*ไส้เดือน*

น. ชื่อพยาธิหลายชนิด ในวงศ์ Ascaridae เป็นพยาธิตัวกลมขนาดใหญ่ ลำตัวสีขาวหม่น หัวแหลมท้ายแหลม อาศัยอยู่ในทางเดินอาหารของมนุษย์และสัตว์ ถ้ามีมากจะทำให้เกิดลำไส้อักเสบหรือลำไส้อุดตัน เช่น ชนิด Ascaris lumbricoides Linn. พบในลำไส้ของคน, ชนิด A. suum Goeze พบในลำไส้หมู.

ดู นาคราช ๑.

ดู ไส้เดือน ๑.

น. ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังกลุ่มที่มีลำตัวกลมไม่เป็นปล้องหลายชนิด หลายสกุล หลายวงศ์ ขนาดแตกต่างกัน ชนิดที่รู้จักกันดี คือ ไส้เดือนฝอยรากปม [ Meloidogyne javanica (Treub) ] ในวงศ์ Meloidogynidae ขนาดประมาณ ๒ มิลลิเมตร ลำตัวเป็นริ้ว เป็นปรสิตตามรากผัก ถั่ว และต้นไม้.

น. ชื่องูขนาดเล็กในสกุล Oligodonวงศ์ Colubridae ลำตัวขนาดไล่เลี่ยกับดินสอดำ ยาว ๓๐-๘๐ เซนติเมตร ส่วนใหญ่สีน้ำตาลอมเทา มีลายรูปร่างต่าง ๆ กัน เช่น ลายเส้น ลายประ หรือลายจุดสีดำกระจายทั่วตัว ท้องบริเวณหางสีแดง ส่วนใหญ่หากินเวลากลางคืน อาศัยตามพื้นดิน กินแมลง แมงมุม จิ้งจก เขียด ไส้เดือน ไข่นก และสัตว์เลื้อยคลาน ไม่มีพิษ ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น งอดท้องแดงหรืองอดไทย [ O. taeniatus (Günther) ] งอดด่างหรือปี่แก้วลายกระ [ O. cinereus (Günther) ].

ก. ไชไปมาในสิ่งอื่นอย่างรากต้นไม้หรือหนอนเป็นต้น เช่น หนอนชอนไชผลไม้ ไส้เดือนชอนไชดิน.

น. ชื่อนกขนาดเล็กในวงศ์ Pittidae คอและหางสั้น ลำตัวอ้วนสั้น มีสีฉูดฉาด เช่น นํ้าเงิน เขียว แดง นํ้าตาล เหลือง ในตัวเดียวกัน ขาค่อนข้างยาว มักกระโดดหรือวิ่งไปตามพื้นดิน กินแมลงและสัตว์ขนาดเล็ก โดยเฉพาะไส้เดือน ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น แต้วแร้วหูยาว ( Pitta phayrei Blyth) แต้วแร้วท้องดำ ( P. gurneyi Hume) แต้วแร้วปีกสีฟ้าหรือแต้วแร้วธรรมดา [ P. moluccensis Müller ] เขียนเป็น แต้วแล้ว ก็มี.

ชื่อเพลงไทย อัตราชั้นเดียว เรียกว่า ไส้เดือนฉกจวัก, เมื่อแต่งขยายขึ้นเป็นอัตรา ๒ ชั้น เรียกว่า นาคราช ๒ ชั้นหรือนาคราชแผ่พังพาน เมื่อแต่งขยายขึ้นเป็นอัตรา ๓ ชั้น เรียกว่า นาคราชแผลงฤทธิ์หรือไส้พระจันทร์ เมื่อนำมาทำเป็นเพลงเถา เรียกว่า ไส้พระจันทร์ เถา หรือนาคราชแผลงฤทธิ์ เถา.

น. ชื่อนกขนาดเล็กถึงขนาดกลางหลายชนิด หลายสกุล วงศ์ย่อย Scolopacinae ในวงศ์ Scolopacidae ปากยาวแหลม ปลายปากโป่ง ลำตัวป้อม มีลายสีนํ้าตาลและขาว ขาสั้น มักอยู่ตามลำพัง หากินในเวลาพลบคํ่าและกลางคืน ใช้ปากแทงหาอาหารจำพวกหนอนและไส้เดือนในดินลักษณะคล้ายกับการจิ้ม เช่น ปากซ่อมหางเข็ม [ Gallinago stenura (Bonaparte) ] ปากซ่อมดง ( Scolopax rusticola Linn.) ปากซ่อมเล็ก [ Gallinago minima (Brünnich) ], ปากส้อม ก็เรียก.

(พะยาด) น. ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังซึ่งอย่างน้อยในระยะหนึ่งของชีวิตจะอาศัยดูดกินเลือดอยู่ในมนุษย์และสัตว์ มีรูปร่างและขนาดต่าง ๆ กัน ชนิดตัวแบน เช่น พยาธิใบไม้ พยาธิตัวตืด ชนิดตัวกลมหรือหนอนพยาธิ เช่น พยาธิไส้เดือน พยาธิแส้ม้า พยาธิเส้นด้าย พยาธิเข็มหมุด.

ดู ไส้เดือน ๑.

ก. ทอดวกเวียนไป (ใช้แก่ไม้เถา), เสือกไปด้วยอก (ใช้แก่สัตว์ไม่มีตีน ตัวยาว) เช่น งูเลื้อย ไส้เดือนเลื้อย.