*โทน*

น. กระเทียมที่มีหัวเดียว กลิ่นฉุน รสเผ็ดร้อน.

น. ตัวคนเดียวแต่เก่งกล้าสามารถ, มักใช้เข้าคู่กับ หัวเดียวกระเทียมลีบ เป็น หัวเดียวกระเทียมลีบ กลีบเดียวกระเทียมโทน.

น. ควายป่าที่แตกฝูงออกมาอยู่ตามลำพัง.

น. ชื่อต้นไม้ใช้ทำยา.

น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ.

น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง ด้านหนึ่งป่องขึงหนังเพียงหน้าเดียว ด้านปลายเป็นปากเปิดคล้ายดอกลำโพง โบราณเรียกว่า ทับ ใช้ตีคุมจังหวะคู่กับรำมะนาในวงเครื่องสาย วงมโหรี เป็นต้น

ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.

ว. มีจำเพาะหนึ่งเท่านั้น, ใช้แก่สิ่งที่ตามปรกติควรจะมีมากกว่าหนึ่ง แต่มีเพียงหนึ่งเท่านั้น เช่น ลูกโทน กระเทียมโทน.

น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง ลักษณะคล้ายโทนแต่ขนาดสั้นและอ้วนกว่า มักทำด้วยไม้ เวลาตีสอดไว้ใต้ขาพับ ใช้เป็นคู่ เรียกว่า ตัวผู้ตัวเมีย.

น. ชื่อนกยางชนิดหนึ่ง เรียกว่า ยางโทน. (ดู ยางโทน).

ว. ปรากฏชัดแก่ตา, จะแจ้ง, เช่น เห็นอยู่โทนโท่, ทนโท่ ก็ว่า.

(บอ-) น. ผู้ติดหน้าตามหลัง, คนใช้.

น. ชื่อนกยางขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ในวงศ์ Ardeidae ลำตัวสีขาว ทำรังแบบง่าย ๆ ด้วยกิ่งไม้บนต้นไม้ กินปลาและสัตว์น้ำอื่น ๆ ในประเทศไทยมี ๒ ชนิด คือ ยางโทนใหญ่ [ Egretta alba (Linn.) ] ตัวขนาดใหญ่ ช่วงฤดูผสมพันธุ์ปากสีดำ นอกฤดูผสมพันธุ์ปากสีเหลือง และยางโทนน้อย [ E. intermedia (Wagler) ] ตัวขนาดกลาง ปากสีเหลืองตอนปลายดำ.

ดู รำวง.

น. ลูกคนเดียวของพ่อแม่

ลูกตัวเดียวของสัตว์ชนิดที่ตามปรกติมีครั้งละหลายตัว เช่น สุนัขตัวนี้ออกลูกโทน.

น. เครื่องดนตรีไฟฟ้าประเภทออร์แกนไฟฟ้า ทำเสียงเลียนเครื่องดนตรีหลายชนิดได้ในเวลาเดียวกัน.

(กฺลอง) น. เครื่องดนตรีประเภทเครื่องตี ขึงด้วยหนัง ใช้ตีบอกสัญญาณ กำกับจังหวะ หรือใช้ตีร่วมกับเครื่องดนตรีอื่น ๆ ตัวกลองเรียกว่า “หุ่น” ลักษณะกลมกลวงทำด้วยไม้เนื้อแข็ง เช่นไม้ชิงชัน ไม้มะริด ไม้มะม่วง มีทั้งหน้าเดียวและ ๒ หน้า ที่ขึ้นหนังหน้าเดียว เช่น โทน กลองยาว รำมะนา ที่ขึ้นหนัง ๒ หน้า เช่น กลองทัด ตะโพน เปิงมาง กลองแขก กลองมลายู กลองชนะ การขึ้นหนังมีทั้งที่ใช้หมุดตรึงให้แน่น และใช้โยงเร่งเสียงด้วยสายหนัง เรียกว่า หนังเรียด หรือใช้หวายหรือลวด ยังมีกลองที่หล่อด้วยโลหะทั้งลูก แต่มิได้ขึงด้วยหนัง ก็มี เช่น มโหระทึก และกลองที่ทำด้วยดินเผา การตีกลองอาจใช้ไม้ตี มือ (ฝ่ามือ) หรือนิ้ว เพื่อให้เกิดเสียงดังก้อง, ลักษณนามว่า ใบ หรือ ลูก.

น. ชื่อกลองชนิดหนึ่ง มี ๒ หน้า รูปร่างลักษณะคล้ายกลองทัดแต่เล็กกว่ามาก ตีด้วยไม้ ๒ อัน เช่นเดียวกับกลองทัด แต่วิธีการตี ลักษณะของไม้ตี และเสียงจะแตกต่างจากกลองทัด ใช้ร่วมในวงปี่พาทย์ในการแสดงละครชาตรีที่เรียกว่า ปี่พาทย์ชาตรี ใช้ในการบรรเลงเพลงชุดออกภาษาหรือสิบสองภาษา และใช้ประกอบการบรรเลงในเพลงทำนองตะลุง กลองชาตรีมักใช้บรรเลงคู่กับโทน เรียกว่า โทนชาตรี มีชื่อเรียกตามเสียงอีกอย่างหนึ่งว่า กลองตุ๊ก.

(-เพฺลาะ) น. วัวโทนเที่ยวไปโดดเดี่ยว.

ชื่อเพลงที่มีคำนี้อยู่ คือ ชาตรีตะลุง ชาตรีใน โอ้ชาตรี ร่ายชาตรี, ชื่อวงปี่พาทย์ลักษณะหนึ่ง ประกอบด้วยโทน ปี่ตับ ฆ้องคู่ แกระ กลองชาตรี วงปี่พาทย์.

ว. ปรากฏชัดแก่ตา, จะแจ้ง, เช่น เห็นอยู่ทนโท่, โทนโท่ ก็ว่า.

น. โทน, ชาวพื้นเมืองปักษ์ใต้ยังคงเรียกโทนชาตรีว่า ทับ เช่นที่ใช้ประโคมในการแสดงหนังตะลุง มโนราห์ และโต๊ะครึม.

น. การรำโดยมีผู้เล่นจับคู่รำตามกันไปเป็นวง, แต่เดิมใช้โทนและร้องเพลงปรบมือให้จังหวะ เรียกว่า รำโทน ต่อมาภายหลังเพิ่มดนตรีประกอบด้วย.

น. ชื่อวงดนตรีไทยประเภทหนึ่ง ประกอบด้วยเครื่องดนตรีที่ใช้สายเป็นต้นกำเนิดของเสียง เช่น ซอ จะเข้ คุมจังหวะด้วยโทน ฉิ่ง และรำมะนา.

น. เสียงตีเครื่องดนตรีที่ขึงด้วยหนัง จำพวกเลียนเสียงมาจากทับ (โทน) เช่น ตะโพน กลองแขก ใช้บอกสัดส่วนและประโยคของเพลง.

น. ตัวคนเดียว โดดเดี่ยว ไม่มีพวกพ้อง, มักใช้เข้าคู่กับ กลีบเดียวกระเทียมโทน.