใส่ไส้หวานหรือเค็มแล้วพับ ๒, ขนมเบื้องไทย ก็เรียก.

น. อาหารว่างแบบญวนชนิดหนึ่ง ใช้วิธีกลอกแป้งลงในกระทะให้บางกรอบใส่ไส้มีกุ้งเป็นต้นแล้วพับ ๒.

ดู ขนมเบื้อง.

ก. วางยาพิษเป็นต้นให้เมาหรือให้ตาย เช่น เบื่อหนู เบื่อปลา.

น. เรียกสารที่ทำให้เมาหรือให้ตาย ว่า ยาเบื่อ.

ก. รู้สึกอิดหนาระอาใจ เหนื่อยหน่าย หรือไม่อยาก เช่น เบื่องาน เบื่อโลก เบื่ออาหาร.

ว. เบื่อมากเหมือนกับยารุที่ไม่มีใครอยากกิน เพราะมีกลิ่นเหม็นและรสขมเฝื่อน.

น. สัตว์ป่าทั่วไป, คู่กับ สัตว์บ้าน เช่น เนื้อเบื้อนาเนกลํ้า หลายพรรณ (นิ. นรินทร์).

น. สัตว์ในนิยายเล่ากันว่ามีรูปร่างคล้ายคน แต่ไม่มีสะบ้าหัวเข่า พูดไม่ได้, โดยปริยายเรียกผู้ที่นิ่งเฉยไม่พูดไม่จาเหมือนตัวเบื้อ ว่า เป็นเบื้อ เช่น นั่งเป็นเบื้อ.

น. ผีเสื้อ.

ว. มีแสงเลื่อมพราย. น. แก้ว, กระจกเงา, เช่น มังเบื้อดวงหนึ่งค่าสามสลึงใส่หมาก (จารึกวัดเขมา).

น. ทาง, ข้าง, ด้าน, (ใช้ในลักษณะที่เริ่มต้นไปถึงปลาย สูงตํ่า หรือซ้ายขวา เป็นต้น) เช่น เบื้องต้น เบื้องปลาย เบื้องบน เบื้องล่าง เบื้องซ้าย เบื้องขวา.

ว. ก่อน, แรก.

น. ที่อยู่สูงขึ้นไป, โดยปริยายหมายถึง ผู้หรือสิ่งที่มีอำนาจเหนือกว่า.

สัน. ฝ่ายว่า, ส่วนว่า.

ว. ข้างหน้า, ต่อไป, อนาคต.

ว. ข้างหลัง

โดยปริยายหมายถึง สิ่งที่ไม่เปิดเผยหรือแอบแฝงอยู่, เบื้องหน้าเบื้องหลัง ก็ว่า.

น. ชื่ออาหารว่างอย่างหนึ่ง ทำโดยละเลงแป้งถั่วทองที่ผสมหัวกะทิลงบนกระทะแบนที่เรียกว่า กระเบื้อง ให้เป็นแผ่นกลม ๆ และบางเสมอกัน ใส่ไส้หวานหรือไส้เค็มแล้วพับ ๒ เรียกว่า ขนมเบื้อง หรือ ขนมเบื้องไทย.

น. ชื่ออาหารว่างแบบญวนชนิดหนึ่ง ใช้วิธีกลอกแป้งในกระทะให้บางกรอบ ใส่ไส้มีกุ้งเป็นต้นแล้วพับ ๒ อีกชนิดหนึ่งผสมแป้งกับไข่ กลอกแป้งในกระทะ ใส่ไส้แล้วพับเป็นสี่เหลี่ยม ทอดน้ำมันอีกครั้งหนึ่ง เรียกว่า ขนมเบื้องญวน, กินกับอาจาด.

ว. อาการที่นั่งนิ่งเฉย.

ว. ไม่ลงรอยกัน, ขัดแย้งกันเป็นประจำ.

น. ยาพิษเป็นต้นที่กินแล้วทำให้เมาหรือตาย.

น. เรือติดท้าย.

ก. ดีแต่พูด แต่ทำไม่ได้.

(สะแหฺลง-) น. ต้นแสลงใจ. (ดู แสลงใจ ๒).

ก. เบื่อหน่ายเพราะจำเจ.

ก. โต้ตอบหรือทะเลาะกับคนพาลหรือคนที่มีฐานะตํ่ากว่า เป็นการไม่สมควร, เอาพิมเสนไปแลกกับเกลือ ก็ว่า.

น. เบื้องต้นของเนื้อเรื่อง, ข้อความนำเรื่อง.

น. ส่วนเบื้องล่างของลำตัวของคนหรือส่วนท้ายของลำตัวของสัตว์, โดยปริยายหมายความถึงบริเวณก้นด้วย เช่น ล้างก้น

แผ่นกระเบื้อง

น. ชื่อเต่าทะเลขนาดใหญ่ชนิด Eretmochelys imbricata Rüppell ในวงศ์ Cheloniidae ปากยาวงุ้มคล้ายปากเหยี่ยว หลังเป็นเกล็ดแผ่นโต ๆ ซ้อนเหลื่อมกันอย่างกระเบื้องมุงหลังคา สีนํ้าตาลลายเหลือง ขาแบนเป็นพาย มีไข่กลมเปลือกนิ่มเหนียว เรียก ไข่จะละเม็ด ไข่ตามหาดทรายครั้งละ ๑๕๐-๒๕๐ ฟอง.

น. ส่วนใสของตา มีรูปกลมแบน สีใส พื้นหน้านูนออกพื้นหลังหวำ หนาประมาณ ๑ มิลลิเมตร ประกอบอยู่เบื้องหน้าของดวงตา.

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Careya sphaerica Roxb. ในวงศ์ Lecythidaceae ชอบขึ้นในป่าเบญจพรรณที่ชุ่มชื้น ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวนมากเป็นพู่คล้ายดอกชมพู่ ขาว หอม ดอกบานเต็มที่กว้าง ๕-๘ เซนติเมตร ผลค่อนข้างกลม ใบอ่อนใช้เป็นผัก เปลือกใช้เบื่อปลาหรือทุบเป็นแผ่นปูหลังช้าง, โดน จิก ปุย ปุยกระโดน ปุยขาว หรือ ผ้าฮาด ก็เรียก.

ลักษณนามเรียกจำนวนข้าวเม่าเป็นต้นที่คั่วครั้งหนึ่ง ๆ เช่น ข้าวเม่ากระเบื้องหนึ่ง งา ๒ กระเบื้อง.

น. กระเบื้องมุงหลังคาชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นกระเบื้อง ๒ แผ่นวางคร่อมกัน แผ่นคว่ำมีรูปร่างเหมือนกาบกล้วย ข้างใต้ตอนบนมีงวงหรือขอสำหรับยึดกับระแนง ส่วนแผ่นหงายที่อยู่ข้างล่างนั้นเป็นแผ่นแบนงอริมขึ้นทั้ง ๒ ข้าง มีขออยู่ตอนบนเพื่อเกี่ยวกับระแนง ปัจจุบันนิยมทำให้กระเบื้องแผ่นคว่ำและแผ่นหงายติดเป็นแผ่นเดียวกันเพื่อให้มีความคงทนมากขึ้น, กาบู ก็เรียก.

น. กระเบื้องดินเผาปลายตัดเป็นมุมแหลม ผิวด้าน มีสีแดงตามเนื้อดิน ใช้มุงหลังคาโบสถ์วิหารเป็นต้น.

น. กระเบื้องสำหรับมุงหลังคารูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำด้วยปูนซีเมนต์ ทราย และน้ำ, กระเบื้องว่าว กระเบื้องหน้าวัว หรือ กระเบื้องหน้างัว ก็เรียก.

น. กระเบื้องที่ทำจากปูนซีเมนต์โดยมีแร่ใยหิน และน้ำ เป็นส่วนผสมหลัก มีหลายชนิด ชนิดที่เป็นแผ่นเรียบเรียก กระเบื้องซีเมนต์ใยหินแผ่นเรียบ ใช้ทำผนังหรือฝ้าเพดาน ชนิดที่เป็นลอนเรียก กระเบื้องซีเมนต์ใยหินแผ่นลอน ซึ่งมีทั้งแบบลอนคู่ และลอนลูกฟูก ใช้ทำหลังคา.

น. เศษภาชนะดินเผาที่แตกออกเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย, โดยปริยายหมายถึงของเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่เป็นชิ้นเป็นอันที่ชำรุดหรือขาดชุดหมดราคา.

น. กระเบื้องเคลือบจีน มีลายโปร่งสำหรับกรุตามผนังหรือกำแพงให้มีช่องลม.

น. กระเบื้องสำหรับมุงหลังคารูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำด้วยปูนซีเมนต์ ทราย และน้ำ, กระเบื้องขนมเปียกปูน กระเบื้องหน้าวัว หรือ กระเบื้องหน้างัว ก็เรียก.

ดู กระเบื้องหน้าวัว.

น. กระเบื้องปูพื้นรูปสี่เหลี่ยมทำด้วยดินเผา

กระเบื้องสำหรับมุงหลังคารูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำด้วยปูนซีเมนต์ ทราย และน้ำ, กระเบื้องหน้างัว กระเบื้องว่าว หรือ กระเบื้องขนมเปียกปูน ก็เรียก.

น. ชื่อแมลงพวกด้วงชนิด Mesomorphus vitalisiChatanay ในวงศ์ Tenebrionidae ลำตัวสีน้ำตาลดำ ยาวประมาณ ๖ มิลลิเมตร มักเกาะกินเชื้อราตามผนังบ้านหรือผนังโบสถ์ที่เก่าและชื้นเป็นจำนวนมาก เห็นเป็นปื้นสีดำคล้ายเอากระเบื้องสีดำมาปะไว้.

น. ต้นกะอวม. (ดู กะอวม).

น. อาหารว่างชนิดหนึ่ง ทำโดยละเลงแป้งถั่วทองที่ผสมหัวกะทิลงบนกระทะแบนที่เรียกว่า กระเบื้อง ให้เป็นแผ่นกลม ๆ และบางเสมอกัน ใส่ไส้หวานหรือเค็มแล้วพับ ๒, ขนมเบื้องไทย ก็เรียก.

น. อาหารว่างแบบญวนชนิดหนึ่ง ใช้วิธีกลอกแป้งลงในกระทะให้บางกรอบใส่ไส้มีกุ้งเป็นต้นแล้วพับ ๒.

ดู ขนมเบื้อง.

ว. เสียงดังอย่างเสียงเร่งเครื่องยนต์, เรียกเรือติดท้ายที่เคลื่อนไปได้อย่างรวดเร็ว ว่า เรือบื๋อ.

ก. วางยาพิษเป็นต้นให้เมาหรือให้ตาย เช่น เบื่อหนู เบื่อปลา.

น. เรียกสารที่ทำให้เมาหรือให้ตาย ว่า ยาเบื่อ.

ก. รู้สึกอิดหนาระอาใจ เหนื่อยหน่าย หรือไม่อยาก เช่น เบื่องาน เบื่อโลก เบื่ออาหาร.

ว. เบื่อมากเหมือนกับยารุที่ไม่มีใครอยากกิน เพราะมีกลิ่นเหม็นและรสขมเฝื่อน.

น. สัตว์ป่าทั่วไป, คู่กับ สัตว์บ้าน เช่น เนื้อเบื้อนาเนกลํ้า หลายพรรณ (นิ. นรินทร์).

น. สัตว์ในนิยายเล่ากันว่ามีรูปร่างคล้ายคน แต่ไม่มีสะบ้าหัวเข่า พูดไม่ได้, โดยปริยายเรียกผู้ที่นิ่งเฉยไม่พูดไม่จาเหมือนตัวเบื้อ ว่า เป็นเบื้อ เช่น นั่งเป็นเบื้อ.

น. ผีเสื้อ.

ว. มีแสงเลื่อมพราย. น. แก้ว, กระจกเงา, เช่น มังเบื้อดวงหนึ่งค่าสามสลึงใส่หมาก (จารึกวัดเขมา).

น. ทาง, ข้าง, ด้าน, (ใช้ในลักษณะที่เริ่มต้นไปถึงปลาย สูงตํ่า หรือซ้ายขวา เป็นต้น) เช่น เบื้องต้น เบื้องปลาย เบื้องบน เบื้องล่าง เบื้องซ้าย เบื้องขวา.

ว. ก่อน, แรก.

น. ที่อยู่สูงขึ้นไป, โดยปริยายหมายถึง ผู้หรือสิ่งที่มีอำนาจเหนือกว่า.

สัน. ฝ่ายว่า, ส่วนว่า.

ว. ข้างหน้า, ต่อไป, อนาคต.

ว. ข้างหลัง

โดยปริยายหมายถึง สิ่งที่ไม่เปิดเผยหรือแอบแฝงอยู่, เบื้องหน้าเบื้องหลัง ก็ว่า.

น. ชื่ออาหารว่างอย่างหนึ่ง ทำโดยละเลงแป้งถั่วทองที่ผสมหัวกะทิลงบนกระทะแบนที่เรียกว่า กระเบื้อง ให้เป็นแผ่นกลม ๆ และบางเสมอกัน ใส่ไส้หวานหรือไส้เค็มแล้วพับ ๒ เรียกว่า ขนมเบื้อง หรือ ขนมเบื้องไทย.

น. ชื่ออาหารว่างแบบญวนชนิดหนึ่ง ใช้วิธีกลอกแป้งในกระทะให้บางกรอบ ใส่ไส้มีกุ้งเป็นต้นแล้วพับ ๒ อีกชนิดหนึ่งผสมแป้งกับไข่ กลอกแป้งในกระทะ ใส่ไส้แล้วพับเป็นสี่เหลี่ยม ทอดน้ำมันอีกครั้งหนึ่ง เรียกว่า ขนมเบื้องญวน, กินกับอาจาด.

ว. อาการที่นั่งนิ่งเฉย.

ว. ไม่ลงรอยกัน, ขัดแย้งกันเป็นประจำ.

น. ยาพิษเป็นต้นที่กินแล้วทำให้เมาหรือตาย.

น. เรือติดท้าย.

ก. ดีแต่พูด แต่ทำไม่ได้.

(สะแหฺลง-) น. ต้นแสลงใจ. (ดู แสลงใจ ๒).

ก. เบื่อหน่ายเพราะจำเจ.

ก. โต้ตอบหรือทะเลาะกับคนพาลหรือคนที่มีฐานะตํ่ากว่า เป็นการไม่สมควร, เอาพิมเสนไปแลกกับเกลือ ก็ว่า.

น. เบื้องต้นของเนื้อเรื่อง, ข้อความนำเรื่อง.

น. ส่วนเบื้องล่างของลำตัวของคนหรือส่วนท้ายของลำตัวของสัตว์, โดยปริยายหมายความถึงบริเวณก้นด้วย เช่น ล้างก้น

แผ่นกระเบื้อง

น. ชื่อเต่าทะเลขนาดใหญ่ชนิด Eretmochelys imbricata Rüppell ในวงศ์ Cheloniidae ปากยาวงุ้มคล้ายปากเหยี่ยว หลังเป็นเกล็ดแผ่นโต ๆ ซ้อนเหลื่อมกันอย่างกระเบื้องมุงหลังคา สีนํ้าตาลลายเหลือง ขาแบนเป็นพาย มีไข่กลมเปลือกนิ่มเหนียว เรียก ไข่จะละเม็ด ไข่ตามหาดทรายครั้งละ ๑๕๐-๒๕๐ ฟอง.

น. ส่วนใสของตา มีรูปกลมแบน สีใส พื้นหน้านูนออกพื้นหลังหวำ หนาประมาณ ๑ มิลลิเมตร ประกอบอยู่เบื้องหน้าของดวงตา.

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Careya sphaerica Roxb. ในวงศ์ Lecythidaceae ชอบขึ้นในป่าเบญจพรรณที่ชุ่มชื้น ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวนมากเป็นพู่คล้ายดอกชมพู่ ขาว หอม ดอกบานเต็มที่กว้าง ๕-๘ เซนติเมตร ผลค่อนข้างกลม ใบอ่อนใช้เป็นผัก เปลือกใช้เบื่อปลาหรือทุบเป็นแผ่นปูหลังช้าง, โดน จิก ปุย ปุยกระโดน ปุยขาว หรือ ผ้าฮาด ก็เรียก.