*วัลย์*

(ถะหฺวัน) ก. ทรง, ครอง

เจริญ.

(ถะหฺวัน) ว. ใหญ่.

น. พรรณไม้ที่เป็นเถา, พรรณไม้เลื้อย.

ดู กรด ๓.

ดู ย่านาง ๒.

ดู เถาหัวด้วน.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Cissus repanda Vahl ในวงศ์ Vitaceae เถามีคราบขาว.

น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Derris scandens (Roxb.) Benth. ในวงศ์ Leguminosae เถาใช้ทำยาได้.

ดู เถาหัวด้วน.

ดู รางแดง.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Porana volubilis Burm. f. ในวงศ์ Convolvulaceae ดอกสีขาว ออกเป็นช่อ กลิ่นหอมเย็น.

น. เถาวัลย์, เครือเขา, ไม้เถา.

น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Combretum punctatum Blume ในวงศ์ Combretaceae.

(กฺรด) น. ชื่อไม้เถาชนิด Combretum tetralophum C. B. Clarke ในวงศ์ Combretaceae มักขึ้นในที่นํ้าท่วม เช่น ตามฝั่งนํ้าลำคลอง ใบโดยมากออกรอบข้อ ๒ หรือ ๓ ใบ ใบอ่อนสีม่วงดำ เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเขียว ผลมีสันแข็งเป็น ๔ ครีบ, เถาวัลย์กรด ก็เรียก

น. แผ่นทองคำฉลุลายเป็นกิ่งต้นเครือวัลย์กระหนก สำหรับเสียบห้อยที่ชายพกลงมาในระหว่างช่องหน้าขาทั้ง ๒ สามัญเรียกว่า ช่อทับชาย เช่น ที่ประดับเทวรูปทรงเครื่องทั่วไป เรียกกันว่า สุวรรณกระถอบ หรือ สุวรรณกัญจน์ถอบ.

น. ลายที่ผูกเป็นตัวลอย ๆ อยู่ในรูปทรงสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน คล้ายลายกระหนกหางโต ใช้สำหรับอุดหรือปิดช่องไฟระหว่างปลายกระหนกเครือวัลย์ เรียกว่า ลูกกระแอม หรือ ตัวกระแอม.

น. เถาวัลย์ เช่น เครือเขา.

น. เถาวัลย์.

เถาวัลย์

น. เครื่องดักปลาชนิดหนึ่ง ถักด้วยเถาวัลย์เป็นตา ๆ

น. เถาวัลย์.

น. สิ่งที่เป็นพุ่มโดยมากปกคลุมด้วยต้นไม้หรือเถาวัลย์ มีทางลอดได้ เช่น ในป่าเถาวัลย์ขึ้นเป็นซุ้มเองตามธรรมชาติ, ต้นไม้ซึ่งขึ้นปกคลุมสิ่งที่สร้างขึ้นเพื่อรองรับ มีทางลอดได้ เช่น ปลูกกระดังงาเป็นซุ้ม, ซุ้มไม้ ก็เรียก, โดยปริยายหมายถึงสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ซุ้มกระบี่.

ทึ้งให้หลุดออก เช่น ถกหญ้า ถกเถาวัลย์

น. ชื่อไม้เถาไร้ใบ ๒ ชนิดในสกุล Sar-costemma วงศ์ Asclepiadaceae คือ ชนิด S. acidum Voigt, พญาไร้ใบ ก็เรียก และชนิด S. brunonianum Wight et Arn. ทั้ง ๒ ชนิดใช้ทำยาได้, เถาวัลย์ด้วน หรือ เถาวัลย์ยอดด้วน ก็เรียก.

(นาก-) น. เถาวัลย์งู, เถาพลู.

น. เถาวัลย์ปูน.

(เปฺรียง) น. เถาวัลย์เปรียง.

ก. วนรอบด้วยสิ่งที่เป็นเส้นสายหรือสิ่งที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น พันคอ พันแผล เถาวัลย์พันกิ่งไม้, ม้วน เช่น พันไหมพรม, รัดโดยรอบ เช่น พันแข้ง, เกี่ยวกันไปมา, เกี่ยวกันยุ่งเหยิง, เช่น ด้ายพันกัน.

น. ลำไม้ไผ่เป็นต้นที่ผ่าแล้วสับให้แตกออกเป็นอันเล็ก ๆ แต่ไม่ขาดจากกัน แล้วแบคว่ำออกเป็นแผ่น โดยมากใช้ปูเป็นพื้นเรือน เรียกว่า ฟากสับ, ส่วนที่ทำเป็นซี่แล้วใช้หวายหรือเถาวัลย์ถักให้ติดกันเป็นผืน เรียกว่า ฟากซี่ หรือ ซี่ฟาก.

น. ชื่อเถาวัลย์ป่าชนิดหนึ่ง มีใบใหญ่, ย่านทราย ก็เรียก.

น. ชื่อเถาวัลย์ป่าชนิดหนึ่ง มีใบใหญ่, ย่างทราย ก็เรียก.

น. ชื่อไม้เถาชนิด Tiliacora triandra (Colebr.) Diels ในวงศ์ Menispermaceae ใช้ต้มหน่อไม้แก้รสขื่น รากใช้ทำยาได้, เถาย่านาง หรือ เถาวัลย์เขียว ก็เรียก.

น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Ventilago denticulata Willd. ในวงศ์ Rhamnaceae ใช้ทำยาได้, เถาวัลย์เหล็ก ก็เรียก.

(ละ-) น. เครือเถา, เครือวัลย์

น. เถาวัลย์, เครือเขา, ไม้เถา.

น. ที่ซึ่งมีต้นไม้หรือเถาวัลย์ปกคลุมให้ร่มครึ้ม, มักใช้เข้าคู่กับคำ พุ่มไม้ เป็น สุมทุมพุ่มไม้.