*เทียน*

น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเหนียวนวดกับกะทิและน้ำตาล ใส่ไส้ถั่วเขียวนึ่งบดผสมเกลือ พริกไทย ห่อด้วยใบตองสดแล้วนำไปนึ่ง ถ้าเป็นขนมเทียนแบบจีน นิยมใส่หญ้าชิวคั่กในแป้ง, ขนมเทียนนมสาว ก็เรียก.

น. ขนมทำด้วยแป้งข้าวเจ้าและแป้งเท้ายายม่อมผสมน้ำตาล กวนจนสุกและใส มีไส้เหมือนไส้ขนมเทียนปั้นเป็นก้อนกลมห่อด้วยใบตองสด.

ดู ขนมเทียน.

น. ขนมที่ใช้แป้งอย่างขนมเทียน มีไส้หน้ากระฉีก หรือไม่มีไส้ก็มี ห่อด้วยใบตองแห้งพับเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าแบน ๆ.

น. ขนมที่ใช้แป้งอย่างขนมเทียนแก้ว มีไส้ถั่วเขียวกวน ปั้นเป็นก้อนกลมคลุกงา ห่อด้วยใบตองสดเป็นรูปสามเหลี่ยมอย่างขนมเทียน.

(ขฺล้อ-) น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Anogeissus rivularis (Gagnep.) O. Lecompte ในวงศ์ Combretaceae ใบเล็กลักษณะคล้ายใบทับทิม กิ่งมักเรียวและย้อย ช่อดอกและผลเป็นกระจุกกลม, คร่อเทียน ก็เรียก.

ดู ขล้อเทียน.

น. ดอกไม้ไฟชนิดหนึ่ง ห่อดินดำด้วยกระดาษ รูปเหมือนลำเทียน จุดมีแสงสีนวล.

ก. อาการที่ถือดอกไม้ธูปเทียนเดินประทักษิณสิ่งที่เคารพบูชา, ปัจจุบันใช้ว่า เวียนเทียน.

น. ชื่อนกขนาดกลางชนิด Himantopus himantopus (Linn.) วงศ์ย่อย Recurvirostrinae ในวงศ์ Charadriidae ปากสีดำและยาวเรียว ลำตัวด้านบนลายเขียว ด้านล่างสีขาว ขายาวสีแดง ตัวผู้หัวสีดำ ตัวเมียหัวสีขาว พบตามชายทะเลและชายฝั่งแม่นํ้า กินกุ้ง ปลา และแมลง.

น. เครื่องตามไฟที่ฟั่นหรือหล่อด้วยขี้ผึ้งหรือไขเป็นต้น มีไส้อยู่ตรงใจกลาง, ลักษณนามว่า เล่ม.

(-กนละเม็ด) น. เทียนชนิดหนึ่ง ซึ่งตามประเพณีเดิมจุดตั้งแต่วันเกิดมาและเลี้ยงไฟต่อกันไว้จนถึงวันตาย เมื่อถึงวันเผาก็ใช้ไฟนั้นเผา.

น. เทียนที่จุดไว้เพื่อใช้จุดต่อธูปเทียนอื่น.

น. เทียนขนาดใหญ่และยาวเป็นพิเศษกว่าเทียนชนิดอื่น สำหรับจุดในโบสถ์บูชาพระตั้งแต่วันเข้าพรรษาจนถึงวันออกพรรษา.

น. เทียนที่จุดในพระอุโบสถในวันวิสาขบูชาเป็นต้น มีขนาดใหญ่พอจุดอยู่ได้ตลอดคืน.

น. เทียนที่มีส่วนผสมของสิ่งที่มีกลิ่นหอม จุดใช้ควันอบขนมเป็นต้น.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Impatiens balsamina L. ในวงศ์ Balsaminaceae ลำต้นอวบน้ำ ดอกมีสีต่าง ๆ กัน เช่น ขาว ชมพู ม่วง, เทียนดอก ก็เรียก.

น. ชื่อเครื่องยาสมุนไพรจำพวกหนึ่ง ได้จากผลและเมล็ดแห้งของไม้ล้มลุก มีหลายชนิด คือ เทียนทั้ง ๕ ได้แก่ เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนดำ เทียนแดง เทียนตาตั๊กแตน เทียนทั้ง ๗ เพิ่ม เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย์ เทียนทั้ง ๙ เพิ่ม เทียนตากบ เทียนเกล็ดหอย และยังมีเทียนพิเศษอีกหลายชนิด เช่น เทียนลวด เทียนขม เทียนแกลบ.

น. ชื่อเรียกเมล็ดแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Plantago ovata Forssk. ในวงศ์ Plantaginaceae.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Foeniculum vulgare Mill. ในวงศ์ Umbelliferae.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Foeniculum piperitum C. Presl ในวงศ์ Umbelliferae.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Cuminum cyminum L. ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศได้, ยี่หร่า ก็เรียก.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Foeniculum vulgare Mill. var. dulce Batt. et Trab. ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศได้, ยี่หร่าหวาน ก็เรียก.

น. ชื่อเรียกเมล็ดแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Nigella sativa L. ในวงศ์ Ranunculaceae.

น. ชื่อเรียกเมล็ดแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Lepidium sativum L. ในวงศ์ Cruciferae.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Carum carvi L. ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศได้.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของผักชีลาว ( Anethum graveolens L.) ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศได้.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Petroselinum crispum (Mill.) A.W. Hill ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศได้.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Centratherum anthelminticum (Willd.) Kuntze ในวงศ์ Compositae.

น. ชื่อเรียกผลแก่แห้งของไม้ล้มลุกชนิด Pimpinella anisum L. ในวงศ์ Umbelliferae ใช้เป็นเครื่องเทศ.

ดู เต่าเหลือง ที่ เต่า ๑.

น. ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดย่อมชนิด Lawsonia inermis L. ในวงศ์ Lythraceae ดอกสีขาวหรือแดง ผลกลม สุกสีนํ้าตาล ใบใช้ย้อมผม ผ้าไหม และผ้าขนสัตว์ ได้สีแดงนํ้าตาล, อีสานเรียก กาว.

ดู เทียน ๒, เทียนบ้าน.

น. ธูปไม้ระกำกับเทียน ๔ คู่ วางซ้อนกันโดยแพธูปอยู่เหนือแพเทียน และมีกระทงใส่ดอกไม้กับกรวยใบตองครอบวางเหนือแพธูป ใช้เป็นเครื่องแสดงความเคารพอย่างสูง.

น. เรียกวิธีทำนายอย่างหนึ่งโดยจุดเทียนติดไว้ที่ขอบปากบาตรเป็นต้นแล้วนั่งเพ่งดูนํ้าในบาตร แล้วทำนายไปตามลักษณะหยดเทียนที่ปรากฏในนํ้านั้น

พูดหรือเขียนโดยคิดเดาเอาเอง.

น. เทียนซึ่งละลายไหลย้อยจากปลายเทียนที่ลุกไหม้.

ก. เริ่มทำพิธีเวียนเทียนทำขวัญ โดยจุดเทียนที่ติดบนแว่นเทียน วักแว่นเทียนเข้าหาตัว ๓ ครั้ง ใช้มือขวาปัดควันออกไปข้างหน้า เพื่อให้สิริมงคลเข้าสู่บุคคลหรือสิ่งที่รับการเวียนเทียน แล้วส่งแว่นเทียนให้คนที่อยู่ถัดไปทางซ้ายต่อ ๆ ไปให้ครบรอบ.

น. พุ่มดอกไม้ถวายพระ ใช้เทียนไขหรือเทียนขี้ผึ้งหล่อเป็นดอกไม้ชนิดต่าง ๆ มีดอกมะลิเป็นต้น ติดแป้งเปียกตามลวดลายที่โครงกระดาษรูปพุ่มแทนดอกไม้สด.

น. เครื่องประกอบการบูชา ลักษณะเป็นคานโลหะแบนทอดขวาง มีเสาคู่หนึ่งตั้งขึ้นรับหัวและท้ายคาน บนหลังคานติดบัวจงกลหรือลูกถ้วยรายเป็นระยะห่างกันพองามสำหรับปักเทียน.

น. หน่วยวัดความเข้มของความสว่างของแหล่งกำเนิดแสง, กำลังเทียน ก็ว่า.

ก. นั่งหรือยืนเป็นวงกลมแล้วส่งแว่นที่จุดเทียนติดไว้ต่อ ๆ กันไป, อาการที่ถือดอกไม้ธูปเทียนเดินประทักษิณสิ่งที่เคารพบูชา เช่น เวียนเทียนรอบพระอุโบสถในวันวิสาขบูชา, เดิมเรียกว่า เดินเทียน

ยกแว่นที่จุดเทียนติดไว้ วักเข้าหาตัว ๓ ครั้ง แล้วโบกควันออก และส่งต่อให้คนอื่นเวียนไปโดยรอบสิ่งที่ทำขวัญ

โดยปริยายหมายความว่า ทำแล้วกลับมาทำอีก เช่น เด็กเวียนเทียนรับของบริจาค.

น. แว่นสำหรับใช้ติดเทียนทำขวัญ ทำด้วยเงิน ทอง หรือทองเหลือง รูปแบน ๆ มีปลายแหลมเหมือนใบโพสำหรับติดเทียน มีด้ามถือ.

น. สีสำหรับวาดเขียนชนิดหนึ่ง ทำขึ้นจากผงสีผสมกับขี้ผึ้ง อัดเป็นแท่งกลมขนาดสั้น ๆ.

น. เดือยหัวเสาสำหรับรับขื่อ

กลอุปกรณ์ของเครื่องยนต์ซึ่งทำหน้าที่ให้ประกายไฟฟ้าในการจุดระเบิด เพื่อให้เกิดการเผาไหม้ไอเชื้อเพลิง ผสมอากาศภายในกระบอกสูบ.