*หมอน*

น. ผัวเมียที่อยู่ร่วมทุกข์ร่วมสุขกัน, ชายหญิงที่อยู่กินร่วมกันฉันผัวเมีย, คู่เรียงเคียงหมอน ก็ว่า.

น. ผัวเมียที่อยู่ร่วมทุกข์ร่วมสุขกัน, ชายหญิงที่อยู่กินร่วมกันฉันผัวเมีย, คู่เคียงเรียงหมอน ก็ว่า.

น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง อีกข้างหนึ่งตั้งวงกลางข้างลำตัวแขนตึง ระดับไหล่.

น. ไม้กลมยาวสำหรับรองรับของเวลาเคลื่อนย้าย

ท่อนไม้สี่เหลี่ยมสำหรับหนุนหรือรองรับรางรถไฟ.

ก. อยู่กินกันฉันผัวเมีย, แต่งงานกัน.

น. ชื่อดิถีเนื่องในพิธีส่งตัวบ่าวสาวเข้าหอ กำหนดตามวันทางจันทรคติ.

ก. ป่วยจนต้องนอนรักษาตัว เช่น เขาล้มหมอนนอนเสื่อเสียหลายวัน.

น. สำนวนที่เนื่องมาจากการที่คนจีนจากเมืองจีนเดินทางโดยเรือสำเภาเข้ามาทำมาหากินในเมืองไทย โดยไม่มีทรัพย์สมบัติหรือข้าวของติดตัวมานอกจากเสื่อกับหมอนเท่านั้นแล้วสามารถตั้งเนื้อตั้งตัวได้

โดยปริยายหมายถึงมีสมบัติติดตัวเพียงเล็กน้อย แต่มีวิริยอุตสาหะแล้วสามารถตั้งเนื้อตั้งตัวได้.

น. ผู้มีความชำนาญในการนวดเพื่อให้คลายจากความเจ็บปวดหรือเมื่อยขบ.

น. อุปกรณ์ที่ใช้ในการนวดเช่นนมไม้

เรียกตัวปลิงที่ใช้กอกเลือด ว่า หมอน้อย.

น. ผู้ชำนาญในการขี่ช้างตกมัน.

(หฺมอน) น. เครื่องสำหรับหนุนศีรษะหรือหนุนสิ่งต่าง ๆ เป็นต้น, เรียกตามรูปทรงก็มี เช่น หมอนขวาน หมอนตะพาบ หมอนหน้าอิฐ, เรียกตามวัตถุประสงค์ที่ใช้สอยก็มี เช่น หมอนหนุนศีรษะ หมอนหนุนเท้า หมอนหนุนรางรถไฟ, เรียกตามวัตถุที่ใช้ทำก็มี เช่น หมอนไม้ หมอนอิฐ

เครื่องสำหรับอัดดินปืนในลำกล้องให้แน่น.

น. หมอนที่ทำหน้าตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายขวาน ใช้อิง.

น. หมอนที่มีลักษณะกลมยาวเกินกึ่งกาย นิยมวางข้าง ๆ ยาวไปตามที่นอน.

ดู ตะพาบ ๓.

น. ชื่อมะม่วงพันธุ์หนึ่งของชนิด Mangifera indica L.

ชื่อทุเรียนพันธุ์หนึ่ง.

ดูใน หมอ ๑.

น. ชื่อพรรณไม้หลายชนิด หลายสกุล หลายวงศ์ เช่น Murraya koenigii (L.) Spreng. ในวงศ์ Rutaceae ไม้พุ่ม ใบมีขนนุ่ม, หอมแขก ก็เรียก, ชนิด Vernonia cinerea (L.) Less ในวงศ์ Compositae ไม้ล้มลุก, หญ้าดอกขาว ก็เรียก, ชนิด Plantago major L. ในวงศ์ Plantaginaceae ไม้ล้มลุก, หญ้าเอ็นยืด ก็เรียก, ทั้งสามชนิดใช้ทำยาได้.

น. ไม้เหลี่ยมสอดในรูซึ่งเจาะที่โคนเสาเรือน ปลายทั้ง ๒ ยื่นออกมาวางอยู่บนหมอน (ซึ่งเรียกว่า งัว) ข้างละต้น, หรือถ้าไม่เจาะรู ก็ใช้เป็น ๒ อัน ตีขวางขนาบโคนเสาข้างละอันวางอยู่บนหมอนเหมือนกัน เพื่อกันทรุด.

น. แผ่นสำหรับรับหมอนพิงหลังเช่นใช้ที่ธรรมาสน์.

ก. แข็งแรงไม่บาดเจ็บง่าย เช่น หมอนี่กระดูกเหล็ก ตกบันได ๑๐ ขั้นยังไม่เป็นอะไร

น. ถุงผ้าใบหรือหนัง ลักษณะคล้ายหมอนข้างขนาดใหญ่ เดิมบรรจุทราย ปัจจุบันบรรจุขี้เลื่อย เศษผ้า หรือฟองน้ำ อัดแน่น เป็นอุปกรณ์อย่างหนึ่งในการฝึกซ้อมของนักมวยเพื่อฝึกการชก เตะ ขึ้นเข่า เป็นต้น, โดยปริยายเรียกผู้ที่ถูกทำร้ายร่างกายอย่างบอบช้ำ เนื่องจากถูกชก เตะ ต่อย โดยไม่มีทางสู้หรือไม่กล้าต่อสู้.

คนเลว, คนไม่สุภาพไร้มารยาท, คนชั่วต่ำช้า, เช่น หมอนั่นมันกุ๊ยชัด ๆ.

(ขะหฺนน) น. หมอนอิง.

หมอนที่ทำหน้าตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายขวาน ใช้อิง เรียกว่า หมอนขวาน.

(ขะเหฺนย) น. หมอนหนุน, ราชาศัพท์ว่า พระเขนย.

(เคฺลื่อน) ก. ออกจากที่หรือทำให้ออกจากที่ เช่น เคลื่อนขบวน รถไฟค่อย ๆ เคลื่อนไป, เลื่อนหรือทำให้เลื่อนไปจากที่ เช่น หมอนรองกระดูกเคลื่อน เคลื่อนตู้ไป.

น. อานม้า เช่น สรรพแคบหมอนทองห้อยภู่พราย (ยวนพ่าย). (เทียบ ข. แคบ ว่า เบาะ, อานม้า).

น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Bombax anceps Pierre var. cambodiense (Pierre) Robyns ในวงศ์ Bombacaceae ต้นคล้ายต้นงิ้วแต่เปลือกสีเทาดำ ดอกสีแดงคลํ้า ในผลมีปุยขาวใช้ยัดหมอนและที่นอนเป็นต้น.

ก. ก้มหน้าหรือหัวแนบลงไป เช่น ซบหน้าลงกับหมอน นอนซบหัวที่ตักแม่.

น. เรียกหมอนรูปสี่เหลี่ยมมุมมน มีระบายโดยรอบ ว่า หมอนตะพาบ.

น. ชื่อไม้ต้นชนิด Durio zibethinusMurr. ในวงศ์ Bombacaceae ผลเป็นพู ๆ มีหนามแข็งเต็มทั่วลูก เนื้อมีรสหวานมัน มีหลายพันธุ์ เช่น กบ ก้านยาว กำปั่น ทองย้อย หมอนทอง.

ก. เปล่าเปลี่ยว, ว้าเหว่, เช่น มือประหว่าคว้าหมอน (สมุทรโฆษ).

(ปฺลอก) น. สิ่งที่ทำเป็นวงสำหรับสวมหรือรัดของต่าง ๆ, เครื่องที่ทำสำหรับสวมสิ่งของต่าง ๆ เช่น ปลอกมีด ปลอกหมอน.

(ปัดตะคาด) น. ชื่อเส้นในร่างกายของคน ในตำราหมอนวดว่า ตั้งแต่ท้องน้อยถึงโคนขาทั้งด้านหน้าและด้านหลัง.

เครื่องกั้นเครื่องกำบัง เช่น พนังม้า คือแผ่นหนังสำหรับปิดข้างม้าทั้ง ๒ ข้าง พนังที่นอน คือแผ่นผ้าที่เย็บปิดกั้นรอบข้างที่นอนหรือกั้นภายในที่นอนให้เป็นช่อง ๆ เพื่อยัดนุ่นเป็นลูก ๆ พนังหมอน คือแผ่นผ้าที่เย็บปิดกั้นรอบหมอน.

(พะเนก) น. หมอนสำหรับช้างหนุนนอน.

ก. ก่าย เช่น ขาพาดหมอนข้าง, ทอด เช่น พาดบันได พาดสะพาน, พิง เช่น เอาบันไดพาดไว้ที่กำแพง, วางทาบลง, วางทาบห้อยลง, เช่น ผ้าขาวม้าพาดบ่า พาดผ้าไว้ที่ราว พาดผ้าสังฆาฏิ.

(-หะนะ) น. หมอน.

น. ชื่อแมลงหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Cimicidae ลำตัวแบนราบรูปไข่ ปีกลดรูปเหลือเพียงติ่ง ลำตัวยาว ๔-๕ มิลลิเมตร สีนํ้าตาลแดง พบซ่อนตัวอยู่ตามที่อับเช่นที่อยู่อาศัยของคนและสัตว์โดยเฉพาะเตียงนอน พื้นบ้าน ที่นอนหมอนมุ้ง ร่องกระดาน ดูดกินเลือดคนและสัตว์ ที่แพร่หลายมี ๒ ชนิด คือ ชนิด Cimex lectularius Linn. และชนิด C. hemipterus (Fabricius).

ว. ลักษณะผิวที่เป็นมันมีความฝืดน้อย เช่น ถนนลื่น ทาน้ำมันเสียตัวลื่น, โดยปริยายหมายความว่า มีลักษณะคล่อง พลิกแพลง เอาตัวรอดได้โดยไม่ติดขัด เช่น เจ้าหมอนั่นมันลื่นสนิทเลย.

ดู หมอน้อย ๒.

ดู หมอน้อย ๒.