*อวบ*

ว. มีเนื้อชุ่มนํ้า (ใช้แก่พืช) เช่น ต้นกระบองเพชรเป็นพืชที่มีลำต้นอวบนํ้า.

ว. อวบอย่างเนื้อแน่น.

น. เรียกผู้ที่มีรูปร่างอ้อนแอ้นสะโอดสะอง.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Limnophila rugosa (Roth) Merr. ในวงศ์ Scrophulariaceae ชอบขึ้นในที่ชื้นแฉะ ลำต้นและกิ่งอวบน้ำ สีม่วง ใบรูปไข่ ค่อนข้างหนา ด้านล่างมีขน ขอบหยักห่าง ๆ ก้านใบแบน ๆ โคนก้านโอบกิ่งหรือลำต้น ดอกเล็ก ๆ สีม่วงแกมชมพู กลางเหลือง ออกเป็นกระจุกที่ง่ามใบหรือปลายกิ่ง ทุกส่วนของไม้นี้มีกลิ่นหอม ใช้เป็นอาหาร และใช้ทำยาได้, ผักโฉม ก็เรียก เช่น ผักโฉมชื่อเพราะพร้อง เป็นโฉมน้องฤๅโฉมไหน (เห่เรือ).

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Boesenbergia rotunda (L.) Mansf. ในวงศ์ Zingiberaceae สูงประมาณ ๖๐ เซนติเมตร มีลำต้นอยู่ใต้ดินเป็นหัวกลม ๆ มีรากสะสมอาหาร ซึ่งเรียวยาว อวบนํ้า ออกเป็นกระจุก ใช้เป็นผักและเป็นเครื่องปรุงประกอบอาหาร, พายัพเรียก กะแอน หรือ ละแอน.

ชื่อไม้พุ่มอิงอาศัยชนิด Hydnophytum formicarum Jack ในวงศ์ Rubiaceae ชอบเกาะไม้ต้นในป่าดิบชื้นใกล้ฝั่งทะเล ลำต้นทรงกลมอวบนํ้า มีรูพรุนภายในเป็นที่อาศัยของมด ส่วนที่เป็นรูพรุนใช้ทำยาได้, หัวร้อยรู ก็เรียก.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Piperomia pellucida (L.) Humb. Bonpl. et Kunth ในวงศ์ Piperaceae ขึ้นอยู่ทั่วไปตามที่ชื้น ลำต้นอวบนํ้า.

(กฺล้องแกฺล้ง) ว. มีรูปร่างเอวเล็กเอวบาง, อ้อนแอ้น

ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Opuntia ficusindica (L.) Mill. ในวงศ์ Cactaceae กิ่งแบนอวบ สีเขียว ไม่มีหนาม เป็นไม้ต่างประเทศ ปลูกกันเป็นไม้ประดับ, ว่านไก่ไห้ ก็เรียก.

น. ชื่อไม้ล้มลุกมีหัวใต้ดินชนิด Euphorbia sessiliflora Roxb. ในวงศ์ Euphorbiaceae สูงประมาณ ๒๐ เซนติเมตร ต้นและใบอวบนํ้า เส้นกลางใบด้านล่างเป็นสันแหลม ทุกส่วนมียางขาว หัวใช้ทำยาได้, ว่านพระฉิม ก็เรียก, เขียนเป็น เข้าค่า ก็มี.

น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล Kalanchoe วงศ์ Crassulaceae ใบอวบนํ้า ใช้ทำยาได้ เช่น ชนิด K. integra (Medik.) Kuntze. ดอกสีเหลือง.

น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Opuntia cochenillifera (L.) Mill. ในวงศ์ Cactaceae กิ่งแบนอวบ ใบลดขนาดลงเป็นกระจุก ขนค่อนข้างแข็ง เป็นไม้ต่างประเทศ ปลูกเป็นไม้ประดับ.

ชื่อไม้ล้มลุกอวบนํ้าชนิด Kalanchoe delagoensisEckl. et Zeyh . ในวงศ์ Crassulaceae เป็นไม้ปลูก, ตุ๊กแกใบกลม ก็เรียก.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Impatiens balsamina L. ในวงศ์ Balsaminaceae ลำต้นอวบน้ำ ดอกมีสีต่าง ๆ กัน เช่น ขาว ชมพู ม่วง, เทียนดอก ก็เรียก.

ว. อ้วน, อวบ

ว. มีส่วนสูงน้อยจากผิวพื้น, ไม่หนา, มีความหนาน้อย, เช่น มีดบาง ผ้าบาง, โดยปริยายหมายถึง ลักษณะที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ผสมสุราแต่น้อย ๆ ไม่เข้มข้น เรียกว่า ผสมแต่บาง ๆ, แทงลูกบิลเลียดไปถูกอีกลูกหนึ่งเพียงผิว ๆ เรียกว่า แทงบางไป, เรียกผู้ที่มีผมน้อยกว่าปรกติ ว่า ผมบาง, เรียกผู้ที่อายง่ายกว่าปรกติ คือไม่ควรละอาย กลับอาย ว่า หน้าบาง, ตรงข้ามกับ หน้าหนา, เรียกผู้ที่มีรูปร่างอ้อนแอ้นสะโอดสะอง ว่า เอวเล็กเอวบาง หรือ เอวบางร่างน้อย, เรียกคนอ่อนแอทนความลำบากไม่ได้เพราะไม่เคยชิน ว่า คนผิวบาง.

น. ชื่อไม้พุ่มขนาดเล็กชนิด Mirabilis jalapa L. ในวงศ์ Nyctaginaceae รากอวบ ใบเดี่ยว โคนดอกเป็นหลอด ปลายบานเป็น ๕ แฉก บานในเวลาเย็น มีหลายสี เช่น ขาว แดงอมม่วง เหลือง รากใช้ทำยาได้.

ว. อ้อนแอ้น, เอวบางร่างน้อย

(ปฺลัง) น. ชื่อไม้เถาชนิด Basella rubra L. ในวงศ์ Basellaceae ใบอวบนํ้า เถาและใบสีเขียวอ่อนหรือแดง มียางเป็นเมือก ผลสุกสีม่วงดำ ยอดและดอกอ่อนกินได้และใช้ทำยาได้, ผักปลัง ก็เรียก, พายัพเรียก ปั๋ง.

(พฺรึด, พฺรึดทิ-) น. ความเจริญ, ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์, ความอวบ, พฤทธิ์ ก็ว่า.

(พฺรึด) น. ความเจริญ, ความมั่งคั่ง, ความสมบูรณ์, ความอวบ, พฤฒิ ก็ใช้

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Anacardium occidentale L. ในวงศ์ Anacardiaceae ผลรูปคล้ายไต เปลือกแข็ง ยางเป็นพิษ มีเมล็ดอยู่ภายใน คั่วแล้วกินได้ ก้านผลอวบนํ้า ลักษณะคล้ายผลชมพู่, คนทั่ว ๆ ไปมักเข้าใจว่าก้านผลนี้คือ ผล ส่วนผลรูปคล้ายไตว่า เมล็ด.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Alocasia odora (Roxb.) K. Koch ในวงศ์ Araceae ลำต้นอวบ ใบใหญ่ ก้านใบกินได้ มีมากทางภาคใต้.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Asparagus racemosus Willd. ในวงศ์ Asparagaceae เถามีหนาม ใบลดรูปเป็นเกล็ด กิ่งเรียวรูปเข็ม รากอวบใช้ทำยาและแช่อิ่มได้, สามสิบ ก็เรียก, พายัพเรียก จ๋วงเครือ หรือ จั่นดิน.

น. รูปทรง, โครง, ตัว, เช่น เอวบางร่างน้อย ร่างเล็ก ร่างล่ำสัน.

ว. อวบ เช่น ทุเรียนพูลั่ง.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Tradescantia spathacea Sw. ในวงศ์ Commelinaceae ลำต้นตั้งตรงอวบน้ำ ใบยาว ด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีม่วงแดง ช่อดอกออกที่ง่ามของลำต้น ซึ่งมีกาบรูปเรือ ๒ อันหุ้มอยู่ ดอกมีจำนวนมาก สีขาว ก้านสั้น ใช้ทำยาได้, กาบหอยแครง หรือ ว่านหอยแครง ก็เรียก.

ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Begonia longifoliaBlume ในวงศ์ Begoniaceae ต้นและใบอวบนํ้า ใบมีรสเปรี้ยว.

(เส-มา) น. ชื่อไม้พุ่ม ๒ ชนิดในสกุล Opuntia วงศ์ Cactaceae ลำต้นแบนอวบนํ้า มีหนามแข็งเป็นกระจุกทั่วไป คือ ชนิด O. elatiorMill. และชนิด O. humifusa (Raf.) Raf. ชนิดหลัง หนามเสมา ก็เรียก.

น. ชื่อไม้ล้มลุก ๒ ชนิดในสกุล Talinum วงศ์ Portulacaceae ใบเดี่ยวอวบนํ้า คือ ชนิด T. paniculatum (Jacq.) Gaertn. ใบกินได้และใช้ทำยาได้ และชนิด T. fruticosum (L.) Juss ดอกสีชมพู ใบและยอดกินได้.

ชื่อไม้ล้มลุกหลายปี หลายชนิดในสกุล Panax วงศ์ Araliaceae ใบเป็นใบประกอบ รากอวบ มักมีรูปร่างคล้ายคน เรียกว่า โสมคน ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง ที่สำคัญ เช่น โสมเกาหลีหรือโสมจีน (P. ginsengC. A. Mey.) ก้านช่อดอกยาวกว่าก้านใบ และโสมอเมริกัน (P. quinquefolium L.) ก้านช่อดอกยาวใกล้เคียงกับก้านใบ.

และชนิด S. tuberosa Lour. เป็นไม้ล้มลุก ต้นตั้งตรง ขึ้นเป็นกอเตี้ย, กะเพียด หรือ กะเพียดหนู ก็เรียก, ทั้ง ๒ ชนิดนี้มีรากอวบคล้ายรากกระชาย ใช้เป็นยาฆ่าแมลงและทำยาพอกแผลกำจัดหนอน. (๒) ชื่อไม้เถาล้มลุกชนิด Clitoria hanceana Hemsl. ในวงศ์ Leguminosae รากคล้าย ๒ ชนิดแรก ดอกสีขาว.

น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Aloe vera (L.) Burm. f. ในวงศ์ Asphodelaceae ใบเป็นทางยาวอวบนํ้า ขอบใบจัก ปลายใบแหลมคล้ายหางจระเข้ มียางและเมือกจากวุ้นใช้ทำยาได้.

(ออระชอน) ว. งามอย่างเอวบางร่างน้อย, มักใช้เข้าคู่กับคำ อ้อนแอ้น เป็น อรชรอ้อนแอ้น.

ว. มีเนื้อและมันมาก, โตอวบ.